Từ sáng sớm, căn nhà sàn của ông Lữ Văn Dung, người dân tộc Khơ Mú ở bản Yên Sơn, xã Yên Na đã có rất đông người, tiếng nói cười rộn ràng. Hôm nay, mọi người đến chung tay cùng gia đình ông Sơn chuẩn bị tổ chức lễ mừng lúa mới. Trên khoảng sân rộng, một số chị em trong bản cùng nhau chuẩn bị lễ vật làm mâm cúng. Người lấy nếp mới làm xôi, người khác nướng cá suối, bày biện rượu cần, gà luộc, rau rừng... Những sản vật xuất phát từ núi rừng và thành quả của lao động sản xuất của chính người dân địa phương.

Khi mọi thứ đã chuẩn bị xong, đúng giờ lành, ông Lữ Văn Dung, trong bộ trang phục truyền thống, trịnh trọng thực hiện nghi thức “Ma Ma Hừm Mế” (lễ cúng lúa mới). Gia chủ thành kính khấn mời tổ tiên, trời đất và các vị thần linh về chứng giám, phù hộ cho gia đình, dân bản được sức khỏe, mùa sau lại bội thu, con cháu đoàn kết, yên vui.

Người dân đồng bào dân tộc Khơ Mú trực tiếp lấy bông nếp từ thửa ruộng đẹp nhất về làm xôi bày biện cho mâm cúng. 

Khi về nhà những bông lúa nếp được luộc lên để cho ra hạt gạo mới thơm ngon. 

Cùng đến chia vui mừng lúa mới với gia đình còn có đại diện lãnh đạo địa phương, người có uy tín, bàn con trong bản. Ông Ốc Văn Toán, già làng trong bản, giải thích rằng: “Có nhiều món ăn đặc sản truyền thống của người Khơ Mú chỉ được chuẩn bị trong dịp cúng tổ tiên, thần rừng, thần ruộng hoặc khi tiếp khách quý. Mâm cúng lễ mừng lúa mới không thể thiếu cơm, xôi mới, gà và cá, tượng trưng cho sự sung túc, hài hòa giữa trời, đất và con người”.

Sau phần lễ là phần hội, khi chum rượu cần được mở ra để mọi người cùng thưởng thức với món ăn đặc trưng của đồng bào. Cũng theo chia sẻ của người dân trong bản, lễ mừng lúa mới là nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với trời đất, thần linh và tổ tiên mà còn phản ánh tinh thần đoàn kết, sẻ chia của cộng đồng. Mỗi món ăn, mỗi nghi thức đều gắn liền với đời sống lao động sản xuất, phản ánh mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Ông Lữ Văn Dung nói rằng, việc duy trì lễ mừng lúa mới đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào. “Ngày nay, dù cuộc sống đã có nhiều thay đổi, nhưng  gia đình và bà con vẫn giữ nét đẹp văn hóa để dạy cho con cháu biết quý trọng thành quả lao động, biết ơn nguồn cội”, ông Dung chia sẻ.

Mâm cúng trong lễ mừng lúa mới với nhiều món ăn đặc trưng của đồng bào. 
 Cán bộ địa phương và người dân uống rượu cần chia vui cùng gia chủ.      

Ông Vi Tiến Dũng, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội xã Yên Na cho biết: “Chính quyền địa phương luôn khuyến khích các hộ dân duy trì, tổ chức lễ mừng lúa mới góp phần gìn giữ giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc mình. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, thúc đẩy phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và chương trình xây dựng nông thôn mới của xã".

Nhờ sự quan tâm của chính quyền và ý thức giữ gìn văn hóa của người dân, lễ mừng lúa mới ở xã Yên Na ngày càng được tổ chức bài bản, mang lại nhiều giá trị tinh thần. Chính quyền địa phương mong muốn tương lai không xa, lễ mừng lúa mới sẽ được tổ chức kết hợp với hoạt động giao lưu văn nghệ, trình diễn ẩm thực, giới thiệu nghề truyền thống… thu hút du khách đến trải nghiệm.

HIẾU AN

Nguồn: https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/nghe-an-le-mung-lua-moi-cua-dong-bao-dan-toc-kho-mu-o-xa-vung-cao-882626