Khuyến cáo những kỹ năng phòng tránh rủi ro khi có lũ, lụt

Chú thích ảnh — Các lực lượng chức năng giải cứu thành công nhiều người dân bị mắc kẹt giữa dòng nước lũ tại xã Hiếu Giang (Quảng Trị). Ảnh: TTXVN phát

Lũ, ngập lụt đã gây ra gây nhiều thiệt hại về người và tài sản. Thực tế, các đợt lũ vừa xảy ra, đặc biệt là 2 đợt lũ tại khu vực Bắc Bộ từ ngày 6 - 8/10 và đợt lũ kéo dài tại miền Trung từ ngày 22 - 29/10 đã để lại nhiều kinh nghiệm trong việc ứng phó và phòng tránh lũ. Để đảm bảo an toàn, người dân cần trang bị các kiến thức, kỹ năng phòng tránh lũ, giảm thiểu tối đa rủi ro thiên tai, đặc biệt trước tình hình mưa lũ được dự báo còn diễn biến phức tạp trong thời gian tới.

Tuân thủ hướng dẫn, theo dõi sát dự báo

Gần đây nhất, các đợt lũ xảy ra tại khu vực phía Bắc đầu tháng 10/2025 và khu vực miền Trung vào 10 ngày cuối tháng 10/2025... đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản. Rút kinh nghiệm, để phòng chống lũ, nguyên tắc quan trong nhất là người dân phải tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn cũng như chỉ đạo của chính quyền địa phương.

Để giảm thiểu thiệt hại khi về lũ, người dân cần trang bị các kỹ năng ứng phó quan trọng như theo dõi thông tin dự báo thời tiết, chuẩn bị vật dụng thiết yếu, kỹ năng sơ tán an toàn và xử lý tình huống khẩn cấp. Việc chủ động và có kiến thức đúng cách sẽ giúp bảo vệ tính mạng và tài sản hiệu quả hơn.

Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường khuyến cáo, người dân lưu ý không nên chủ quan, tuân thủ các hướng dẫn của cơ quan phòng thủ dân sự địa phương và các đơn vị có liên quan.

Cụ thể, trước khi xảy ra lũ, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo tình hình mưa lũ tại nơi mình đang sống để chủ động ứng phó; kê cao tài sản, cất giữ giấy tờ quan trọng ở nơi an toàn, di chuyển phương tiện cơ giới đến nơi có địa hình cao. Đồng thời, xác định vị trí trú ẩn an toàn nhất cho tất cả thành viên trong gia đình; chuẩn bị thuyền, phao, bè, mảng, vật nổi; gia cố nhà làm gác lửng, lối thoát trên mái nhà để ở tạm, cất giữ đồ đạc đề phòng lũ tiếp tục lên cao.

Bên cạnh đó, tìm cách bảo vệ nguồn nước; dự trữ nước uống lương thực, thực phẩm, thuốc men, để đủ dùng ít nhất trong 7 ngày. Tìm hiểu độ cao của khu nhà mình đang ở để xác định mức lũ dự báo có khả năng ảnh hưởng đến ngôi nhà của mình hay không.

Người dân hoặc nhờ người có chuyên môn di chuyển cầu dao chính hoặc hộp cầu chì, aptomat và đồng hồ đo điện cao hơn mức lũ được xác định. Di chuyển các thiết bị và vật dụng có giá trị ra khỏi các khu vực dễ bị ngập lụt như các tầng thấp hoặc tầng hầm. Tìm hiểu cách ngắt điện, gas và nước trong tòa nhà mình ở.

Người dân chủ động sơ tán khỏi vùng bãi sông, vùng thấp trũng, vùng có nguy cơ sạt lở, lũ quét. Lưu giữ các số điện thoại và địa chỉ liên lạc trong trường hợp khẩn cấp. Có phương án đề phòng lũ xảy ra vào ban đêm.

Không đi bộ, lái xe qua vùng lũ

Trong khi xảy ra lũ, ngập lụt, người dân cần di chuyển đến nơi cao ráo và an toàn. Người dân cần theo dõi cập nhật các thông tin liên quan đến lũ, ngập lụt như: Nước dâng nhanh, ngập lụt đường cao tốc, cầu và các khu vực trũng thấp. Khi có cảnh báo lũ, ngập lụt xảy ra tại khu vực mình sinh sống, cần thực hiện các biện pháp phòng tránh như ngay lập tức di tản đến khu vực trú ẩn an toàn có nền đất cao hơn nếu được chính quyền địa phương yêu cầu; tránh xa các khu vực bị ngập lụt, ngay cả khi nước đang rút;

Không đi bộ, bơi lội hoặc lái xe qua vùng lũ, nước đang chảy xiết; không chơi đùa, bơi lội và tuyệt đối đi lại, đi ra ngoài trong khi lũ cao đang xảy ra, trừ trường hợp khẩn cấp và có hướng dẫn cụ thể từ lực lượng chức năng; không vớt củi, đồ vật trôi trên sông, không đi vào khu vực nguy hiểm. (khu vực sạt lở, lũ quét, các ngầm tràn...). Khi buộc phải di chuyển phải sử dụng áo phao hoặc các đồ vật nổi khác..

