Phát triển bền vững nghề chế biến thủy, hải sản

(Baothanhhoa.vn) - thanh Hóa có nhiều tiềm năng, lợi thế nổi trội để phát triển kinh tế biển với đường bờ biển dài 102km cùng vùng biển rộng 17.000km2, tạo nên một ngư trường trù phú với hệ sinh thái đa dạng. Do đó, cùng với việc tập trung khai thác thế mạnh kinh tế biển, các địa phương ven biển của tỉnh cũng đã đẩy mạnh phát triển các ngành nghề khai thác, chế biến hải sản. Qua đó, góp phần thúc đẩy kinh tế thủy sản phát triển bền vững, tạo điểm tựa vững chắc cho ngư dân bám biển, vươn khơi. Đồng thời xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm và giải quyết việc làm, mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn lao động tại các địa phương ven biển.

Sản xuất chả cá xuất khẩu tại Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản FXPT, ở phường Quảng Tiến (TP Sầm Sơn).

Nghề làm nước mắm truyền thống ở nhiều địa phương trên địa bàn thị xã Nghi Sơn đã hình thành hàng trăm năm, đến nay vẫn được người dân giữ gìn và phát triển. Để làm ra nước mắm truyền thống thơm ngon, người làm nước mắm phải tuân thủ nhiều công đoạn, đòi hỏi sự kỳ công, tỉ mỉ. Nguyên liệu chính để chế biến nước mắm truyền thống là cá, moi và muối. Từ việc chọn muối, mua cá, moi đến giai đoạn ủ và lọc nước mắm, quy trình nào cũng được thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện, thị xã Nghi Sơn có hơn 200 cơ sở và hàng trăm hộ gia đình sản xuất, chế biến mắm. Trong đó, có 1 làng nghề sản xuất nước mắm Do Xuyên - Ba Làng được công nhận và phát triển nhãn hiệu tập thể; 11 sản phẩm nước mắm, mắm tôm, mắm tép đã đạt OCOP 3 đến 4 sao. Nước mắm sản xuất tại các cơ sở vẫn duy trì phương thức truyền thống, song để nâng cao năng suất, hiệu quả cũng như hiện đại hóa nghề, nhiều doanh nghiệp, cơ sở đã đầu tư máy móc, ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại trong các khâu phù hợp. Tiêu biểu như Công ty CP Nước mắm Tĩnh Gia, phường Ninh Hải đã ứng dụng công nghệ vi sinh đa enzyme kết hợp với nhiệt độ, rút ngắn quá trình thủy phân protein của cá. Công ty đã đầu tư hệ thống lọc nước theo công nghệ thẩm thấu ngược lọc được cả những phần thịt cá nhỏ li ti, cặn và vi khuẩn để cho ra sản phẩm nước mắm có chất lượng cao, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản FXPT, ở phường Quảng Tiến (TP Sầm Sơn) có công suất chế biến thủy sản đạt khoảng 700 tấn/năm, tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 150 lao động. Sản phẩm chủ yếu là mực surimi, xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Trong năm 2025, hoạt động xuất khẩu thủy sản đã có dấu hiệu khởi sắc, công ty đã đẩy mạnh nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất và tìm kiếm nhiều đơn hàng mới. 6 tháng năm 2025, hoạt động xuất khẩu thủy sản của công ty đạt hơn 200 tấn thành phẩm, xuất khẩu đạt trị giá khoảng gần 3 triệu USD, tăng khoảng 20% so với năm 2024.

Những năm gần đây lĩnh vực chế biến thủy, hải sản trên địa bàn Thanh Hóa có sự tăng nhanh về số lượng doanh nghiệp cũng như đa dạng các sản phẩm. Trong đó có nhiều sản phẩm thủy sản chế biến sâu đạt chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường lớn như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc... Theo đó, toàn tỉnh hiện có khoảng 80 doanh nghiệp chế biến thủy, hải sản, trong đó có 6 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu thủy sản chính ngạch. Các mặt hàng chủ yếu gồm: chả cá surimi, ngao đông lạnh, ngao sấy khô, hải sản đông lạnh, bột cá, nước mắm, mắm tôm, mắm tép... và xuất khẩu đến các thị trường: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, thị trường EU và Mỹ... Ngoài ra các địa phương ven biển còn có hơn 1.000 cơ sở nhỏ, lẻ tham gia sơ chế, chế biến các sản phẩm thủy, hải sản. Thông qua các doanh nghiệp, cơ sở chế biến, hằng năm Thanh Hóa cung cấp cho thị trường trên 13 triệu lít nước mắm; hơn 22.000 tấn bột cá; 2.500 tấn chả cá surimi; 10.500 tấn ngao hấp, ngao đông lạnh; 22.440 tấn thủy sản đông lạnh khác...

Mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực trong phát triển nghề chế biến thủy, hải sản, song nhìn chung phần lớn các cơ sở sản xuất vẫn có quy mô nhỏ lẻ, manh mún; sản phẩm chế biến đơn điệu; chưa xây dựng nhiều chuỗi liên kết từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm; công nghệ sản xuất lạc hậu nên chủ yếu thực hiện sơ chế, cấp đông, gia công nguyên liệu, giá trị sản phẩm không cao. Để nghề chế biến thủy, hải sản phát triển bền vững, tương xứng tiềm năng, các ngành chức năng và các địa phương cần tiếp tục tích cực hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở chế biến hải sản trong việc dự báo thị trường, thường xuyên cung cấp thông tin về thị hiếu tiêu dùng, yêu cầu chất lượng; đồng thời tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại đối với các mặt hàng thủy, hải sản của các làng nghề đến được các thị trường lớn. Chú trọng đẩy mạnh quản lý chất lượng hàng hóa, đăng ký tiêu chuẩn chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, đăng ký thương hiệu; cải tiến mẫu mã, bao bì để mở rộng thị trường. Đồng thời, các doanh nghiệp chế biến sâu cần áp dụng quy trình chế biến theo tiêu chuẩn quốc tế, như: tiêu chuẩn phân tích mối nguy hiểm và điểm kiểm soát tới hạn HACCP, GMP bảo đảm sản phẩm chế biến đạt tiêu chuẩn xuất khẩu...

Bài và ảnh: Lương Khánh

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/phat-trien-ben-vung-nghe-nbsp-che-bien-thuy-hai-san-253559.htm