Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố được coi là “trái tim” của thiết chế văn hóa cơ sở. Đối với tỉnh vùng cao, biên giới có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống như Lào Cai, nhà văn hóa không chỉ là nơi hội họp của thôn, mà còn là địa điểm để người dân tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Đã trở thành hoạt động quen thuộc, vào các buổi tối trong tuần, thành viên Câu lạc bộ Văn nghệ dân tộc Tày ở thôn Tượng 1, Tượng 3 (xã Hợp Thành) lại cùng nhau đến nhà văn hóa thôn để tập các điệu dân ca, dân vũ. Trong không gian ngôi nhà sàn mới rộng rãi, khang trang, mỗi thành viên câu lạc bộ đều phấn khởi, tự hào.

Thời gian qua, Câu lạc bộ Văn nghệ dân tộc Tày thôn Tượng 1, Tượng 3 không chỉ tham gia biểu diễn vào những ngày lễ, tết, ngày đại đoàn kết của thôn hoặc Lễ hội Hương cốm Hợp Thành mà còn biểu diễn tại những sự kiện văn hóa, văn nghệ lớn của thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai (cũ) như Lễ hội đền Thượng.

Bà Trần Thị Hưng - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Văn nghệ dân tộc Tày thôn Tượng 1, Tượng 3 cho biết: "Trước đây, câu lạc bộ muốn tập luyện các tiết mục văn nghệ cũng khó vì nhà văn hóa thôn rất chật hẹp. Từ năm 2024, thôn Tượng 1, Tượng 3 được Nhà nước và thành phố Lào Cai (cũ) đầu tư xây dựng nhà văn hóa thôn mới khang trang, theo kiến trúc nhà sàn truyền thống của dân tộc Tày, nên bà con rất phấn khởi. Buổi tối, các thành viên câu lạc bộ thường đến đây tập văn nghệ, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân".

Nhà văn hóa thôn Tượng 1, Tượng 3 được xây 2 tầng rộng rãi, kiến trúc nhà sàn, trong đó tầng 2 được bài trí đẹp mắt. Thời gian qua, người dân trong thôn đã sưu tầm các hiện vật mang bản sắc văn hóa dân tộc Tày trưng bày tại nhà văn hóa, làm cho không gian thêm đẹp và giàu bản sắc, thu hút du khách tới tham quan, trải nghiệm.

Ngày cuối tháng 10, tại thôn Lao Chải, xã Y Tý - nơi người Hà Nhì sinh sống với lịch sử hơn 300 năm, anh Chu Che Xá - Bí thư Chi bộ Lao Chải đang cùng các cán bộ, đảng viên trong thôn kiểm tra lại khu vực nhà văn hóa thôn để chuẩn bị tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc.

So với nhà văn hóa của nhiều thôn, bản khác thì nhà văn hóa thôn Lao Chải được xây dựng theo kiến trúc nhà của người Hà Nhì với nhà hình vuông, lợp 4 mái, tường đất dày gần 50 cm. Đặc biệt, trong nhà văn hóa trưng bày hàng chục bức tranh, ảnh về bản sắc văn hóa dân tộc Hà Nhì.

Anh Chu Che Xá chia sẻ: "Thôn Lao Chải hiện nay có 138 hộ dân người Hà Nhì. Cùng với nhà văn hóa thôn Lao Chải 1 (cũ), thôn còn 2 nhà văn hóa của 2 thôn cũ đều được xây dựng theo kiến trúc nhà truyền thống của đồng bào Hà Nhì. Đó vừa là nơi họp dân, đón du khách đến tham quan, vừa là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ chung của cộng đồng. Gần nhà văn hóa thôn có khu công viên - nơi tổ chức các lễ hội truyền thống như Lễ hội Khô Già Già. Bà con trong thôn luôn tự hào vì có nhà văn hóa đẹp và bản sắc, cùng nhau xây kè đá, giữ gìn vệ sinh, trồng cây, trồng hoa, trang trí cho nhà văn hóa thêm đẹp".

Câu chuyện về nhà văn hóa thôn Tượng 1, Tượng 3 (xã Hợp Thành) và nhà văn hóa thôn Lao Chải (xã Y Tý) là minh chứng về tầm quan trọng của nhà văn hóa đối với mỗi thôn, bản. Đó không chỉ là nơi hội họp mà còn là nơi bảo tồn, lưu giữ bản sắc văn hóa các dân tộc.

Theo thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong giai đoạn 2020 - 2025, việc xây dựng, quản lý và phát huy hiệu quả hoạt động của nhà văn hóa thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh tiếp tục được các cấp, các ngành và Nhân dân quan tâm.

Toàn tỉnh hiện nay có 286 nhà văn hóa xã, phường và 2.804 nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố. Hiện, 98,7% thôn, bản, tổ dân phố có nhà văn hóa - khu thể thao phục vụ cộng đồng, trong đó 80% hoạt động thường xuyên, hiệu quả.

Công tác quản lý, khai thác và tổ chức hoạt động ngày càng được chú trọng. Nhiều mô hình “Nhà văn hóa sáng - xanh - sạch - đẹp”, “Nhà văn hóa gắn với sinh hoạt câu lạc bộ văn nghệ dân gian, thể thao dân tộc” được duy trì hiệu quả. Nhà văn hóa thôn, bản trở thành không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi diễn ra các hoạt động tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời là địa điểm tổ chức các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hóa - văn nghệ, thể thao quần chúng, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.

Mặc dù vậy, hoạt động của các nhà văn hóa thôn, bản vẫn gặp không ít khó khăn, trong đó, nhiều nhà văn hóa có quỹ đất hạn chế, đầu tư đã lâu, xuống cấp, thiếu trang thiết bị; nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên hạn chế, dẫn đến tần suất hoạt động chưa đều. Đội ngũ cán bộ phụ trách nhà văn hóa (trưởng thôn, cộng tác viên văn hóa) còn thiếu kỹ năng tổ chức hoạt động, nội dung sinh hoạt văn hóa cộng đồng còn đơn điệu, chưa hấp dẫn. Một số nơi chưa gắn kết chặt chẽ hoạt động của nhà văn hóa với việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Đồng chí Lại Vũ Hiệp - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: "Để nâng cao hiệu quả hoạt động và phát huy vai trò của hệ thống nhà văn hóa thôn, bản gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, trong thời gian tới, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục tham mưu UBND tỉnh lồng ghép các nguồn vốn để đầu tư, sửa chữa, nâng cấp, đầu tư trang thiết bị nhà văn hóa bảo đảm đồng bộ với khu thể thao thôn, bản; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động gắn với đời sống văn hóa của người dân; khuyến khích các thôn, bản xây dựng lịch sinh hoạt văn hóa định kỳ, tổ chức các hoạt động giao lưu, sinh hoạt câu lạc bộ văn nghệ, thể thao, truyền dạy, trình diễn văn hóa dân gian, trưng bày các hiện vật, hình ảnh về bản sắc văn hóa dân tộc tại nhà văn hóa".

Cùng với đó, các xã, phường cần nâng cao năng lực cho cán bộ phụ trách văn hóa xã, trưởng thôn, cộng tác viên văn hóa; tập huấn kỹ năng tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao cho đội ngũ cán bộ thôn, ban chủ nhiệm nhà văn hóa thôn, bản, trong đó đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động văn hóa cơ sở.

Nguồn: https://baolaocai.vn/nha-van-hoa-noi-bao-ton-ban-sac-dan-toc-post885793.html