Người dân đặc biệt lưu ý đề phòng lũ quét tiềm ẩn, phòng rắn ở những vùng ngập nước, không đi gần, hoặc dẫm lên các đường dây điện, cột điện bị đổ gần nhà hoặc khu vực tránh trú lũ; sử dụng đèn pin thay vì sử dụng thiết bị chiếu sáng bằng ngọn lửa trần (nến, đuốc..) để tìm kiếm đồ trong không gian hạn chế, khu vực bếp gas, vì dễ dẫn đến nguy cơ cháy nổ. Kinh nghiệm thực tế cho thấy, việc chuẩn bị đèn pin, sạc dự phòng, điện thoại di động; lưu giữ các số điện thoại quan trọng và địa chỉ liên lạc cần thiết trong trường hợp khẩn cấp... là rất quan trọng.

Người dân cũng cần chủ động khơi thông cống thoát nước gần nhà, khu dân cư tạo đường thoát lũ; thông báo tới chính quyền khi có sự cố về tắc nghẽn cống thoát nước, các điểm ngập sâu; không đỗ xe ở các vùng có nguy cơ ngập; phòng ngập tầng hầm chung cư. đồng thời cập nhật những tin tức mới nhất về tình hình lũ thông qua website của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia tại địa chỉ nchmf.gov.vn, các Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, thành phố và khu vực; các phương tiện truyền thông đại chúng chính thống của Trung ương và địa phương.

Trường hợp nhà bị ngập và có khả năng ngập cao, người dân cần cắt các nguồn điện sinh hoạt, các thiết bị điện... để giảm nguy cơ bị điện. Nếu phải sơ tán, khi có đủ thời gian và đảm bảo an toàn, người dân nên rút phích cắm các thiết bị và ngắt nguồn cấp điện, ga và nước,

Để ý các mối nguy hiểm khi dọn dẹp nhà cửa

Đối với tình huống sau lũ, người dân cần theo dõi thông tin cập nhật tình hình từ chính quyền địa phương và chỉ quay về nhà (đối với người dân phải di chuyển khỏi nhà do ngập hoặc nhà ở khu vực nguy cơ lũ quét, sạt lở...) sau khi chính quyền đã tuyên bố khu vực đó an toàn. Người dân tiếp tục theo dõi tình hình để nắm rõ các nguy cơ có thể xảy ra sau lũ hoặc thay đổi về điều kiện thời tiết.

Trước khi vào lại ngôi nhà bị hư hỏng do lũ, ngập lụt, người dân tiếp tục kiểm tra lại việc ngắt điện ở hộp cầu chì, aptomat hoặc cầu dao chính cho đến khi ngôi nhà của mình được làm khô an toàn; kiểm tra hệ thống gas; kiểm tra và tìm các nguy cơ có thể xảy ra cháy nổ; kiểm tra sàn nhà, cửa ra vào, cửa sổ và tường xem có vết nứt hoặc các hư hỏng khác để đảm bảo ngôi nhà không có nguy cơ bị sập. Khi tiến hành dọn dẹp nhà, người dân cần đeo găng tay và ủng khi tiếp xúc mảnh vỡ, cẩn thận với các vật sắc nhọn, đặc biệt chú ý đến dây điện trần và các mối nguy hiểm khác... Đồng thời, người dân cần thường xuyên để mắt đến trẻ em, không để trẻ nghịch nước tại các nơi như cống thoát nước mưa, khe núi hoặc cống rãnh.

Sau lũ, ngập lụt, các nguồn thực phẩm và nước uống có thể bị ô nhiễm, người dân nên vứt bỏ các loại thực phẩm nếu không được bảo quản đủ lạnh vào nơi quy định. Nếu lo ngại về chất lượng nước sau lũ, hãy đun sôi trong ít nhất ba phút trước khi uống, nấu ăn hoặc sử dụng nước từ các nguồn an toàn (ví dụ như nước đóng chai) cho đến khi nguồn nước sinh hoạt của gia đình không còn bị ô nhiễm ; bảo quản và đậy kín thực phẩm và nước uống được để tránh ô nhiễm thêm.

Cơ quan khí tượng thủy văn khuyến cáo, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều hình thái nguy hiểm, cực đoan như mưa lớn, lũ, lũ quét, sạt lở đất… trong thời gian ngắn. Do đó, đề nghị các cấp chính quyền và người dân thường xuyên cập nhật và tích hợp thông tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn trong các bản tin ngắn hạn từ 1 - 3 ngày, để kịp thời điều chỉnh các kế hoạch sản xuất, phương án ứng phó phù hợp, đảm bảo an toàn cho các hoạt động sản xuất và dân sinh.

Cũng theo khuyến cáo của ngành Y tế, mưa nhiều gây lũ lớn, ngập lụt, ngập úng nên ngay sau khi lũ rút tạo ra độ ẩm cao, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virút phát triển và gây bệnh cho con người như vô tình tiếp xúc với những đồ vật có chứa vi khuẩn, virút gây bệnh...như vậy, hệ thống miễn dịch của người dân sẽ gặp nguy hiểm. Do đó, ngay sau khi lũ rút, ngoài việc người dân vệ sinh, dọn dẹp nhà cửa, ổn định cuộc sống, sản xuất cũng cần chú ý đến việc thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh để hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh vào cơ thể.

Để đảm bảo an toàn, người dân nên lựa chọn những thực phẩm tươi, sạch, có nguồn gốc rõ ràng. Người dân cũng có thể tự chế biến để đảm bảo bữa ăn an toàn với nguyên tắc ăn chín uống chín.

Người dân tăng cường rèn luyện thể chất để đảm bảo sức khỏe, chủ động ứng phó nhanh, kịp thời hiệu quả với lũ, ngập lut có khả năng xảy ra trong thời gian tới...

Nguồn: https://baotintuc.vn/xa-hoi/khuyen-cao-nhung-ky-nang-phong-tranh-rui-ro-khi-co-lu-lut-20251108141622144.htm