Mạnh dạn để DN gánh vác trọng trách của đất nước
Sau đề xuất đầy táo bạo "gây sốt" của Vinspeed, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) mới đây cũng đã kiến nghị được đứng ra thực hiện dự án đường sắt cao tốc (ĐSCT) Bắc - Nam. Chưa bàn đến chi tiết nội dung đề án, việc có 2 doanh nghiệp (DN) tư nhân đề xuất đầu tư dự án trọng điểm quốc gia ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 và Quốc hội thông qua Nghị quyết 198 được đánh giá là tín hiệu tích cực, cho thấy rằng DN tư nhân sẵn sàng đứng ra chung vai gánh vác những trọng trách lớn quốc gia.
Chuyên gia kinh tế, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM), đánh giá có nhiều DN trong nước tham gia đầu tư các dự án lớn là tín hiệu tốt cho cả nền kinh tế. Điều này có thêm sự lựa chọn tốt cho Chính phủ để triển khai thực hiện. Đặc biệt, ĐSCT Bắc - Nam là dự án trọng điểm quốc gia với số vốn lớn nhất từ trước đến nay mà DN tư nhân hăng hái tham gia, cho thấy họ tin tưởng vào chính sách của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, điều này cũng thể hiện DN tư nhân trong nước đã lớn mạnh hơn, tự tin hơn và không gì là không làm được.
Chính phủ đang quyết liệt triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với mục tiêu khởi công vào tháng 12.2026
ẢNH: Đồ họa AI
Theo TS Lê Đăng Doanh, trước sự hưởng ứng nhiệt tình từ phía DN, cùng với các chính sách mở đường phát triển kinh tế tư nhân mà Đảng và Chính phủ đã đưa ra, thì cần mạnh dạn giao cho DN trong nước thực hiện các dự án lớn như ĐSCT Bắc - Nam. Việc giao quyền, giao nhiều trách nhiệm hơn, để DN tư nhân tham gia các dự án chiến lược, quan trọng của đất nước để họ nâng cao hơn nữa năng lực và khẳng định vai trò của khối DN này. "DN trong nước đề xuất đầu tư dự án lớn là điều đáng hoan nghênh. Chính phủ có thể thành lập hội đồng khoa học để thẩm định, đánh giá kiến nghị của DN và từ đó có lựa chọn đơn vị đủ tiềm lực từ kỹ thuật đến tài chính, quản trị nguồn lực… Việc trao cho DN tư nhân thực hiện các dự án lớn không chỉ cho thấy Chính phủ đã thay đổi về tư duy mà thật sự có hành động cụ thể. Đây cũng là điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới", TS Lê Đăng Doanh nói.
Chính phủ có thể thành lập hội đồng khoa học để thẩm định, đánh giá kiến nghị của DN và từ đó có lựa chọn đơn vị đủ tiềm lực từ kỹ thuật đến tài chính, quản trị nguồn lực… Việc trao cho DN tư nhân thực hiện các dự án lớn không chỉ cho thấy Chính phủ đã thay đổi về tư duy mà thật sự có hành động cụ thể. Đây cũng là điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới.
TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư
Đồng quan điểm, PGS-TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế và chính trị thế giới, không ngừng dùng từ "quá tốt" khi nhắc đến 2 DN trong nước cùng đề xuất được tham gia đầu tư ĐSCT Bắc - Nam. Theo ông, việc đề xuất được đứng ra chịu trách nhiệm hoàn toàn về dự án có quy mô lớn nhất lịch sử cho thấy DN Việt đã tự tin và đủ sức gánh vác các trọng trách lớn của dân tộc. Đó là chưa kể DN tư nhân sẽ làm tốt hơn khối nhà nước vì có cả quyền lợi, uy tín của họ. DN đã mạnh dạn đề xuất thì Chính phủ cũng cần mạnh dạn giao dự án quan trọng cho khu vực kinh tế tư nhân. Việc ủng hộ, giao những dự án quan trọng cho các DN trong nước cho thấy nhà nước đang hành động đúng theo những chính sách mới về phát triển kinh tế tư nhân mà Đảng và Chính phủ đã đưa ra. Đồng thời, mở ra một cách nhìn mới, "thay máu" cho việc quản trị đất nước nói chung và cũng là một cách thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, sáng tạo của cộng đồng DN, doanh nhân. Đây là lúc Chính phủ cho thấy từ lời nói đến hành động đang có sự thay đổi triệt để.
