Nghe đá kể chuyện

Bảo tàng Ký ức điêu khắc đá Non Nước - Ngũ Hành Sơn. Ảnh: M.C

Không chỉ là một công trình kiến trúc, nơi đây còn mang sứ mệnh gìn giữ ký ức lao động và nghệ thuật của làng nghề điêu khắc đá mỹ nghệ Non Nước - một trong những làng nghề có niên đại lâu đời và tinh hoa bậc nhất của Đà Nẵng.

Bước qua cánh cổng bảo tàng, dòng ký ức chậm rãi mở ra. Trong không gian hơn 700m², hàng trăm hiện vật từ chiếc búa, mũi đục thô sơ cho đến những tác phẩm điêu khắc tinh xảo kết hợp cùng những hình ảnh, tư liệu quý giá, đã khắc họa rõ nét đời sống kinh tế, văn hóa của người dân địa phương, đồng thời tái hiện sinh động hành trình hơn 400 năm thăng trầm của một làng nghề.

Gian trưng bày đầu tiên đưa người xem trở về buổi bình minh của làng nghề, khi những cư dân làng Quán Khái thuở ấy bắt đầu biến khối đá thô thành vật dụng sinh hoạt, đặt những viên gạch đầu tiên cho nghề điêu khắc đá.

Ở đây, du khách được chứng kiến quy trình sơ khai để tạo nên sản phẩm đá ban đầu, chiêm ngưỡng dấu tích thời gian còn lưu lại trên từng công cụ và hiện vật. Những mũi xó, mũi bạt, mũi ve, mũi ngô, những chiếc búa, dùi đục… tuy đơn giản nhưng qua bàn tay khéo léo của người thợ đã làm nên những vật dụng hữu ích trong gia đình, đồng thời mở ra những bước đi đầu tiên cho nghệ thuật điêu khắc đá. Họ chính là những người mở đường cho làng nghề phát triển phồn thịnh về sau.

Đi sâu hơn, du khách bước vào thời kỳ vàng son nơi từng đường nét, từng hoa văn, bia đá, pho tượng phản chiếu sự tài hoa của các bậc nghệ nhân. Đó là dấu ấn của những tên tuổi gắn bó cả đời với đá: Nguyễn Sang, Lê Bền, Nguyễn Long Bửu, Nguyệt Việt Minh, Nguyễn Hùng… Những con người đi qua thăng trầm, để lại cho hậu thế những tác phẩm sắc sảo, giàu hồn cốt.

Gian cuối cùng đưa khách trở về bản thể nguyên sơ của đá với những khối thô mộc, trầm mặc, hé lộ nhiều điều bí ẩn về chất liệu đã nuôi dưỡng bao thế hệ thợ đá nơi đây.

Mỗi hiện vật trong bảo tàng là kết tinh của khối óc, bàn tay nghệ nhân và món quà của tạo hóa. Chúng tạo nên dấu ấn riêng của Ngũ Hành, của Non Nước vừa độc đáo, vừa thấm đẫm giá trị nghệ thuật.

Và phía sau tất cả là bóng dáng của một con người lặng lẽ nhưng bền bỉ - ông Lê Văn Hòa, người sáng lập bảo tàng. Với ông, mỗi hiện vật là một cuộc tìm kiếm nhọc nhằn, có khi là cổ vật trăm năm, có khi chỉ là chiếc mũi đục đã mòn theo hàng vạn nhát chạm. Hơn mười năm, ông lặng lẽ gom nhặt, nâng niu, để rồi tái hiện trong bảo tàng một câu chuyện lớn về làng nghề “sống” cùng đá, bền bỉ cùng thời gian.

“Là người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Ngũ Hành Sơn, tôi chỉ mong giữ lại những giá trị tinh túy của làng nghề nổi tiếng bậc nhất Việt Nam, góp phần lan tỏa văn hóa và con người Việt Nam đến với bạn bè, du khách bốn phương”, ông Hòa chia sẻ.

Từng lời ông nói thể hiện rõ nỗi đau đáu: làm sao để thế hệ sau vẫn còn được chạm vào tinh hoa của làng nghề, vẫn nhận ra linh hồn của đá Non Nước. Và cũng chính tâm huyết ấy cùng lòng yêu nghề đã nâng bước ông đi trọn hành trình gian nan nhưng đầy kiêu hãnh trong việc gìn giữ và trao truyền các giá trị của làng nghề.

Nếu có dịp ghé Đà Nẵng, hãy dành thời gian dừng chân nơi Bảo tàng Ký ức điêu khắc đá Non Nước - Ngũ Hành Sơn. Ở đó, bạn sẽ không chỉ nhìn thấy đá, mà còn nghe được tiếng thì thầm của lịch sử, cảm nhận hơi thở của một làng nghề đã trường tồn hơn bốn thế kỷ.

Và khi rời đi, trong lòng hẳn sẽ còn vương lại một niềm lưu luyến: rằng trên mảnh đất Ngũ Hành Sơn, có những con người đã dành cả đời để giữ lại cho mai sau một di sản giàu giá trị và trường tồn như chính đá núi ngàn đời.

Nguồn: https://baodanang.vn/nghe-da-ke-chuyen-3303293.html