Một nhiệm kỳ vượt thách thức: Dấu ấn điều hành của Chính phủ

(Chinhphu.vn) - Báo cáo của Thủ tướng Chính phủ trình bày tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV được giới chuyên gia đánh giá là bản tổng kết toàn diện và thuyết phục về chặng đường 5 năm 2021-2025, một nhiệm kỳ đầy thách thức nhưng cũng ghi dấu nỗ lực vượt bậc của Chính phủ trong điều hành kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy đầu tư công và củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư.

TS. Bùi Duy Tùng, giảng viên Kinh tế, Đại học RMIT Việt Nam đánh giá, Báo cáo của Thủ tướng Chính phủ trình bày tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV là một bản tổng kết sâu sắc, toàn diện và thuyết phục về chặng đường phát triển 5 năm 2021 - 2025 - Ảnh: VGP

TS. Bùi Duy Tùng, giảng viên Kinh tế, Đại học RMIT Việt Nam đánh giá, Báo cáo của Thủ tướng Chính phủ trình bày tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV là một bản tổng kết sâu sắc, toàn diện và thuyết phục về chặng đường phát triển 5 năm 2021 - 2025, đồng thời mở ra tầm nhìn cho giai đoạn tới. Trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường, Việt Nam vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, phục hồi tăng trưởng và tiếp tục củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào năng lực điều hành của Chính phủ.

Đánh giá kinh tế Việt Nam giai đoạn 2021-2025, TS. Bùi Duy Tùng cho rằng có thể thấy 3 nét chính đáng lưu ý trong chính sách điều hành vừa qua.

Thứ nhất, về mặt điều hành vĩ mô, việc duy trì lạm phát dưới 4% trong suốt giai đoạn là một thành tích đáng ghi nhận, đặc biệt khi nhiều nền kinh tế trong khu vực và thế giới phải đối mặt với áp lực giá cả gia tăng mạnh sau đại dịch. Sự cải thiện các chỉ số tài khóa cũng cho thấy nỗ lực trong quản lý nợ công, với tỷ lệ nợ giảm từ 44,3% xuống 35-36% GDP, tạo dư địa cho các chính sách mở rộng trong tương lai. Thu ngân sách đạt 9,6 triệu tỷ đồng, vượt mục tiêu ban đầu, phần nào phản ánh sự phục hồi của hoạt động kinh doanh và hiệu quả thu thuế được cải thiện. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng con số này cũng chịu tác động từ các yếu tố chu kỳ và giá hàng hóa toàn cầu, do đó việc duy trì xu hướng này trong dài hạn vẫn là một thách thức.

Thứ hai, sự chuyển đổi trong cách tiếp cận đầu tư công thể hiện một bước tiến về mặt quản trị. Việc giảm số lượng dự án từ 11.000 xuống 4.600 trong khi vẫn tăng tổng vốn đầu tư 55% cho thấy xu hướng tập trung nguồn lực vào các dự án có quy mô và tác động lớn hơn. Đây là định hướng phù hợp với các nghiên cứu về hiệu quả đầu tư công, nhấn mạnh chất lượng hơn là số lượng. Kết quả cụ thể là 3.245 km đường cao tốc được hoàn thành, gần gấp ba lần tồn kho trước đó, tạo ra một bước nhảy vọt về kết nối logistics. Tuy nhiên, vấn đề cần theo dõi tiếp là khả năng hấp thụ và giải ngân vốn đầu tư, cũng như chất lượng thực thi dự án trong dài hạn.

Thứ ba, các động lực tăng trưởng truyền thống tiếp tục phát huy vai trò quan trọng. Quy mô thương mại tăng từ 545 tỷ USD lên khoảng 900 tỷ USD phản ánh sự hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu. Xuất siêu tích lũy đạt 88,3 tỷ USD trong giai đoạn, tăng gấp đôi nhiệm kỳ trước, góp phần ổn định cán cân thanh toán và dự trữ ngoại hối. Vốn FDI đạt 185 tỷ USD, tăng 9% so với nhiệm kỳ trước, cho thấy Việt Nam vẫn duy trì được vị thế trong bản đồ đầu tư toàn cầu bất chấp xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng. Việc có 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 20% so với năm 2020, là tín hiệu tích cực về môi trường kinh doanh, mặc dù cần xem xét thêm về chất lượng hoạt động và năng suất của các doanh nghiệp này.