"Chúng ta cứ nhìn ra các nước phát triển sẽ thấy, hầu hết hoạt động đều do DN tư nhân thực hiện, chỉ trừ một vài dự án khối tư nhân không làm được thì nhà nước sẽ thực hiện. Đối với ĐSCT Bắc - Nam, chủ đầu tư phải là DN tư nhân. Thậm chí sau đó nhà nước cứ mạnh dạn giao cho chủ đầu tư vận hành khai thác luôn. Tất nhiên, trong quá trình thực hiện và vận hành, nhà nước sẽ có cơ quan giám sát để đồng hành và thúc đẩy tiến độ, đảm bảo chủ đầu tư thực hiện dự án theo đúng chất lượng, kỹ thuật đã phê duyệt", PGS-TS Võ Đại Lược nhấn mạnh.
Xây dựng ngành công nghiệp đường sắt VN là giấc mơ lớn cần sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp Việt
ẢNH: NGỌC THẮNG
Làm chủ công nghệ là yếu tố cốt tử
Ngay khi khởi động lại dự án ĐSCT Bắc - Nam, Chính phủ đã nhấn mạnh yêu cầu phải làm chủ công nghệ, tăng tỷ lệ nội địa hóa, quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt. Trong đó, công nghệ thi công xây dựng, sản xuất đầu máy, toa xe và đặc biệt là bảo trì, sửa chữa, nâng cấp, yêu cầu phải chuyển giao bằng được. Đó là vấn đề cốt tử vì việc bảo trì, bảo dưỡng nâng cấp tốn rất nhiều kinh phí, chi phí; nếu phụ thuộc đối tác nước ngoài thì rất tốn kém. Chỉ khi nội địa hóa và các DN trong nước chủ động được nguồn cung thì mới góp phần giảm giá thành đầu tư, vận hành. Đồng thời, giúp chủ động trong bảo trì và góp phần cho đất nước phát triển các ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp nặng.
Với mục tiêu lớn như vậy, đề xuất của Vinspeed được các chuyên gia đánh giá cao bởi trong đề án, DN này cam kết sẽ hợp tác để nhận chuyển giao công nghệ từ các đối tác, đồng thời tổ chức đào tạo nhân sự, làm chủ công nghệ nhằm chủ động trong việc vận hành, sửa chữa, bảo trì nâng cấp hệ thống hạ tầng đường sắt, phương tiện vận chuyển, tạo sự chủ động trong việc phát triển công nghiệp, công nghệ đường sắt cho đất nước.
PGS-TS Võ Đại Lược nhận xét: VN đã có những tập đoàn lớn nhưng khả năng thực hiện dự án trọng điểm quốc gia như ĐSCT Bắc - Nam thì cũng không quá nhiều. Theo ông Lược, hiện chỉ có Tập đoàn Vingroup đủ tiềm lực để thực hiện đúng theo cam kết. Bởi Vingroup có hệ sinh thái khá mạnh, khả năng thu hút nguồn lực, nhân tài cũng như đã thể hiện năng lực hoàn thành các dự án lớn trong thời gian ngắn.
"Họ có đủ uy tín để huy động vốn từ trong nước đến quốc tế. Đây là yếu tố quan trọng, bởi để hoàn thành dự án trọng điểm quốc gia cần nguồn vốn lớn. Hơn nữa, người đứng đầu tập đoàn là một doanh nhân lớn không chỉ của VN mà ở tầm quốc tế. Tôi nghĩ họ sẽ quan tâm nhiều hơn đến uy tín, tác động xã hội mà không chỉ là lợi nhuận của dự án. Họ chắc chắn sẽ làm đúng theo tiến độ cam kết. Việc hoàn thành dự án đúng tiến độ là một điều hết sức quan trọng, sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả nền kinh tế", ông Lược nhấn mạnh.
