Liên kết để phát triển lên tầm cao mới

Với hơn 32.000ha nuôi trồng thuỷ sản (NTTS), bao gồm 10.000ha nuôi biển, 7.000ha nuôi tôm, còn lại là diện tích nuôi thuỷ sản nước lợ, ngọt, Quảng Ninh xác định NTTS là lĩnh vực sản xuất cốt lõi để thúc đẩy tăng trưởng của toàn ngành nông nghiệp. Những năm gần đây, ngành thuỷ sản nuôi được quan tâm đầu tư, áp dụng để gia tăng sản lượng, giá trị, đồng thời hình thành và nhân rộng những mối liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ trong NTTS.

Ông Trịnh Văn Thu, một thành viên tổ hợp tác nuôi tôm công nghiệp xã Hải Hoà cho rằng: Khi chúng tôi liên kết lại, chúng tôi có tiếng nói chung khi tham gia phản ánh các vấn đề với chính quyền, cử được người đại diện đàm phán giá với các đơn vị thu mua sản phẩm hoặc ký kết hợp tác với các đơn vị cung ứng vật tư về giống, thức ăn và chế phẩm… với những điều khoản có lợi cho người nuôi.

Người dân phường Móng Cái 1 thu hoạch tôm nuôi. Ảnh: An Bình (CTV)

Tổ hợp tác nuôi tôm công nghiệp xã Hải Hoà duy trì khoảng 4 năm qua, bao gồm 10 thành viên, diện tích nuôi 20ha. Đây là một dạng liên kết nhóm, tức là tập hợp nhiều đối tượng cùng tính chất công việc vào một đơn vị. Ở dạng liên kết nhóm này còn có mô hình hợp tác xã, chi hội nghề nghiệp và tổ cộng đồng… Trong liên kết nhóm về NTTS có các dạng liên kết chuỗi ngắn, khoảng 2-3 khâu vào với nhau; ví như đơn vị cung ứng giống hoặc cung ứng phao nổi liên kết với các hộ nuôi tôm, ngao, hàu, cá biển hay đơn vị bao tiêu sản phẩm liên kết với các hộ sản xuất; dạng liên kết sâu, từ khâu sản xuất ban đầu đến khâu đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ; dạng liên kết 3, 4, 5 nhà là nhà nông, nhà nước, nhà khoa học…

Lĩnh vực nuôi tôm thẻ chân trắng hiện được cho là đã, đang hình thành những mối liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm khá rõ nét. Các đơn vị này thu mua sản lượng tôm từ những nông hộ sản xuất hoặc những tổ nhóm sản xuất, trực tiếp chế biến, phân loại, đóng gói hoặc thuê các đơn vị thực hiện từng khâu và cuối cùng là xuất bán sản phẩm vào thị trường nội địa hoặc xuất khẩu. Những mối liên kết này đã được coi là liên kết theo chuỗi, theo chiều dọc, liên kết sâu, tuy nhiên số lượng các liên kết không nhiều.

Ông Đỗ Đình Minh, Chi cục trưởng Chi cục Biển, Hải đảo và Thuỷ sản, Kiểm ngư (thuộc Sở NN&MT) cho biết: Cái thuận để hình thành liên kết của ngành tôm Quảng Ninh hiện nay là việc trên địa bàn có đơn vị sản xuất tôm giống tầm cỡ khu vực, giải quyết vấn đề giống cho không chỉ trong tỉnh, mà còn các tỉnh thành lân cận; số lượng hộ nuôi, diện tích nuôi, sản lượng tôm nuôi của Quảng Ninh đủ lớn để trở thành vùng sản xuất tập trung. Cụ thể là khoảng trên 3.000 cơ sở nuôi tôm, trên tổng diện tích khoảng 7.500ha, trong đó khoảng 4.000ha là nuôi tôm theo hình thức công nghiệp, sản lượng tôm mỗi năm đạt khoảng 25.000 tấn. Tuy nhiên cái khó là ý thức duy trì và phát triển chuỗi chưa cao, ở cả người sản xuất, chế biến và tiêu thụ.

Những chuyến xe xuất tôm giống đi các tỉnh thành của Công ty TNHH Việt Úc Quảng Ninh. Ảnh: An Bình (CTV)

Tái thiết sau bão số 3 Yagi vừa qua, diện tích nuôi nhuyễn thể, chủ yếu là nuôi hàu của Quảng Ninh đạt đến trên 8.000ha, cao hơn 3.000ha so với trước bão. Đây được cho là cơ sở để hình thành các mối liên kết chuỗi. Nhưng trên thực tế, Quảng Ninh chưa có liên kết hàu theo chiều sâu và liên kết theo chuỗi. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và thương mại thuỷ sản Quảng Ninh cho rằng: Chúng tôi là đơn vị chế biến các sản phẩm ăn liền từ con hàu. Hiện sản phẩm của chúng tôi có thương hiệu trong nước và đang rất tham vọng xuất khẩu chính ngạch ra nước ngoài. Tuy nhiên, chúng tôi gặp rào cản về những chỉ tiêu kỹ thuật mà bản thân người nuôi, hoặc ngay chính công ty chúng tôi cũng không làm được, ví như việc giám sát quốc gia vùng nuôi, việc áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật và được công nhận đạt tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế hiện hành. Hạn chế này khiến chúng tôi khó có thể đưa sản phẩm vào những thị trường khó tính nhưng rất tiềm năng như Mỹ, châu Âu… đồng thời cũng không đủ cơ sở để hình thành các chuỗi liên kết sâu và bền vững, cũng là một trong những tiêu chí quan trọng để thị trường và người tiêu dùng nước ngoài quan tâm đến sản phẩm của chúng tôi. Và những vướng mắc này cần phải có “bàn tay” tháo gỡ của đơn vị quản lý cấp sở ngành, tỉnh, thậm chí là cấp bộ và trung ương.

Việc liên kết sản xuất là yêu cầu tất yếu đặt ra trong bối cảnh NTTS hiện nay. Có liên kết tức là sẽ tạo ra vùng sản xuất nguyên liệu lớn, tạo ra đầu mối để đối ứng với các doanh nghiệp vật tư đầu vào và doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm đầu ra, hoặc đủ sức kéo các doanh nghiệp này vào chuỗi liên kết, tạo ra hệ sinh thái doanh nghiệp, giảm khâu trung gian, tăng năng suất, sản lượng, giá trị sản phẩm. Trên cơ sở kết quả thực tế trong hình thành và phát triển chuỗi liên kết hiện nay của NTTS toàn tỉnh, thiết nghĩ, mỗi nông hộ, doanh nghiệp NTTS và các đơn vị chuyên môn liên quan, chính quyền địa phương các cấp cần phải thật sự vào cuộc, giải quyết những thế khó đang tồn tại, tạo thuận lợi cho những chuỗi liên kết giá trị sâu, bền vững hình thành và phát huy hiệu quả.

Việt Hoa

Nguồn: https://baoquangninh.vn/lien-ket-de-phat-trien-len-tam-cao-moi-3380443.html