Thư viện công cộng đẩy mạnh chuyển đổi số: Kết nối tri thức, phục vụ học tập suốt đời

Thực hiện Chương trình "Chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến 2030", nhiều thư viện tỉnh, huyện đã chủ động ứng dụng công nghệ để số hóa tài liệu, xây dựng dịch vụ trực tuyến và kết nối tài nguyên số, hướng vào phục vụ học tập suốt đời cho mọi nhóm đối tượng.

Đi đầu trong công tác số hòa và truyền thông số, Thư viện Quốc gia Việt Nam tiếp tục đạt được nhiều thành tích đáng kể. Trong sáu tháng đầu năm 2025, đơn vị đã số hóa gần 151.000 trang tư liệu, số lượt truy cập trực tuyến và tại chỗ đều tăng mạnh, góp phần làm giàu kho tài nguyên chung cho hệ thống. Những con số này cho thấy nỗ lực không ngừng trong việc chuyển hóa nguồn lực truyền thống sang nền tảng số.

Ở cấp địa phương, nhiều mô hình ứng dụng thực tiễn đã xuất hiện và mang lại hiệu quả thiết thực. Thư viện tỉnh Quảng Ninh đã tăng cường liên kết với các cơ sở dữ liệu của trường đại học, mở rộng khả năng khai thác tài nguyên cho bạn đọc; đồng thời triển khai các dịch vụ số hóa tài liệu địa chí và thư mục điện tử để phục vụ nghiên cứu và phát triển du lịch văn hóa địa phương. Đây là một trong những điển hình cho thấy liên thông dữ liệu và chia sẻ tài nguyên đang được triển khai ở tỉnh, bước đầu phát huy hiệu quả.

Tại Hà Nội, các trung tâm văn hóa – thư viện đã xây dựng mô hình chuyển đổi số tổng thể, tích hợp nền tảng quản lý thư viện, số hóa tài liệu chuyên đề địa chí và phát triển các dịch vụ dành riêng cho nhóm đối tượng như học sinh, người cao tuổi và người khiếm thị (sách nói). Việc tổ chức các khóa tập huấn kỹ năng sử dụng thư viện số cho cộng đồng là điểm nhấn giúp tăng cường hiệu quả tiếp cận tri thức số ở địa bàn đô thị.

Công tác triển khai tại địa phương được Bộ, Vụ Thư viện hướng dẫn cụ thể; năm 2025, Vụ Thư viện đã ban hành khung chỉ đạo, hướng dẫn kế hoạch triển khai nhiệm vụ chuyên môn, tạo điều kiện để các thư viện công cộng đẩy nhanh tiến trình số hóa, liên thông và phát triển dịch vụ phục vụ học tập suốt đời. Song song đó, các dự án đào tạo nguồn nhân lực chuyển đổi số cho thư viện cũng đang được nghiệm thu và triển khai, nhằm đảm bảo cán bộ thư viện đủ năng lực vận hành hệ thống số.

Dù vậy, chuyển đổi số tại thư viện công cộng vẫn đối mặt thử thách: tỷ lệ số hóa và liên thông còn khác nhau giữa tỉnh, huyện; năng lực hạ tầng và nguồn lực nhân sự ở vùng nông thôn hạn chế; một số nơi chưa có cơ chế xã hội hóa, huy động nguồn lực hiệu quả. Vì vậy, việc chia sẻ nền tảng, chuẩn hóa dữ liệu và tăng cường đào tạo là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo chuyển đổi số thực chất, không chỉ là “số hóa hồ sơ”.

Bước vào giai đoạn tiếp theo, mục tiêu đặt ra là 100% thư viện cấp tỉnh có dịch vụ phục vụ học tập suốt đời và tỷ lệ thư viện cấp huyện, xã tăng dần về dịch vụ số; đồng thời thúc đẩy mô hình liên thông chia sẻ tài nguyên giữa thư viện tỉnh và trung ương, giữa thư viện trường học và cộng đồng. Khi đó, thư viện công cộng sẽ thực sự trở thành “cầu nối tri thức” trong kỷ nguyên số, góp phần xây dựng xã hội học tập và công dân số.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/thu-vien-cong-cong-day-manh-chuyen-doi-so-ket-noi-tri-thuc-phuc-vu-hoc-tap-suot-doi-20251006103119581.htm