"Gói" vị trà trong những ống lam

Giữa bao la đại ngàn Phiêng Phung, xã Đồng Phúc (Thái Nguyên), những cây chè Shan tuyết cổ thụ vẫn lặng lẽ vươn mình giữa sương mù, chắt chiu tinh hoa của đất trời. Và cũng nơi ấy, một cô gái người Dao đã chọn trở về bản, bắt đầu hành trình khởi nghiệp bằng hương vị quê hương. Từ những lá chè cổ thụ, chị sáng tạo nên sản phẩm độc đáo “Trà Shan tuyết ống lam”, mang đậm hơi thở núi rừng, vừa truyền thống vừa hiện đại.

Chị Đặng Thị Dất (bên trái) thu hái trên những cây chè Shan tuyết cổ thụ.

Giấc mơ khởi nghiệp từ hương chè cổ thụ

Sinh ra và lớn lên ở bản Dao Phiêng Phung, tuổi thơ của Đặng Thị Dất (sinh năm 1996) gắn liền với những buổi lên rừng hái chè cùng gia đình. Chè Shan tuyết ở Phiêng Phung đã có lịch sử hàng trăm năm, thân to hai người ôm mới xuể, lá phủ một lớp lông tuyết trắng, hương vị ngọt hậu, đậm đà khó quên.

Nhưng bao năm qua, thứ “vàng xanh” ấy vẫn chỉ quanh quẩn ở bản làng, chưa thành hàng hóa, chưa mang lại nguồn thu ổn định cho người dân.

“Ngày xưa chè hái về chỉ sao thủ công, để gác bếp dùng dần, bán ra chợ được mấy chục nghìn đồng một cân. Bà con ai cũng vất vả, quanh năm vẫn nghèo”, chị Đặng Thị Dất kể.

Sau khi lập gia đình, chị Đặng Thị Dất quyết định trở lại quê hương, tìm hướng thoát nghèo bằng cây chè Shan tuyết. Vợ chồng chị mạnh dạn vay 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội để mở xưởng sản xuất nhỏ, mua máy sao, máy vò, đầu tư cho khâu chế biến bài bản hơn.

Mỗi công đoạn, từ thu hái, sao chè, vò đến bảo quản đều được chị tỉ mỉ học hỏi, tuân thủ kỹ thuật để giữ trọn hương vị núi rừng.

Khi sản phẩm hoàn thiện, chị không dừng lại ở việc bán cho thương lái, mà nhanh chóng nắm bắt xu hướng mới, đưa chè Shan tuyết lên sàn thương mại điện tử, xây dựng các kênh Facebook, Zalo, TikTok để livestream bán hàng, chia sẻ về hành trình khởi nghiệp của mình.

Những ống trà lam được để trên gác bếp củi một khoảng thời gian nhất định để trà khô và quyện vị khói bếp.

Chị Đặng Thị Dất chia sẻ: “Cứ kể chuyện thật, nói bằng lòng mình thì khách hàng tin và yêu sản phẩm thôi”. Và đúng vậy, từ những video mộc mạc của cô gái Dao giữa mây núi, sản phẩm chè Shan tuyết của chị đã vượt khỏi bản làng, tìm được chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng ở miền xuôi.

Cuối năm 2023, nhận thấy tiềm năng của cây chè cổ thụ quê hương, chị Dất Đặng Thị Dất mạnh dạn thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp Xanh Bình An, quy tụ nhiều thanh niên, phụ nữ địa phương cùng tham gia sản xuất, chế biến.

Hợp tác xã (HTX) chú trọng cải tiến kỹ thuật, đa dạng hóa sản phẩm: Trà Shan tuyết 1 tôm 1 lá, 1 tôm 2 lá, bạch trà, hồng trà và đặc biệt là trà lam gác bếp. Tất cả đều được chế biến từ nguồn nguyên liệu hữu cơ, không dùng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón hóa học.

