Khi âm nhạc là nhịp cầu kết nối

Kể chuyện lịch sử theo cách riêng

Năm 2020, sau một lần chứng kiến các lực lượng vũ trang miệt mài điều hành giao thông trên phố trong cơn mưa nặng hạt, nhạc sĩ Nguyễn Bá Hùng xúc động sáng tác ca khúc “Vinh quang thầm lặng”. Từ bài hát ấy, anh quyết định chuyển sang viết nhạc về quê hương, đất nước, đặc biệt là lực lượng vũ trang như một cách thể hiện lòng biết ơn, sự trân trọng, tin yêu của một người con đất Việt.

Ông nội là thương binh chống Pháp, từ nhỏ, Bá Hùng thường xuyên nghe kể về truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh của dân tộc. Khi trưởng thành, đi làm, công việc thuộc ngành văn hóa giúp anh có thêm cơ hội tiếp cận với nhiều tấm gương thầm lặng giữa đời thường trong lực lượng quân đội, công an, tạo chất liệu cho nhiều ca khúc. Trong hơn 5 năm qua, Bá Hùng đã sáng tác hơn 50 ca khúc về đề tài cách mạng, sự hy sinh thầm lặng của các lực lượng.

“Làng bên sông” - tổ khúc mất hơn ba năm để hoàn thiện đã tạo dấu ấn trên chặng đường âm nhạc của nhạc sĩ Bá Hùng. Tác phẩm kể lại hành trình một chàng trai tạm gác niềm riêng, rời quê hương, đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, chiến đấu xa nhà để rồi chẳng quay về nữa. Sự hy sinh ấy hiện rõ trong từng câu chữ. Đó là hình ảnh quen thuộc từ các làng quê trên mảnh đất hình chữ S trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Nam nhạc sĩ chọn khắc họa một lát cắt lịch sử đẫm xúc cảm để kể về tinh thần quật cường và tình yêu quê hương của thế hệ trẻ ngày ấy. Bá Hùng kể, ban đầu, anh không dự định triển khai tác phẩm lớn nhưng xong phần này lại có ý tưởng của phần tiếp theo, chẳng thể ngừng. Quá trình tỉ mẩn kiểm tra, chỉnh sửa tổ khúc này kéo dài đến ba năm với mong muốn có một tác phẩm thực sự trọn vẹn.

“Viết về chủ đề này, muốn tiếp cận giới trẻ cần khéo léo chọn lựa ca từ lẫn giai điệu. Bởi nếu mình viết mà bạn trẻ không nghe, không hát thì coi như mất đi một phần ý nghĩa. Thay vì tìm cách sáng tác một ca khúc dành cho mọi độ tuổi, tôi tách bạch từng thứ, chuyển đổi cách tiếp cận sao cho người nghe cảm thấy nhẹ nhàng nhất. Chủ đề càng khó, người sáng tác càng phải rõ ràng trong việc đặt vấn đề. Khi đặt vấn đề đúng, cảm xúc, ca từ và giai điệu sẽ có chỗ nương theo. Bởi âm nhạc chỉ thực sự sống khi người nghe cảm nhận được và muốn hát theo”, nhạc sĩ Bá Hùng cho biết.

Với tác phẩm “Trong màu lá cây rừng”, từng câu hỏi của nam nhạc sĩ trẻ đều khiến người nghe xúc động: “Vì sao mây che hoài đỉnh núi? Vì sao lá cây rừng màu xanh? Vì sao nước trên nguồn cuộn đỏ? Chảy về xuôi từ trong lá cây rừng…”. Nhạc sĩ Bá Hùng nói, mỗi hình ảnh xuất hiện đều mang tầng nghĩa riêng. Mây che hoài đỉnh núi để cho các anh yên nghỉ. Lá cây rừng màu xanh vì mọc từ lòng đất, nơi vẫn còn lưu dấu những trái tim yêu chuộng hòa bình. Và nước trên nguồn cuộn đỏ vì thấm máu của những người đã nằm xuống. Sự ẩn dụ đó phần nào thể hiện lòng biết ơn trước bao hy sinh của các anh hùng, liệt sĩ đối với hòa bình, độc lập ngày hôm nay.

Việc sáng tác “Vinh quang thầm lặng”, “Trong màu lá cây rừng”, “Những ngôi sao đỏ” hay “Làng bên sông”, với nhạc sĩ Bá Hùng, đó là sự chọn lựa, chẳng phải sở thích đơn thuần. Trong nhiều xu hướng âm nhạc sôi động ngày nay, anh chọn kể chuyện lịch sử và thể hiện lòng tri ân thế hệ đi trước bằng phong cách âm nhạc mộc mạc, truyền tải nhiều giá trị.

