Du lịch Ninh Bình: Gìn giữ cội nguồn để phát triển bền vững

VTV.vn - Ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình - chia sẻ về chiến lược của tỉnh trong việc cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo tồn giá trị di sản.

Tựa như bức tranh sơn thủy hữu tình, Ninh Bình hiện lên giữa miền Bắc Việt Nam với vẻ đẹp hòa quyện của núi non, hang động và dòng sông uốn lượn. Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Cúc Phương, Bái Đính… không chỉ là những danh thắng nổi tiếng mà còn là chứng nhân của lịch sử, văn hóa và tâm hồn người Việt. Thời gian gần đây, Du lịch Ninh Bình liên tiếp tỏa sáng trên bản đồ du lịch quốc tế khi nhiều danh thắng nổi tiếng được vinh danh trên các nền tảng du lịch uy tín toàn cầu. Phóng viên Thời báo VTV đã có cuộc trò chuyện với ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình về chiến lược của tỉnh trong việc cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo tồn giá trị di sản.

Lễ hội Về miền di sản Tràng An năm 2024

PV: Theo ông, du lịch Di sản ở Ninh Bình hiện nay đang ở giai đoạn nào: khai thác, bứt phá hay cần điều chỉnh để phát triển bền vững hơn?

Ông Bùi Văn Mạnh: Sự phát triển nhanh của du lịch Ninh Bình trong thời gian qua là một thành tựu đáng tự hào, nhưng đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cần tiếp tục nhìn nhận, đánh giá toàn diện để có những chính sách và bước đi cụ thể nhằm đảm bảo sự phát triển hài hòa, bền vững giữa bảo tồn di sản, khai thác phát triển du lịch bền vững gắn với sinh kế cộng đồng, tạo sự phát triển chung của Nam Đồng bằng sông Hồng.

Sau hơn 10 năm Tràng An chính thức trở thành Di sản thế giới hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam và duy nhất ở khu vực Đông Nam Á, ông đánh giá như thế nào về vai trò của di sản này trong việc định hình thương hiệu du lịch của tỉnh?

Từ khi được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới năm 2014, Quần thể Danh thắng Tràng An không chỉ trở thành biểu tượng của Việt Nam trên bản đồ Di sản toàn cầu, mà còn đóng vai trò nền tảng, hạt nhân và động lực trong việc định hình và nâng tầm thương hiệu du lịch Ninh Bình.

Sau hơn 10 năm, Tràng An đã khẳng định vị thế là trái tim của du lịch Ninh Bình, nơi hội tụ giá trị lịch sử, văn hoá, cảnh quan và tâm linh, tạo nên hình ảnh một Ninh Bình xanh – an toàn – thân thiện – bền vững.

Không chỉ là biểu tượng của Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới, Tràng An còn định hình triết lý phát triển của tỉnh:“Lấy di sản làm trung tâm, văn hóa làm nền tảng, con người làm chủ thể”.

Chúng tôi phát triển du lịch vừa thu hút khách, vừa gìn giữ, lan tỏa và sáng tạo giá trị mới, dựa trên mô hình hợp tác “Chính quyền - Cộng đồng - Doanh nghiệp”, được xem là hình mẫu toàn cầu về phát triển hài hòa giữa bảo tồn và sinh kế.

Hang động ở Tràng An

Thời gian gần đây, tỉnh đã có chiến lược gì để cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo tồn giá trị di sản, nhất là khi lượng khách quốc tế đến Ninh Bình ngày càng tăng?

Trước xu hướng lượng khách quốc tế ngày càng tăng, các nhóm giải pháp trọng tâm đã và đang được triển khai bao gồm:

- Tăng cường quản lý du lịch bền vững, hoàn thiện quy hoạch bảo tồn: Ứng dụng công nghệ số trong quản lý, đặt vé trực tuyến, giới hạn lượt khách/ngày tại khu vực nhạy cảm, giám sát bằng camera và bản đồ số.

- Bảo vệ môi trường và cảnh quan Di sản: Ninh Bình hạn chế tối đa việc xây dựng công trình quy mô lớn trong vùng đệm, khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và kiến trúc hài hòa với cảnh quan.

- Phát triển sản phẩm du lịch mới, giảm áp lực lên Tràng An như mở rộng các tuyến du lịch sinh thái, cộng đồng, nông nghiệp trải nghiệm tại các khu vực lân cận như: Vân Long, Cúc Phương, Tam Cốc - Bích Động, tạo thành mạng lưới điểm đến đa dạng, hấp dẫn; khuyến khích phát triển du lịch văn hóa bản địa, các lễ hội truyền thống, làng nghề, ẩm thực dân gian, giúp kéo dài thời gian lưu trú, tăng chỉ tiêu và lan tỏa giá trị văn hóa ra toàn vùng.

- Nâng cao nhận thức cộng đồng và du khác, thường xuyên tổ chức các chương trình truyền thông "Du lịch có trách nhiệm", mở các lớp đào tạo, tập huấn cho người dân, doanh nghiệp và hướng dẫn viên về kỹ năng ứng xử, giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản Tràng An, cũng như kỹ năng phục vụ khách quốc tế.

- Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo tồn và phát triển du lịch để học hỏi kinh nghiệm quản lý Di sản kết hợp du lịch bền vững.

Với những định hướng đó, Ninh Bình sẽ tạo được sự cân bằng hài hòa giữa phát triển và bảo tồn, vừa khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch, vừa giữ gìn nguyên vẹn giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An.

Welcome to Ninh Bình - where heritage breathes, nature embraces, and people inspire. Come not only to see, but to feel, to connect, and to become part of the living heritage of Vietnam.

