Không chỉ số hóa, xuất bản Việt cần hệ sinh thái nội dung phù hợp thị trường

DNVN - Xuất bản số đang mở ra cơ hội đổi mới mạnh mẽ cho ngành sách, nhưng tại Việt Nam, tỷ trọng doanh thu vẫn còn rất nhỏ. Để phát triển bền vững, không chỉ cần công nghệ, mà ngành xuất bản phải xây dựng được hệ sinh thái nội dung số phù hợp với thị trường và thói quen tiêu dùng mới.

Cơ hội bứt phá trong làn sóng công nghệ mới

Ngày 24/6 tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Sách Alpha (Alpha Books) phối hợp với Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA) và Trung tâm Bản quyền số (DCC) tổ chức diễn đàn Xuất bản số 2025 (Digital Publishing Summit 2025 - DPS 2025) với chủ đề “Tương lai ngành xuất bản trong kỷ nguyên số”.

Phát biểu tại diễn đàn, TS Nguyễn Minh Hồng – Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam nhận định, các công nghệ số như Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây, dữ liệu lớn, blockchain và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) đang thâm nhập sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Những công nghệ này không chỉ thay đổi cách con người giao tiếp, học tập hay làm việc mà còn đang định hình lại cách tiếp cận và tiêu thụ tri thức.

TS Nguyễn Minh Hồng – Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, ngành xuất bản vốn gắn liền với truyền thống và văn hóa đang đứng trước những cơ hội và thách thức chưa từng có. Không còn là một lĩnh vực sản xuất thuần túy, xuất bản ngày nay đã chuyển mình thành một ngành công nghiệp nội dung, nơi công nghệ đóng vai trò trung tâm.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Cảnh Bình – Chủ tịch HĐQT Alpha Books cho rằng, nếu trước đây xuất bản chỉ đơn thuần là tạo ra một cuốn sách, thì hiện nay, một nội dung có thể được chuyển đổi thành nhiều định dạng khác nhau để phù hợp với nhu cầu đa dạng của người dùng số.

Một cuốn sách giờ đây không chỉ là sản phẩm đơn lẻ mà là hạt nhân trong một hệ sinh thái nội dung, với những phiên bản được chia nhỏ, tổ chức lại, điều chỉnh linh hoạt cho từng nhóm đối tượng: thiếu nhi, học thuật, văn học, y khoa...

Ông Nguyễn Cảnh Bình – Chủ tịch HĐQT Alpha Books.

Khi bắt tay với công nghệ, các nhà xuất bản có thể tạo ra một chuỗi giá trị nội dung khổng lồ, giúp tri thức trở thành “sản phẩm hàng hóa” linh hoạt, tiện lợi, hữu ích và có khả năng mở rộng thị trường.

Theo ông Bình, giá trị cốt lõi vẫn là nội dung tri thức phải hữu ích và có giá trị với độc giả bởi "cái gì có giá trị sẽ tồn tại" và phát triển bền vững.

Ông Lê Quốc Vinh – Phó Chủ tịch Fonos khẳng định, sách nói là một công cụ hiệu quả để mở rộng trải nghiệm đọc. Người yêu sách, khi không thể đọc sách giấy vì bận rộn, vẫn có thể tiếp tục "đọc" thông qua việc nghe. Sách nói chính là cách để tri thức tiếp cận người dùng mọi lúc, mọi nơi.

Fonos cũng xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là phục vụ độc giả truyền thống, mà còn phải kéo người trẻ – thế hệ lớn lên trong môi trường số trở lại với văn hóa đọc, bắt đầu từ nền tảng số rồi dần dần gắn bó với sách in.

Ba trụ cột của hệ sinh thái xuất bản số

Theo thống kê toàn cầu, năm 2024, thị trường xuất bản đạt quy mô khoảng 151 tỷ USD, trong đó sách điện tử (ebook) và sách nói (audiobook) chiếm tới 30% tổng doanh thu. Đáng chú ý, Trung Quốc nổi lên như một thị trường hàng đầu, với doanh thu từ ebook và audiobook ước đạt 10,7 tỷ USD. Hàn Quốc cũng ghi dấu ấn với sự phát triển mạnh mẽ của sách điện tử, đặc biệt là các tiểu thuyết và mô hình đọc sách theo chương.

Ông Nguyễn Thế Hùng – Giám đốc Công ty TNHH Thương mại điện tử AKI cho biết, Trung Quốc và Hàn Quốc có nhiều điểm tương đồng với thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, doanh thu từ ebook và audiobook tại Việt Nam hiện chỉ chiếm dưới 5% tổng doanh thu ngành xuất bản. “Điều này cho thấy chúng ta đang đi chậm hơn so với thế giới,” ông Hùng nhận định.

Theo ông Hùng, để phát triển một hệ sinh thái xuất bản số bền vững, cần hội tụ ba trụ cột chính: thiết bị, nội dung và nền tảng phân phối.

Trong đó, nội dung là trụ cột quan trọng nhất, là phần “linh hồn” mà các nhà xuất bản và tác giả cần nắm chắc. Bởi nếu không có nội dung đủ tốt, công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng không thể giữ chân người đọc.

Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng nội dung đang thay đổi mạnh mẽ, nhất là ở giới trẻ. “Độc giả ngày nay không chỉ đọc mà còn nghe, xem, tương tác với tri thức. Việc mang theo một cuốn sách giấy dày cộp để đọc mọi lúc mọi nơi là điều không dễ, nhưng với một thiết bị điện tử, người dùng có thể tiếp cận hàng trăm đầu sách bất kỳ lúc nào”, ông Hùng nêu.

Tại sự kiện, các diễn giả có chung nhận định, công nghệ có thể là chất xúc tác mạnh mẽ, nhưng giá trị cốt lõi vẫn là nội dung hữu ích và bản quyền được tôn trọng. Chỉ khi những điều này được bảo đảm, xuất bản Việt Nam mới có thể phát triển một cách bền vững trong kỷ nguyên số.

Thu An

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/chuyen-doi-so/kinh-te-so/khong-chi-so-hoa-xuat-ban-viet-can-he-sinh-thai-noi-dung-phu-hop-thi-truong/20250624051251887