Nhạc sĩ 8X trải lòng: “Âm nhạc với tôi chưa bao giờ là cuộc mưu sinh, mà là hành trình tri ân-kết nối người trẻ hôm nay với những câu chuyện hy sinh thầm lặng. Khán giả trẻ nghe nhạc và để lại bình luận, tôi thấy mình đã sinh lời. Nghe người trẻ góp ý rồi điều chỉnh sao cho phù hợp hơn, gói ghém thêm chút lịch sử thật nhẹ nhàng vào âm nhạc, đó là cách tôi đưa họ đến thật gần với những điều tưởng chừng khô khan, sách vở”.

Gửi gắm điều tốt đẹp

Khoảnh khắc “Giai điệu tự hào” vang lên trong màn đồng diễn “Khí phách Việt Nam” giữa Quảng trường Ba Đình vào dịp Đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh đất nước vừa qua khiến nhạc sĩ Phạm Hồng Biển rưng rưng.

Nghe lại bài hát do chính mình sáng tác hơn 10 năm trước tại một sự kiện ý nghĩa như thế, niềm tự hào một lần nữa dâng lên trong tim anh. Đó không phải là cảm xúc hồn nhiên của ngày xưa cũ mà biến thành sự trưởng thành trong nhận thức. Anh hạnh phúc khi bài hát của mình đã chạm tới trái tim bao người, góp phần chia sẻ những thông điệp ý nghĩa.

Một ngày đầu thu của năm 2014, khi ấy, Hồng Biển đang ngồi dạo đàn tại phòng trọ. Bỗng anh bị thu hút bởi tiếng hát Quốc ca “khác lạ” vọng lại từ ngôi trường tiểu học cạnh đó. Cả trường đang hòa giọng thì nhạc ngưng, chẳng chút bối rối, các em học sinh vẫn tiếp tục những câu ca đầy tự hào. Âm thanh ấy không hay, tiếng hát trẻ thơ chẳng đều nhưng lại thôi thúc anh sáng tác ngay “Giai điệu tự hào” trong vòng 30 phút. Đến nay, nam nhạc sĩ đã có hơn 100 ca khúc về chủ đề quê hương, đất nước và kết hợp giữa chất liệu dân gian với âm nhạc hiện đại.

Trong dịp đại lễ 2/9 vừa qua, nhạc sĩ Hồng Biển đã phát hành ca khúc “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” trên kênh cá nhân, thu hút sự quan tâm của nhiều bạn trẻ. Cũng như “Giai điệu tự hào”, cảm xúc để sáng tác ca khúc mới này đến rất bất ngờ nhưng đủ để khiến anh tự hỏi: “Một chủ đề hay như thế, tại sao mình không khai thác?”. Độc lập - Tự do - Hạnh phúc là tất cả những gì mà người Việt Nam đã phải đánh đổi từ bao nhiêu thế hệ để đạt được. Ca khúc được viết trong cảm xúc tự hào giữa ngày vui lớn.

“Chủ đề khiến tôi tâm đắc nhất là viết về quê hương, đất nước. Ngoài việc thể hiện cảm xúc, tôi thấy rõ trách nhiệm trong từng ca khúc. Là một nhạc sĩ, tôi tự dặn mình phải chung tay nuôi dưỡng những cảm xúc thiêng liêng về đất nước. Những thông điệp tích cực, có tính giáo dục được lan truyền mạnh mẽ sẽ góp phần vào việc xây dựng hình ảnh văn hóa đất nước, hình ảnh con người Việt Nam thật đẹp tươi, đặc biệt”, nhạc sĩ Phạm Hồng Biển cho biết.

Tình yêu quê hương, đất nước và sự giao thoa âm nhạc các vùng miền được Hồng Biển thể hiện rõ trong phong cách sáng tác suốt bao năm làm nghề. “Thương con chốt sang sông”, “Sen”, “Hẹn ước Bắc Nam”, “Ngẫu hứng bài chòi”, “Má thương con hoài”, “Chào em đóa sen Tháp Mười”, “Điệu hò trao duyên”… là những ca khúc đậm chất riêng, đưa anh đến gần với người yêu nhạc, đặc biệt là giới trẻ.

Ở vai trò nhạc sĩ, Hồng Biển muốn trở thành người kế thừa giữa quá khứ và hiện tại, là nhịp cầu kết nối giữa âm nhạc của người trẻ với những điều thuộc về hoài niệm trên nền tảng lịch sử, văn hóa truyền thống. Chủ đề khiến anh tâm đắc nhất là viết về quê hương, đất nước.

“Ngoài việc thể hiện cảm xúc, tôi thấy rõ trách nhiệm trong từng ca khúc. Là một nhạc sĩ, tôi tự dặn mình phải chung tay nuôi dưỡng những cảm xúc thiêng liêng về đất nước. Những thông điệp tích cực, có tính giáo dục được lan truyền mạnh mẽ sẽ góp phần vào việc xây dựng hình ảnh văn hóa đất nước, hình ảnh con người Việt Nam thật đẹp tươi, đặc biệt”, nhạc sĩ 9X chia sẻ.

Mỹ Dung

Nguồn: https://nhandan.vn/khi-am-nhac-la-nhip-cau-ket-noi-post918425.html