TS. Bùi Duy Tùng nhìn nhận, nhìn về phía trước, câu hỏi đặt ra là liệu các động lực truyền thống này có đủ để duy trì tốc độ tăng trưởng cao trong bối cảnh nền kinh tế đã đạt quy mô trung bình. Mục tiêu tăng trưởng 10% cho năm 2026 là tham vọng và sẽ đòi hỏi không chỉ duy trì đà của các động lực hiện tại mà còn cần có sự đột phá từ các nguồn mới như năng suất, đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đây sẽ là thử thách quan trọng cho giai đoạn tiếp theo trong quá trình phát triển của đất nước.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) nhìn nhận, mặc dù gặp nhiều thách thức ngay đầu nhiệm kỳ 2021-2026 nhưng nước ta đã đạt được tăng trưởng tốt - Ảnh: Q.P

Kinh tế đạt mức tăng trưởng tốt, lạm phát được kiểm soát

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) nhìn nhận, mặc dù gặp nhiều thách thức ngay đầu nhiệm kỳ 2021-2026 nhưng nước ta đã đạt được tăng trưởng tốt, trong đó, năm 2024 tăng trưởng GDP đạt gần 7,1%, năm 2025 đạt khoảng 8%, cả nhiệm kỳ sẽ đạt khoảng 6,3%.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, nếu không có tác động tiêu cực của dịch COVID-19, tăng trưởng GDP cả nhiệm kỳ có thể đạt 7%. Trong bối cảnh thế giới có nhiều bất ổn, ở trong nước chịu ảnh hưởng lớn của thiên tai, lũ lụt, tăng trưởng kinh tế của nước ta là thành công lớn, rất trân quý. Về kinh tế vĩ mô, lạm phát được kiểm soát ở mức 4% trong 10 năm.

Năm 2025, quy mô nền kinh tế nước ta ước đạt 510 tỷ USD, so với năm 1986 với mức chỉ 8 tỷ USD, quy mô nền kinh tế tăng hơn 60 lần. GDP bình quân đầu người năm 1986 chỉ khoảng 100 USD/người/năm, nằm ở tốp dưới của thế giới thì đến năm 2025 đạt khoảng 5.000 USD/người/năm, chạm ngưỡng thu nhập trung bình cao.

Bên cạnh đó, đại biểu Quốc hội cũng lưu ý về độ mở của nền kinh tế nước ta. Đầu nhiệm kỳ 2021-2026, độ mở của nền kinh tế khoảng 157% GDP, đến cuối nhiệm kỳ là 180% GDP, nằm trong top 5 nước có độ mở lớn trên thế giới. Do vậy, khi thế giới bất ổn thì chúng ta bị tác động, muốn kiểm soát vấn đề này phải tăng hàm lượng giá trị hàng hóa Việt Nam trong xuất khẩu, chú trọng phát huy thế mạnh của nước ta về lĩnh vực nông nghiệp.

Về thể chế, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị cần bảo đảm tính ổn định của luật, quan tâm nhiều hơn đến thể chế ở các đô thị, tương thích với quy mô dân số, kinh tế, doanh nghiệp. Hệ thống doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa còn nhiều khó khăn, cần có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, giai đoạn 2021-2025, mặc dù nước ta phải đối diện với những thách thức lớn nhưng kinh tế tăng trưởng khá - Ảnh: Q.P

Đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, giai đoạn 2021-2025, mặc dù nước ta phải đối diện với những thách thức lớn nhưng kinh tế tăng trưởng khá. Bức tranh kinh tế-xã hội năm 2025 cũng như giai đoạn 2021-2025 đã được Chính phủ báo cáo rõ nét.

Về chất lượng tăng trưởng, theo đại biểu Trần Anh Tuấn, qua các chỉ số về năng suất lao động, nhìn chung chưa đạt chất lượng tốt, cơ cấu kinh tế chưa vững chắc, còn phụ thuộc vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Điều này có thể tác động đến đời sống người dân, tiêu dùng trong nước.

Đối với chỉ tiêu tăng thu ngân sách năm 2026, đại biểu Trần Anh Tuấn cho rằng, tăng thu cần bảo đảm thu đúng đối tượng, thu đầy đủ, cân đối với tác động đến đời sống người dân, chi tiêu, tổng cầu của nền kinh tế và các thách thức đến mục tiêu tăng trưởng. Các chính sách cần đồng bộ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có dòng tiền tốt hơn để mở rộng đầu tư, sản xuất, kinh doanh, mang lại nguồn lực cho đất nước trong dài hạn.

Đối với phát triển cơ sở hạ tầng, đại biểu Quốc hội nhấn mạnh đến đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược, trong đó có đột phá về cơ sở hạ tầng, nước ta sẽ hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc trong nhiệm kỳ này, bên cạnh đó, tập trung phát triển đường sắt. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý cần phát triển hệ thống đường sắt kết nối cảng hàng không, cảng biển đến khu công nghiệp, khu chế xuất, qua đó, giúp giảm chi phí logistics, hạn chế vận chuyển bằng xe container trên đường bộ như hiện nay, vừa gây ách tắc giao thông, vừa ảnh hưởng đến môi trường.

