Khởi tố Hoàng Hường: Lỗ hổng thuế bị lợi dụng để trốn nghĩa vụ

Trao đổi với phóng viên Dân trí, TS Phan Phương Nam, Phó Trưởng Khoa Luật Thương mại Trường Đại học Luật TPHCM, nhận định chiêu trốn thuế bằng cách lợi dụng chính sách và chênh lệch nghĩa vụ thuế giữa doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân không phải cá biệt mà khá phổ biến.

Doanh nghiệp có thể dựng lên cả hệ sinh thái các hộ và cá nhân kinh doanh đóng vai “chân rết” để hợp thức hóa doanh thu, giảm số thuế phải nộp. Sự khác biệt trong cách tính và thu thuế giữa doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân đã bị lợi dụng.

Theo Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản hướng dẫn như Thông tư 40/2021 của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh không có tư cách pháp nhân, trước đây thường áp dụng cơ chế thuế khoán. Thuế được tính dựa trên doanh thu ấn định, không bắt buộc phải lập sổ sách kế toán đầy đủ.

Đáng chú ý, nếu tổng doanh thu trong năm dương lịch không vượt quá 100 triệu đồng, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Chính sách này tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, nhưng cũng vô tình tiềm ẩn nguy cơ bị các đối tượng xấu lợi dụng.

Khi doanh thu thực tế lớn nhưng bị chia nhỏ sang nhiều hộ hoặc cá nhân, số thuế nộp sẽ thấp hơn rất nhiều so với nghĩa vụ thực.

Trong khi đó, doanh nghiệp - tức công ty có tư cách pháp nhân - chịu sự điều chỉnh của nhiều đạo luật chặt chẽ hơn. Theo Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Quản lý thuế 2019, doanh nghiệp bắt buộc phải hạch toán kế toán đầy đủ, lập báo cáo tài chính hàng năm.

Về thuế, doanh nghiệp phải thực hiện theo các luật chuyên ngành Luật Thuế giá trị gia tăng 2008 (sửa đổi, bổ sung các năm 2013, 2014, 2016, 2022), Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 (sửa đổi, bổ sung các năm 2013, 2014, 2020) và các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành.

Theo đó, doanh nghiệp phải nộp thuế giá trị gia tăng (phổ biến ở mức 5-10%), thuế thu nhập doanh nghiệp (đánh trên lợi nhuận), thuế thu nhập cá nhân khấu trừ từ lương nhân viên, lệ phí môn bài... cùng nhiều sắc thuế khác tùy lĩnh vực.

Điểm khác biệt căn bản là hộ và cá nhân kinh doanh được hưởng ngưỡng doanh thu miễn thuế, còn doanh nghiệp thì không. Khi đã thành lập công ty thì bắt buộc phải kê khai và nộp thuế đầy đủ theo luật định. Đây cũng là lý do vì sao nhiều trường hợp tìm cách “núp bóng” hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh để giảm gánh nặng thuế.

Sự chênh lệch trong quy định pháp luật phần nào lý giải tình trạng doanh thu cả nghìn tỷ đồng có thể bị “chẻ nhỏ” ra để né thuế.

Theo TS Phan Phương Nam, hệ thống thuế Việt Nam vẫn trong quá trình hoàn thiện, hướng tới sự tương thích với thông lệ quốc tế. Nhà nước đã có chủ trương hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển lên mô hình doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua các chính sách về tài chính, tư vấn pháp lý, thủ tục hành chính...

"Cần biến các chính sách trở nên thiết thực hơn. Đồng thời các cơ quan chức năng cần theo dõi mối liên hệ chân rết giữa doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân, có hệ thống cảnh báo trên cơ sở để tiến hành kiểm tra, thanh tra", ông Nam nói.

Theo ông Nam, cơ quan quản lý cần xây dựng hệ thống giám sát và cảnh báo sớm để phát hiện các “liên kết ngầm” giữa doanh nghiệp và các hộ, cá nhân kinh doanh - vốn là mắt xích then chốt trong nhiều mô hình trốn thuế có tổ chức.

Ngày 3/10, Hoàng Hường (38 tuổi, quê tỉnh Phú Thọ) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Nữ doanh nhân Hoàng Hường sáng lập Công ty Cổ phần Dược phẩm Hoàng Hường. Cô là dược sĩ, doanh nhân và là gương mặt quen thuộc trên các nền tảng mạng xã hội.

Theo cơ quan điều tra, Hoàng Hường có 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân đứng tên kinh doanh nằm trong hệ sinh thái do nữ dược sĩ lập ra để kinh doanh bán các sản phẩm thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe cùng một số sản phẩm khác.

Kết quả điều tra ban đầu xác định, để thực hiện hành vi trốn thuế, Hoàng Hường đã chỉ đạo nhân viên áp doanh thu vào các hộ kinh doanh và các cá nhân đăng ký kinh doanh. Từ tháng 1/2021 đến tháng 6/2025, Hoàng Hường đã để ngoài sổ sách kế toán doanh thu gần 1.800 tỷ đồng, kê sai quy định thuế giá trị gia tăng doanh thu gần 2.100 tỷ đồng.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/khoi-to-hoang-huong-lo-hong-thue-bi-loi-dung-de-tron-nghia-vu-20251004112420798.htm