Nghịch lý khám bệnh, chữa bệnh: Trên quá tải, dưới đìu hiu

Sau hơn 3 tháng có hiệu lực, Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi) đã tạo điều kiện cho người dân hưởng đầy đủ quyền lợi bảo hiểm y tế (BHYT), kể cả khi điều trị vượt tuyến. Tuy nhiên, chính sách này cũng khiến người bệnh đổ dồn về các bệnh viện tuyến trên, gây áp lực lớn, trong khi y tế cơ sở vắng vẻ, đìu hiu.

Chờ gần nửa ngày, khám 5-7 phút

Gần 6 giờ sáng, tại Bệnh viện Chợ Rẫy, ghế ngồi ở sảnh chờ không còn chỗ trống, người đứng người ngồi vạ vật, tay ôm túi xách, hồ sơ bệnh án... Bà Nguyễn Thị Út Em (72 tuổi, xã Thới Lai, TP Cần Thơ) được bệnh viện địa phương chẩn đoán mắc ung thư vú, nhưng bà không chọn bệnh viện địa phương (cũng có chuyên khoa ung bướu) mà quyết tâm đi xe từ lúc 3 giờ sáng để lên TPHCM khám bệnh, điều trị.

“Mặc dù vất vả do xếp hàng chờ lâu, nhưng bác sĩ ở đây có chuyên môn cao, máy móc hiện đại”, bà Út Em chia sẻ.

Nhiều bệnh viện tuyến cuối ở TPHCM vốn đã đông đúc, thì từ khi Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi) có hiệu lực cách nay 3 tháng lại càng quá tải. Theo thống kê của Bệnh viện Ung bướu TPHCM, mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận 4.000-5.000 lượt người đến khám bệnh. Hành lang, khu chờ, khu khám luôn trong tình trạng đông nghẹt.

Theo TS-BS Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM, bệnh viện đã triển khai hàng loạt giải pháp như khám ngoài giờ hành chính, đặt lịch khám qua ứng dụng, tổng đài, Zalo, trang web nhưng nhiều người dân, đặc biệt là ở nông thôn, miền núi, vẫn đến bệnh viện... xếp hàng.

Người dân chờ khám chữa bệnh tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Tương tự, tại Bệnh viện K (Hà Nội), dù có tới 3 cơ sở với khoảng 2.300 giường bệnh và gần 2.000 y, bác sĩ, nhân viên, nhưng mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 5.000-6.000 người bệnh khiến áp lực đè nặng lên y, bác sĩ và cả thiết bị, máy móc. Người bệnh không chỉ đến từ Hà Nội mà từ khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước, vì nhiều người cho rằng đã mắc ung thư thì chỉ có lên Bệnh viện K mới có thể chữa được.

Theo một bác sĩ chuyên khoa nội tiết, Bệnh viện Chợ Rẫy, trong số hàng ngàn lượt khám mỗi ngày tại bệnh viện, có không ít trường hợp hoàn toàn có thể điều trị ở tuyến dưới, nhưng do tâm lý “chắc ăn” nên người bệnh vẫn dồn về tuyến trên, dù phải chờ cả nửa ngày chỉ để được khám vỏn vẹn 5-7 phút. Hệ lụy là tình trạng quá tải triền miên, bác sĩ không có thời gian thăm khám kỹ, máy móc thiết bị phải hoạt động hết công suất, còn người bệnh thì chen chúc chờ đợi trong sự mệt mỏi, lo âu.

Trả lời phản ánh của cử tri về tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp đồng bộ, nâng cao năng lực khám bệnh, chữa bệnh; mở rộng Đề án bệnh viện vệ tinh tới năm 2030, khuyến khích các bệnh viện tỉnh và bệnh viện tư nhân đủ điều kiện tham gia làm “bệnh viện hạt nhân”; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và y tế từ xa (Telemedicine).

Song song đó, tiếp tục mở rộng quy mô bệnh viện, tăng số giường bệnh, tập trung vào các chuyên khoa trọng điểm; triển khai các chính sách thu hút, khuyến khích bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác tại vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn...

Xây dựng hệ thống y tế phân tầng hiệu quả

Trong khi bệnh viện tuyến trên luôn quá tải thì nhiều cơ sở y tế tuyến dưới đìu hiu, dù được đầu tư xây dựng khang trang, sạch đẹp. Tại Trạm y tế phường Vĩnh Hội (TPHCM), mặc dù là sáng đầu tuần nhưng rất ít người dân đến thăm khám.

Chị Nguyễn Thị Duyên (42 tuổi, ngụ phường Vĩnh Hội) cho biết: “Dù nhà rất gần trạm y tế nhưng tôi chưa từng khám bệnh ở đây, vì mỗi lần đi khám, cần làm xét nghiệm máu, nước tiểu, chẩn đoán hình ảnh, siêu âm màu... thì ở đây không thực hiện được. Thế nên mỗi khi gia đình có người bệnh là lên thẳng bệnh viện tuyến trên cho yên tâm”.

Theo TS-BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), tình trạng quá tải tại nhiều bệnh viện tuyến trung ương có nguyên nhân sâu xa là người dân mất niềm tin vào y tế cơ sở. Để giải quyết tình trạng này, cần xây dựng một hệ thống y tế phân tầng hiệu quả. Trong đó, y tế cơ sở là tuyến đầu, vừa phòng bệnh, vừa chăm sóc ban đầu. Tuyến trên sẽ tập trung điều trị chuyên sâu, kỹ thuật cao.

“Bộ Y tế sắp ban hành thông tư quy định chức năng, nhiệm vụ mới cho trạm y tế xã, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số, già hóa dân số và gánh nặng bệnh không lây nhiễm. Bên cạnh đó, thực hiện các cơ chế tài chính linh hoạt, thu hút nguồn lực xã hội hóa và tạo điều kiện để các bác sĩ yên tâm công tác tại tuyến dưới”, TS-BS Hà Anh Đức thông tin.

Để nâng cao hiệu quả chuyển cấp chuyên môn, giảm tỷ lệ người bệnh chuyển cấp không phù hợp, Cục Quản lý khám chữa bệnh đang xây dựng và sẽ trình Bộ Y tế ban hành Đề án “Nâng cao năng lực chuyên môn, hỗ trợ đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2026-2030” ngay trong năm 2025. Đề án này kỳ vọng sẽ góp phần giảm tải tuyến trên, bảo đảm người bệnh được điều trị tại cơ sở phù hợp với năng lực chuyên môn của cơ sở y tế.

Mở rộng bệnh viện cơ sở 2, 3

Theo PGS-TS-BS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, ngành y tế thành phố đang thực hiện chăm sóc sức khỏe cho hơn 13,6 triệu người, nhu cầu cung ứng dịch vụ y tế sẽ tăng lên rất cao cả về nhu cầu và phạm vi cung ứng, trong khi nguồn lực y tế chưa tương xứng.

Hiện ngành y tế chủ động nghiên cứu, mở rộng thêm cơ sở phục vụ theo mô hình cơ sở 2, cơ sở 3 của các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa đầu ngành tại địa bàn mới, vừa đáp ứng nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của người dân vừa là cơ hội để thúc đẩy phát triển loại hình du lịch y tế trên địa bàn thành phố.

THÀNH AN - NGUYỄN QUỐC

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nghich-ly-kham-benh-chua-benh-tren-qua-tai-duoi-diu-hiu-post819093.html