Nhìn vào cách VinFast phá vỡ định kiến về giới hạn của nền công nghiệp VN có thể thấy, chiến lược nội địa hóa ngành đường sắt của Vinspeed hoàn toàn khả thi. Bởi thời điểm Vingroup quyết định làm ô tô, ngành công nghiệp xe hơi trong nước đã được khởi động gần 3 thập niên nhưng vẫn chỉ dừng ở nhập khẩu và lắp ráp với tỷ lệ nội địa hóa thấp, công nghiệp hỗ trợ thô sơ. Nhưng chỉ hơn 7 năm kể từ ngày chính thức khởi công nhà máy sản xuất ô tô, VinFast công bố đạt tỷ lệ nội địa hóa hơn 60%, điều mà các chuyên gia kinh tế gọi là một kỳ tích.
Để làm được điều này, đầu tiên VinFast phối hợp với các đối tác có sẵn sự hiện diện tại VN, tận dụng mạng lưới DN phụ trợ để tối ưu hóa nguồn cung trong nước, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Với các đối tác nội địa, VinFast kết hợp với các DN Việt đã có kinh nghiệm sản xuất phụ tùng, linh kiện hoặc các lĩnh vực hỗ trợ như logistics, lắp ráp, gia công… nhằm giảm chi phí vận chuyển, tăng tốc độ cung ứng, thúc đẩy sự phát triển của các DN trong nước. Song song, DN này kết hợp với các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại VN hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ hoặc sản xuất linh kiện, giúp tăng cường khả năng tiếp cận công nghệ cao và kỹ năng quản lý hiện đại.
VinFast cũng làm việc với các công ty có chuyên môn về thiết kế, sản xuất các linh kiện phức tạp, đòi hỏi chất xám, công nghệ hàng đầu thế giới để hợp tác chuyển giao công nghệ cho các công ty đối tác của VinFast tại VN. Đồng thời phát triển năng lực nội bộ bằng cách đào tạo đội ngũ kỹ sư, công nhân trong nước để vận hành công nghệ một cách hiệu quả và sáng tạo. Hoạt động này giúp tăng tính chủ động trong chuỗi cung ứng, giảm chi phí nhập khẩu, và từng bước xây dựng hệ sinh thái sản xuất bền vững.
Mới nhất, VinFast chính thức gửi lời kêu gọi đồng hành và chia sẻ cơ hội phát triển từ VinFast tới các DN trong nước - những đối tác chiến lược trong hành trình nâng tầm chuỗi cung ứng nội địa, với mục tiêu từng bước đưa VN trở thành trung tâm sản xuất ô tô và công nghiệp phụ trợ quan trọng trong khu vực. Dự kiến, thương hiệu ô tô Việt sẽ chia sẻ lộ trình nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 80% vào năm 2026 của hãng, cũng như kế hoạch mở rộng hệ thống nhà cung cấp nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng quy mô sản xuất lên tới 1 triệu xe mỗi năm cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế VN, đánh giá đây là "cách chơi" rất thông minh. Thay vì đầu tư theo cách truyền thống, VinFast đầu tư tài chính để phát triển ngành công nghiệp. "Anh bỏ tiền ra mua tất cả những thứ tạo thành một chiếc ô tô, rồi nội địa hóa từng bước, từng khâu. Có thể hiểu đây là đi mua quyền sở hữu trí tuệ, mua tài sản trí tuệ của thế giới về VN để tiến hành sản xuất. Trong những năm đầu, cái gì chưa sản xuất được thì nhập khẩu. Cách làm này giúp giải quyết toàn bộ những khâu quan trọng nhất là sản xuất từ phụ tùng đi kèm và thúc đẩy quá trình diễn ra cực kỳ nhanh. Nhờ đó, con đường khẳng định ngành công nghiệp ô tô của VN được rút ngắn và tăng tính hiện thực hóa", ông Thiên giải thích. Ông bày tỏ tin tưởng VinFast đang tiến rất sát mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 80% và Vinspeed cũng sẽ nối tiếp thành công của VinFast, xây dựng nền công nghiệp đường sắt vững mạnh của VN.
