Nhà khoa học của nhà nông

Dám nghĩ, dám làm và đam mê sáng tạo, anh Nguyễn Văn Dạn (ngụ ấp 2, xã Tân Long, tỉnh Tây Ninh) vinh dự là 1 trong 32 "Nhà khoa học của nhà nông năm 2025" - chương trình tôn vinh do Hội Nông dân Việt Nam tổ chức. Quan trọng hơn, máy vớt, ép lục bình do anh sáng tạo đã giải quyết được vấn nạn lục bình trên kênh, rạch và góp phần bảo vệ môi trường.

Anh Nguyễn Văn Dạn chia sẻ về quá trình nghiên cứu, sáng tạo máy vớt, ép lục bình

Máy vớt, ép lục bình "Made in Tây Ninh"

Tại Tây Ninh, cây lục bình đang tràn ngập kênh, rạch, gây tắc nghẽn giao thông đường thủy, ô nhiễm môi trường dẫn đến thiếu nước sinh hoạt và sản xuất. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân thường kiến nghị các cấp, các ngành có biện pháp xử lý tình trạng này. Tuy nhiên, trước giờ việc xử lý lục bình chỉ bằng thủ công nên chưa thể giải quyết triệt để vấn đề.

Nhìn thấy cảnh người dân đi lại khó khăn do giao thông thủy bị tắc nghẽn vì vướng phải lục bình, thêm vào đó là bị thương lái ép giá mỗi khi vụ mùa đến, anh Dạn bắt đầu nghiên cứu, sáng tạo máy vớt, ép lục bình. “Từng trải qua nhiều công việc khác nhau nên tôi tích lũy được một số kinh nghiệm trong sản xuất, chế tạo. Ban đầu, tôi nghiên cứu từng phần của thiết bị như: máy cắt, máy xay, băng chuyền,… Sau đó, tôi mới ghép từng phần lại, chỗ nào chưa hợp lý, chưa hài lòng thì tháo ra làm lại. Sau 8 tháng, tôi đã nghiên cứu thành công máy và đưa vào vận hành, với công suất 3-4 tấn/giờ, tổng chi phí đầu tư khoảng 1,2 tỉ đồng. Tuy nhiên, hạn chế của máy vớt lục bình là chưa ép khô nên phải tốn công vận chuyển và chưa mang lại hiệu quả kinh tế cao. Do đó, tôi tiếp tục nghiên cứu và thiết kế lại thành máy vớt, ép lục bình. Tổng chi phí thực hiện máy vớt, ép lục bình giảm hơn 40% so với máy đầu tiên” - anh Dạn chia sẻ.

Chi phí để nghiên cứu máy vớt, ép lục bình ngoài tiền tích cóp, từ gia đình, anh Dạn còn vay mượn thêm của bạn bè. Điều này làm nhiều thành viên trong gia đình phản đối nhưng anh vẫn quyết tâm theo đuổi đam mê đến cùng. Và đến nay, máy vớt, ép lục bình đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, bởi những tuyến kênh trong khu vực đã không còn lục bình, người dân đi lại bằng đường thủy dễ dàng hơn và tích trữ được nước sản xuất mỗi khi mùa khô về. Trước hiệu quả của máy đem lại, Sở Khoa học và Công nghệ đã đặt hàng chế tạo 5 máy để nhân rộng ra các địa phương. Đặc biệt, máy vớt, ép lục bình đã giúp anh Dạn được công nhận là 1 trong 32 "Nhà khoa học của nhà nông năm 2025" - chương trình tôn vinh do Hội Nông dân Việt Nam tổ chức.

Giá thể từ cây lục bình 

Giá thể được làm từ lục bình góp phần bảo vệ môi trường, hướng đến nền nông nghiệp xanh, bền vững

Ngoài nghiên cứu, sáng tạo thành công máy vớt, ép lục bình, anh Dạn còn tìm tòi nghiên cứu cách làm giá thể từ cây lục bình. Anh tìm đến các các mô hình làm phân hữu cơ từ phế phẩm nông nghiệp, liên hệ các ngành chuyên môn để được hướng dẫn kỹ thuật thực hiện. Trải qua nhiều lần thất bại, anh Dạn đã đưa ra được quy trình làm giá thể từ cây lục bình bài bản. Cụ thể, lục bình sau khi được băm nhuyễn, ép khô sẽ được xay nhuyễn trộn cùng vỏ trấu, phân chuồng ủ hoai mục và một số chế phẩm vi sinh khác. Tiếp theo, sản phẩm sẽ được đưa vào ủ trong nhiệt độ khoảng 40^oC. Trung bình mỗi tháng, anh sản xuất hơn 100 tấn giá thể lục bình cung cấp ra thị trường.

Do sử dụng nguyên liệu chính từ thiên nhiên nên giá bán của giá thể không cao và phù hợp với nhiều loại cây trồng. Ông Bùi Điền Thanh (ngụ xã Tân Long) cho biết: “Gia đình tôi trồng hơn 1ha rau màu nên thường xuyên sử dụng giá thể từ lục bình do anh Dạn sản xuất. Lục bình có tính mát, giữ được độ ẩm nên giúp tiết kiệm nước tưới trong mùa khô. Chỉ cần bón giá thể lục bình thì 2 ngày tưới nước một lần rau màu vẫn phát triển tốt, không ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng”.

Nhìn lại hành trình nghiên cứu máy vớt, ép lục bình và làm giá thể lục bình, điều anh Dạn hài lòng và tự hào nhất là xử lý được vấn nạn lục bình trên một số kênh, rạch xung quanh nhà; sản xuất được giá thể lục bình bón cho các loại cây trồng với chi phí thấp và giải quyết được việc làm cho lao động nhàn rỗi ở địa phương. Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Long Phạm Mai Hương cho biết: “Anh Dạn là nông dân tiêu biểu ở địa phương, thích sáng tạo và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho nhiều người. Máy vớt, ép lục bình góp phần khơi thông dòng chảy, tạo điều kiện cho người dân đi lại bằng đường thủy thuận tiện. Việc sản xuất thành công giá thể từ lục bình giúp nông dân giảm phân bón, thuốc hóa học, bảo vệ môi trường, hướng đến nền nông nghiệp xanh, bền vững”./.

Kim Ngọc

Nguồn: https://baolongan.vn/nha-khoa-hoc-cua-nha-nong-a203859.html