Bà Trang Lê, Tổng Giám đốc JLL Việt Nam, nhận định điều khiến bà ấn tượng nhất về nền kinh tế Việt Nam là khả năng chống chịu bền bỉ và linh hoạt

Nhà đầu tư lạc quan trước những cải cách pháp lý và thể chế

Bà Trang Lê, Tổng Giám đốc JLL Việt Nam nhận định, điều khiến bà ấn tượng nhất về nền kinh tế Việt Nam là khả năng chống chịu bền bỉ và linh hoạt. Trong suốt giai đoạn vừa qua, dù chịu tác động từ nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng như đại dịch, căng thẳng thương mại toàn cầu hay biến động thuế quan nhưng Việt Nam vẫn ghi nhận những kết quả tích cực hơn nhiều so với dự báo của hầu hết các tổ chức quốc tế.

"Chẳng hạn, sau đợt biến động thuế quan đầu năm nay, nhiều người lo ngại dòng vốn FDI và thị trường bất động sản công nghiệp sẽ sụt giảm trong quý II, quý III. Nhưng thực tế lại cho thấy dòng vốn đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam, thậm chí có doanh nghiệp còn mở rộng quy mô sản xuất. Điều đó khẳng định nền tảng kinh tế Việt Nam đủ vững vàng và thích ứng tốt trước biến động bên ngoài. Đây chính là điểm ấn tượng nhất trong 5 năm qua", bà Trang Lê nhấn mạnh.

Theo bà Trang, chính sách điều hành của Việt Nam trong giai đoạn này thể hiện sự linh hoạt và kịp thời. Dù từng có giai đoạn nhà đầu tư nước ngoài tỏ ra thận trọng, nhất là khi Việt Nam đẩy mạnh phòng chống tham nhũng và sắp xếp lại bộ máy hành chính nhưng nhìn tổng thể, những cải cách đó được đánh giá là bước đi cần thiết, giúp tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch và ổn định hơn trong dài hạn.

Thực tế cho thấy, sau những chậm trễ ban đầu trong phê duyệt dự án mới, Chính phủ đã nhanh chóng gửi đi tín hiệu tích cực, thể hiện quyết tâm hỗ trợ và thu hút đầu tư nước ngoài. Các nỗ lực cải cách pháp luật, tinh gọn thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian phê duyệt đang mang lại chuyển biến rõ rệt, giúp tăng tính minh bạch và củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp quốc tế.

"Theo quan điểm của JLL và nhiều nhà đầu tư mà chúng tôi làm việc cùng, họ rất lạc quan về những cải cách gần đây, đặc biệt là trong lĩnh vực pháp lý và thể chế. Họ hiểu rằng quá trình chuyển đổi nào cũng có giai đoạn khó khăn, nhưng về lâu dài đây là hướng đi đúng đắn. Tuy nhiên, họ cũng lưu ý rằng cải cách chỉ có ý nghĩa khi được triển khai hiệu quả và tạo ra kết quả cụ thể. Nếu quá trình kéo dài mà thiếu tiến triển rõ ràng, nhà đầu tư có thể phải xem xét lại chiến lược tại Việt Nam. Do đó, điều quan trọng là cần kiên định và nhất quán trong thực thi để sớm mang lại kết quả thực chất", bà Trang Lê nêu quan điểm.

Đề cập tới lĩnh vực hạ tầng, bà Trang nhấn mạnh đây luôn là yếu tố then chốt mà cả nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm hàng đầu khi cân nhắc quyết định đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và sản xuất công nghiệp. Những năm gần đây, Việt Nam đã có bước tiến rõ rệt về phát triển hạ tầng, thể hiện qua tỷ lệ đầu tư hạ tầng luôn chiếm khoảng 6% GDP trong thời gian qua và Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng tỷ lệ này lên 7% trong thời gian tới, thuộc nhóm cao khu vực.

"Khi làm việc với các nhà đầu tư, chúng tôi thường nhấn mạnh con số này nhu một cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc tạo dựng nền tảng kết nối. Hạ tầng phát triển không chỉ giúp giải phóng tiềm năng quỹ đất, mà còn mở rộng không gian đầu tư, đặc biệt tại các khu vực trước đây chưa được khai thác hiệu quả", bà Trang Lê chia sẻ.

Anh Thơ

Nguồn: https://baochinhphu.vn/mot-nhiem-ky-vuot-thach-thuc-dau-an-dieu-hanh-cua-chinh-phu-102251023152304009.htm