Khám phá sự khác biệt giữa mâm cỗ Trung Thu xưa và nay

Mâm cỗ Trung Thu, vốn là một nét văn hóa truyền thống đậm dấu ấn trong ký ức của người Việt, đã trải qua nhiều thay đổi theo thời gian.

Nếu như ngày xưa, mâm cỗ mang dáng vẻ giản dị với những hạt bưởi thơm, cốm ngào ngạt, hay trái chuối xanh mộc mạc, thì ngày nay, nó lại được chăm chút cầu kỳ hơn với sự xuất hiện của những chiếc bánh nướng, bánh dẻo được bày biện đầy tinh tế.

Mâm cỗ xưa: giản dị mà tinh tế

Mâm cỗ Trung Thu xưa tại các làng quê Bắc Bộ mang đậm nét truyền thống với sự kết hợp giữa tinh tế và giản dị. Thông thường, mâm cỗ được bày đầy hoa quả theo mùa như bưởi, chuối, hồng ngâm, na, thị... Những loại quả này không chỉ để thưởng thức mà còn được người lớn khéo léo chế tác thành những hình con vật độc đáo. Quả bưởi được tạo hình thành “chú chó xù” với vỏ bưởi được gọt tỉ mỉ làm thân, chuối xanh tạo thành đôi tai, mắt thì sử dụng hạt nhãn; trong khi đó, những chùm cốm non xanh mướt lại là biểu trưng cho niềm vui mùa gặt bội thu.

Điểm đặc biệt hấp dẫn của Trung Thu xưa là sự sáng tạo của trẻ em đối với các nguyên liệu từ chính mâm cỗ ấy để làm đồ chơi. Hạt bưởi được xâu thành những chuỗi hạt rồi nướng thơm trên bếp than để tạo ra những “pháo sáng” tự chế. Những vật dụng đơn giản như vỏ trứng, lá mít hay lon sữa bò cũng được tận dụng khéo léo để biến thành trống nhỏ hoặc đèn kéo quân.

Niềm vui Trung Thu khi ấy không nằm ở sự xa hoa mà chính là sự gần gũi, ý nghĩa và sự gắn kết giữa từng thành viên trong gia đình qua những điều bình dị.

Mâm Trung Thu cỗ nay: hiện đại và phong phú

Cùng với sự thay đổi của lối sống đô thị, mâm cỗ Trung Thu truyền thống đã có nhiều nét biến chuyển. Bánh nướng và bánh dẻo, vốn là biểu tượng đặc trưng, vẫn giữ vai trò “linh hồn” trong mâm cỗ, nhưng giờ đây được kết hợp thêm các loại bánh kẹo hiện đại và hoa quả nhập khẩu.

Tại các thành phố lớn, thay vì tỉa hoa quả thành những hình dáng cầu kỳ như trước, nhiều gia đình chọn mua các khay trái cây được trang trí sẵn từ siêu thị với vẻ ngoài bắt mắt. Bên cạnh đó, họ cũng chú trọng đầu tư vào các hộp bánh Trung Thu cao cấp, thiết kế sang trọng nhằm phục vụ cho nhu cầu biếu tặng. Một số doanh nghiệp và khách sạn còn sáng tạo ra các loại bánh Trung Thu mang phong cách mới như bánh lava trứng muối, bánh matcha, socola, và thậm chí cả bánh “ăn kiêng” dành cho những người hạn chế đường.

Nếu mâm cỗ Trung Thu truyền thống thể hiện tinh thần cộng đồng với trẻ em tụ tập phá cỗ nơi sân đình, thì ngày nay, mâm cỗ chủ yếu mang tính nhỏ gọn phù hợp với bầu không khí gia đình hoặc được sử dụng để đáp ứng nhu cầu tặng quà, tri ân trong xã hội hiện đại.

Ý nghĩa không đổi: Tình đoàn viên trọn vẹn

Từ xưa đến nay, mâm cỗ Trung Thu luôn mang ý nghĩa là biểu tượng của sự sum họp, đoàn tụ. Các loại trái cây theo mùa thể hiện thành quả lao động chăm chỉ, trong khi bánh nướng và bánh dẻo đại diện cho hình ảnh mặt trăng tròn đầy, viên mãn. Dù ở bất kỳ đâu, người Việt vẫn mong muốn gia đình có thể quây quần bên nhau vào đêm rằm tháng Tám, cùng thưởng thức mâm cỗ, ngắm trăng và sẻ chia niềm hạnh phúc.

Điều đã thay đổi qua thời gian chính là cách bày biện và thể hiện mâm cỗ. Nếu như mâm cỗ xưa đề cao sự giản dị, thiện nghệ và chứa đựng tình cảm ấm áp của gia đình, thì mâm cỗ ngày nay lại phản ánh sự tiện lợi, đủ đầy và ít nhiều mang tính thương mại. Dẫu vậy, dù ở thời nào, điểm chung không bao giờ thay đổi chính là tình yêu thương và sợi dây gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.

Nhìn lại hành trình từ hạt bưởi, cốm, chuối xanh đến bánh nướng, bánh dẻo sang trọng hôm nay, ta thấy mâm cỗ Trung Thu không chỉ là món ăn, mà còn là ký ức văn hóa. Nó lưu giữ dấu ấn của từng giai đoạn lịch sử, phản ánh sự thay đổi trong đời sống, nhưng đồng thời nhắc nhở mỗi người về giá trị cốt lõi: sum vầy dưới ánh trăng rằm.

Có lẽ, dù mai này mâm cỗ có thêm bao nhiêu món mới, thì niềm vui phá cỗ cùng người thân, cùng bạn bè vẫn là điều bất biến - linh hồn thực sự của Trung Thu Việt Nam./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/kham-pha-su-khac-biet-giua-mam-co-trung-thu-xua-va-nay-post1063578.vnp