Ông có thể chia sẻ hiệu quả thực tế của mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng ở các vùng đệm Tràng An, Tam Cốc - Bích Động?

Sau một thời gian triển khai, các mô hình này đã mang lại hiệu quả rõ rệt cả về kinh tế, xã hội lẫn môi trường. Trong vùng đệm và vùng phụ cận của Quần thể danh thắng Tràng An có hơn 200 homestay, farmstay và các điểm du lịch cộng đồng hoạt động hiệu quả. Cùng với sự hiệu quả kinh tế, mô hình này còn tạo ra sự lan tỏa về văn hóa ứng xử du lịch, giúp hình ảnh Ninh Bình ngày càng thân thiện, mến khách trong mắt du khách quốc tế.

Trong thời gian tới, ngành Du lịch Ninh Bình sẽ tập trung triển khai một số định hướng chiến lược nhằm hoàn thiện và nâng tầm mô hình du lịch sinh thái - du lịch cộng đồng vùng đệm Quần thể danh thắng Tràng An, hướng tới phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Du khách nước ngoài trải nghiệm bắt cua tại Ninh Bình

Người dân địa phương đóng vai trò thế nào trong việc gìn giữ Di sản - họ là người tham gia, hưởng lợi, hay còn là người “canh giữ” giá trị văn hóa?

Mỗi người dân khi tham gia làm du lịch cộng đồng vừa là hướng dẫn viên, đại sứ văn hóa vừa là “người canh giữ di sản”. Họ không những tham gia và hưởng lợi từ du lịch, mà còn trực tiếp góp phần bảo vệ, truyền đời những giá trị văn hóa - thiên nhiên quý báu.

Thực tế, thành công của du lịch Ninh Bình hôm nay bắt nguồn từ sự đồng lòng và ý thức của cộng đồng. Hơn 10.000 lao động địa phương đang trực tiếp tham gia phục vụ tại các khu, điểm du lịch như Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Bái Đính, Thung Nham...; hàng nghìn hộ dân đã chuyển từ nghề nông sang làm du lịch sinh thái, chèo thuyền, homestay, dịch vụ ẩm thực, vừa tạo sinh kế ổn định, vừa là lực lượng tiên phong gìn giữ cảnh quan, môi trường và bản sắc văn hóa ngàn đời.

Điều đặc biệt ở Tràng An là người dân chính là “người quản lý di sản tại chỗ”, là những “hướng dẫn viên không đồng, người kể chuyện của di sản” với nụ cười thân thiện, sự mến khách. Chính sự tham gia tích cực của cộng đồng đã giúp di sản được bảo vệ tự nhiên, sống động và gần gũi, chứ không phải là một “bảo tàng tĩnh lặng”.

Tình yêu, sự tự giác và gắn bó ấy đã làm nên sức sống bền vững cho Tràng An - Ninh Bình, nơi di sản được bảo vệ bằng quy định của luật pháp và cả trái tim của cộng đồng.

Giờ đây, sau khi sáp nhập với Hà Nam và Nam Định, với nguồn tài nguyên du lịch di sản phong phú, đặc sắc, tỉnh Ninh Bình có sự điều chỉnh nào trong kế hoạch phát triển du lịch và dự kiến sẽ có những hoạt động gì nổi bật để lan tỏa giá trị di sản?

Tôi khẳng định rằng, sự sáp nhập này không chỉ mở rộng địa giới hành chính, mà còn mở ra một không gian phát triển mới, nơi giá trị văn hoá, thiên nhiên, di sản được liên kết thành hệ sinh thái du lịch - kinh tế di sản bền vững. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh điều chỉnh chiến lược phát triển du lịch theo hướng liên kết vùng, phát triển bền vững và định vị vai trò Ninh Bình là trung tâm, hạt nhân của du lịch Di sản Việt Nam, đồng thời hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030: Xây dựng Ninh Bình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương - Đô thị Di sản, trung tâm du lịch quốc tế của Việt Nam và khu vực.

Chùa Tam Chúc

Trong bối cảnh cạnh tranh du lịch giữa các địa phương, Ninh Bình có hướng đi gì để tạo dấu ấn riêng, tránh sa vào khai thác ồ ạt như nhiều điểm đến khác?

Ninh Bình chọn cho mình một hướng đi riêng: bền vững, có bản sắc và có chiều sâu văn hóa. Chúng tôi xác định rõ, sự khác biệt của Ninh Bình không nằm ở quy mô hay số lượng du khách, mà nằm ở “chất lượng trải nghiệm và giá trị di sản được bảo tồn nguyên vẹn”.

Điểm đặc biệt của Ninh Bình là phát triển du lịch trên nền tảng di sản - văn hóa - thiên nhiên, với triết lý “bảo tồn để phát triển, phát triển để bảo tồn”. Đây là định hướng xuyên suốt trong mọi chính sách quản lý, đầu tư và khai thác du lịch của tỉnh. Tỉnh Ninh Bình không đánh đổi cảnh quan, môi trường và bản sắc lấy tăng trưởng ngắn hạn, mà kiên trì hướng tới du lịch xanh, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và kinh tế di sản.

Nếu được gửi một thông điệp ngắn đến du khách khi đến Ninh Bình, ông sẽ nói gì?

Ninh Bình không chỉ là nơi để đến - mà là nơi để cảm nhận, để sống chậm và để lắng nghe câu chuyện của di sản. Hãy đến Ninh Bình với tâm thế của người yêu thiên nhiên, trân trọng văn hóa - để mỗi bước chân của du khách hôm nay trở thành dấu ấn của sự gìn giữ và lan tỏa di sản cho mai sau.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: https://vtv.vn/du-lich-ninh-binh-gin-giu-coi-nguon-de-phat-trien-ben-vung-100251105152040143.htm