Phát huy vai trò khuyến nông trong kiến tạo nông nghiệp bền vững Tây Nguyên

Tại tọa đàm “Phát huy vai trò khuyến nông trong phát triển bền vững cây trồng chủ lực vùng Tây Nguyên” do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và trường tỉnh Đắk Lắk tổ chức, nhiều chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đã cùng nhìn nhận vai trò then chốt của hệ thống khuyến nông trong thúc đẩy nông nghiệp Tây Nguyên phát triển bền vững.

Tây Nguyên giữ vai trò vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm của cả nước

Với điều kiện tự nhiên đặc thù cùng truyền thống sản xuất nông nghiệp hàng hóa, Tây Nguyên đang giữ vai trò vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm của cả nước. Cà phê, hồ tiêu, sầu riêng không chỉ là cây trồng chủ lực tạo sinh kế cho hàng triệu nông hộ, mà còn là những thương hiệu nông sản quốc gia, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu và tăng trưởng GDP.

Tuy nhiên, đằng sau những con số tăng trưởng là thách thức lớn về năng suất, chất lượng, chuỗi giá trị và biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, khuyến nông đang trở thành lực lượng tiên phong dẫn dắt quá trình chuyển đổi nông nghiệp Tây Nguyên theo hướng hiện đại, bền vững và có trách nhiệm với môi trường.

Từ “cầu nối tri thức” đến “động lực đổi mới sản xuất”

Theo Phó Trưởng Văn phòng thường trực phía Nam (Chi nhánh Tây Nguyên) Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Đặng Bá Đàn, thời gian qua hệ thống khuyến nông đã triển khai nhiều mô hình thiết thực phù hợp với điều kiện đặc thù của vùng như trình diễn kỹ thuật, tập huấn, phát triển vùng nguyên liệu gắn với thị trường, chuyển đổi tư duy từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh số hóa và thành lập tổ khuyến nông cộng đồng.

Phó Trưởng Văn phòng thường trực phía Nam (Chi nhánh Tây Nguyên) Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Đặng Bá Đàn phát biểu tại toạ đàm

Nhiều mô hình đã chứng minh hiệu quả rõ nét như Đề án tái canh cà phê giai đoạn 2021 - 2025, mô hình “Canh tác cà phê thông minh - thích ứng biến đổi khí hậu” phối hợp giữa Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) và Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền. Chỉ sau một vụ, năng suất niên vụ 2023 - 2024 đã cao hơn đối chứng trên 15%, dự kiến tiếp tục tăng trong năm 2025.

Theo Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk Đinh Văn Đang, công tác khuyến nông tại địa phương không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng mà còn thể hiện rõ vai trò “cầu nối” giữa khoa học, công nghệ và thực tiễn sản xuất, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Tại Gia Lai, khuyến nông được xem là lực lượng tiên phong chuyển đổi tư duy sản xuất, góp phần hình thành nhiều vùng chuyên canh đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, 4C, hữu cơ. Còn ở Lâm Đồng, nơi nông nghiệp chiếm hơn 40% GRDP toàn tỉnh, các mô hình khuyến nông đang mở rộng vùng chuyên canh cây trồng chủ lực, gắn với công nghệ cao và chuỗi giá trị khép kín, hướng đến nền nông nghiệp xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hướng tới hệ sinh thái khuyến nông hiện đại, đa tác nhân

Trước yêu cầu phát triển mới, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia xác định một số nhiệm vụ trọng tâm: xây dựng mô hình mẫu canh tác bền vững, tăng cường liên kết chuỗi giá trị, quản lý vùng trồng và truy xuất nguồn gốc, đồng hành cùng chuyển đổi số nông nghiệp, đào tạo và truyền thông nâng cao năng lực cán bộ cơ sở.

Sự tham gia của doanh nghiệp đang mở ra hướng đi mới cho công tác khuyến nông. Đại diện Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau cho biết đã tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào ứng dụng “2 Nông”, giúp chẩn đoán 22 loại sâu bệnh và 8 triệu chứng thiếu dinh dưỡng trên cây cà phê, tiêu, sầu riêng, hỗ trợ nông dân chủ động hơn trong sản xuất.

Máy đo dinh dưỡng đất Enfarm đồng hành cùng nông dân trong hoạt động sản xuất

Công ty Enfarm Agritech phát triển hệ thống cảm biến đất và nền tảng quản lý trang trại Enfarm, giúp cán bộ khuyến nông “nói bằng số liệu”, cung cấp tư vấn trực quan, chính xác, là bước đi quan trọng trong chuyển đổi từ khuyến nông truyền thống sang khuyến nông dựa trên dữ liệu.

Với tầm nhìn hợp tác công - tư, Công ty TNHH Bayer Việt Nam đang cùng Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên triển khai dự án Better Life Farming trên cây sầu riêng và cà phê tại Đắk Lắk, Lâm Đồng; dự kiến mở rộng trên cây hồ tiêu. Năm 2025, Bayer hợp tác với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật xây dựng mô hình sản xuất sầu riêng bền vững, bảo đảm an toàn thực phẩm. Đến nay đã có 15 mô hình trên cây sầu riêng và 13 mô hình trên cây cà phê, trở thành “phòng học thực tế” cho nông dân.

Khuyến nông không chỉ là thiết chế chuyển giao tri thức và kỹ thuật, mà còn là trụ cột dẫn dắt quá trình chuyển đổi xanh trong nông nghiệp. Sự kết nối giữa Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân đang hình thành hệ sinh thái mới, nơi tri thức, dữ liệu và công nghệ cùng hội tụ, mở ra tương lai phát triển nông nghiệp Tây Nguyên hiện đại, sinh thái và hội nhập quốc tế.

Đó cũng chính là định hướng xuyên suốt trong chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam: xanh, bền vững, bao trùm và giá trị cao. Để hiện thực hóa tầm nhìn này, khuyến nông cần tiếp tục được đầu tư bài bản về con người, tổ chức và công nghệ, trở thành “người dẫn đường” trên hành trình nâng tầm thương hiệu nông sản Việt.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/phat-huy-vai-tro-khuyen-nong-trong-kien-tao-nong-nghiep-ben-vung-tay-nguyen-10393591.html