Các doanh nhân, doanh nghiệp sẵn sàng đứng ra gánh vác những trọng trách của đất nước trong kỷ nguyên mới
ẢNH: V.G
Cần cơ chế nội địa hóa ngành công nghiệp trong nước
Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, Phó chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước, nguyên Phó hiệu trưởng ĐH Kinh tế quốc dân, khẳng định ĐSCT Bắc - Nam là dự án có tác động thúc đẩy cho phát triển kinh tế, giao lưu hàng hóa. Cùng với đó, dự án còn nhằm thực hiện chủ trương nội địa hóa để phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước do chính người VN làm, các DN VN đầu tư, sản phẩm của VN sản xuất chính dựa trên cơ sở nhận chuyển giao công nghệ của nước ngoài. Đây là một trong những mục tiêu phải đạt đến khi đầu tư tuyến đường sắt này. Do vậy, khi có nhà đầu tư trong nước sẵn sàng nhận làm công trình với tiêu chuẩn chất lượng, công năng hoạt động, tính chất lan tỏa… tương tự đầu tư công, không có lý do gì không giao việc đó cho họ. Điều này góp phần vào thực hiện chủ trương nội địa hóa ngành công nghiệp đường sắt, đồng thời lan tỏa đến các ngành, lĩnh vực khác.
"Vấn đề quan trọng nhất là phải đúng nghĩa đầu tư trong nước, phát triển ngành công nghiệp trong nước, chứ không phải nhà đầu tư trong nước đăng ký đầu tư nhưng lại đi nhập khẩu các sản phẩm, các cấu phần nước ngoài về và chỉ lắp ráp, gia công. Như vậy không đạt được mục tiêu. Vì thế, cần quan tâm tới việc nhà đầu tư đó có cam kết nội địa hóa hay không, có liên kết với các DN, nhà đầu tư khác trong nước để bắt tay vào sản xuất các cấu phần, phụ kiện, thiết bị dựa trên cơ sở công nghệ của nước ngoài hay không. Có thể nói, đây là mục tiêu và điều kiện quan trọng nhất khi xem xét chấp nhận cho nhà đầu tư trong nước thực hiện dự án", ông Hoàng Văn Cường lưu ý.
Cùng quan điểm nên giao dự án ĐSCT Bắc - Nam cho DN trong nước thực hiện, PGS-TS Võ Đại Lược phân tích thêm: Để làm ĐSCT thì cái khó nhất là sản xuất đầu máy. Những cấu phần còn lại các DN Việt đủ sức thực hiện. Riêng đầu máy có thể nhập khẩu công nghệ. Trước đây, khi Trung Quốc bắt đầu làm ĐSCT cũng phải nhập khẩu công nghệ, thuê chuyên gia nước ngoài thực hiện. Những công nghệ nào VN chưa có thì chúng ta nhập khẩu, đi thuê… Điều quan trọng là khi DN Việt làm chủ đầu tư thì chúng ta có đủ quyền để lựa chọn công nghệ tốt nhất, phù hợp nhất cho đất nước. Tất nhiên phải lựa chọn, giao cho DN có đủ tiềm lực để thực hiện dự án thành công. Tiềm lực ở đây sẽ xét về tổng thể từ nguồn vốn đến nguồn lao động, tầm ảnh hưởng của người đứng đầu, khả năng quản trị…
Việc trao quyền, giao nhiệm vụ cho DN tư nhân mới thực sự là thúc đẩy cho DN Việt trưởng thành, lớn hơn. Lâu nay chúng ta cứ nói nhóm DN tư nhân đa số là nhỏ, yếu thì những cơ hội này là để các DN lớn hơn, vươn mình ra khu vực và thế giới.
PGS-TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế và chính trị thế giới
Đường sắt được coi là hạ tầng giao thông xương sống, mang tính chất tài sản của quốc gia. Theo quy định, những công trình này chỉ được đầu tư theo hình thức đầu tư công hoặc đầu tư đối tác công - tư. Hiện nay, VN chưa có tiêu chuẩn, quy định ràng buộc những công trình này phải do nhà đầu tư trong nước thực hiện, để khuyến khích họ tham gia. Đồng thời, cũng chưa có cơ chế nội địa hóa ngành công nghiệp trong nước để sản xuất vật liệu, thiết bị cho những công trình giao thông này. Với việc xúc tiến thực hiện các dự án ĐSCT, VN cần phải có chủ trương phát triển ngành công nghiệp đường sắt để thực hiện các dự án. Như vậy, về mặt luật pháp phải nhanh chóng thay đổi, mở ra cơ hội cho các DN, nhà đầu tư trong nước được tham gia.
Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường
Thanhnien.vn
nguồn:https://thanhnien.vn/khat-vong-viet-nam-san-sang-tien-vao-ky-nguyen-duong-sat-185250531203824621.htm
Bình luận (0)