Nhờ HTX, nhiều hộ dân có việc làm ổn định, thu nhập cải thiện rõ rệt. Chị Mạch Thị Hoài, một hộ trồng chè, chia sẻ: “Trước kia chè bán với giá rất rẻ, mà tiêu thụ cũng có lúc khó khăn. Thời gian gần đây HTX tiến hành thu mua tận nơi, giá ổn định nên bà con yên tâm chăm sóc chè, đời sống cải thiện thấy rõ”.

Từ một vùng quê nghèo, Phiêng Phung đã và đang chuyển mình, những nương chè được chăm sóc bài bản, những sản phẩm mới ra đời, và hơn hết là tinh thần khởi nghiệp lan tỏa giữa đại ngàn.

Từ đại ngàn - hương trà đi xa

Chị Đặng Thị Dất (đứng giữa) tại Cuộc thi khởi nghiệp xanh được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội.

Sản phẩm làm nên thương hiệu của chị Đặng Thị Dất chính là “Trà lam gác bếp” - thứ trà được gói gọn trong ống nứa tươi, vừa giữ hương vị thiên nhiên, vừa mang dáng dấp của văn hóa vùng cao. Ý tưởng này đến với chị trong một chuyến đi học hỏi tại tỉnh Tuyên Quang. “Tôi nghĩ, người Dao mình có núi, có rừng, có cây nứa, sao không kết hợp để tạo ra thứ gì đó đặc trưng?” - chị Dất nhớ lại.

Trà Shan tuyết khi được nhồi trong ống lam, nhờ quá trình lên men tự nhiên, hương vị càng đậm, vị ngọt hậu và thơm dịu hơn. Đặc biệt, sản phẩm bảo quản được lâu, càng để càng ngon. Mỗi ống trà lam nhỏ gọn, chứa 2,5 - 3 lạng chè, được bán với giá từ 120.000 - 150.000 đồng, rất phù hợp làm quà tặng cho du khách.

Từ năm 2022 đến nay, hơn 2.000 ống trà lam đã được bán ra thị trường. Không chỉ vậy, năm 2023, dự án “Chế biến trà lam gác bếp từ chè Shan tuyết” của chị Đặng Thị Dất còn giành giải Khuyến khích Cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Thanh niên nông thôn tỉnh Bắc Kạn (cũ), và lọt vào vòng Chung kết Dự án khởi nghiệp xanh toàn quốc lần thứ 9 do Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) tổ chức.

Sản phẩm "Trà lam gác bếp" của chị Đặng Thị Dất.

Nhận xét về đoàn viên Đặng Thị Dất, chị Nguyễn Thị Yến, Bí thư Đoàn xã Đồng Phúc, đánh giá: Chị Đặng Thị Dất là một thanh niên dám nghĩ, dám làm. Từ sự mạnh dạn và sáng tạo, chị Dất không chỉ khởi nghiệp thành công, mà còn góp phần lan tỏa tinh thần vươn lên thoát nghèo cho thanh niên địa phương.

Giữa thời đại công nghệ và toàn cầu hóa, câu chuyện của cô gái Dao Đặng Thị Dất là minh chứng cho tinh thần khởi nghiệp mới, đó là gắn kết truyền thống với sáng tạo hiện đại. Chè Shan tuyết ống lam - sản phẩm tưởng chừng giản dị ấy, nhưng đã “gói” trong mình cả hồn cốt của núi rừng, sự khéo léo của bàn tay người phụ nữ Dao và khát vọng vươn xa của tuổi trẻ vùng cao.

Khi được nhấp chén trà màu nước vàng óng, hương thơm thoang thoảng như khói bếp, người ta không chỉ cảm nhận vị ngọt hậu của chè Shan tuyết, mà còn thấy cả câu chuyện về nghị lực, tình yêu quê hương và niềm tin vào tương lai xanh của Phiêng Phung. Bởi với cô gái Dao Đặng Thị Dất, trà không chỉ là thức uống, mà là linh hồn của núi rừng được gói trọn trong từng ống lam, mong muốn gửi đến khắp mọi miền Tổ quốc và xa hơn trong tương lai.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/dat-va-nguoi-thai-nguyen/202510/goi-vi-tra-trong-nhung-ong-lam-5d34e8f/