Tạo sức bền cho chuỗi cung ứng hàng Việt

Từ hoàn thiện pháp lý, đến minh bạch nguồn gốc, xúc tiến thương mại… những nỗ lực này không chỉ củng cố niềm tin người tiêu dùng, bảo đảm cạnh tranh công bằng mà còn nâng cao sức bền và vị thế hàng Việt.

Người tiêu dùng mua sắm tại Lotte Mall West Lake Hanoi. *Ảnh: Đỗ Tâm*

Liên kết tạo chuỗi cung ứng thông suốt

Theo Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) Bùi Quang Hưng, kinh tế thế giới những năm gần đây liên tục biến động với xu hướng bảo hộ gia tăng, căng thẳng địa - chính trị, điều chỉnh chính sách thương mại, biến đổi khí hậu và sự nổi lên của các ngành công nghiệp mới...

Trong bối cảnh đó, các yêu cầu phát triển bền vững, giảm phát thải carbon, chuyển đổi xanh và số hóa thương mại đang trở thành tiêu chuẩn dẫn dắt. Ở trong nước, thị trường hơn 100 triệu dân là động lực quan trọng, song sự kết nối giữa sản xuất - phân phối - tiêu dùng vẫn còn bất cập, khai thác chưa tương xứng, sức chống chịu của chuỗi cung ứng còn hạn chế.

Còn Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Bùi Nguyễn Anh Tuấn khẳng định, hệ thống phân phối chính là “hệ thần kinh” của thị trường nội địa, kết nối sản xuất - lưu thông - tiêu dùng. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là minh bạch nguồn gốc hàng hóa.

Theo báo cáo của lực lượng quản lý thị trường, 70% vi phạm về hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ xuất xứ xảy ra tại chợ truyền thống và cửa hàng nhỏ lẻ. Tính đến hết năm 2024, cả nước có 8.274 chợ, 276 trung tâm thương mại, 1.293 siêu thị. Trong đó, các chợ hạng I, II tập trung chủ yếu ở đô thị, còn chợ hạng III chiếm đa số tại nông thôn, miền núi - nơi hạ tầng và quản trị còn hạn chế, dễ phát sinh gian lận.

Năm 2024, lực lượng quản lý thị trường xử lý hơn 47.000 vụ vi phạm; 8 tháng của năm 2025 thêm trên 15.000 vụ. Những con số này cho thấy quy mô và tính phức tạp của các vi phạm trong lưu thông hàng hóa, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải chuẩn hóa, minh bạch và số hóa hệ thống phân phối, nhằm tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng và bảo đảm dòng chảy hàng hóa bền vững.

Cách nào xây dựng chuỗi cung ứng bền vững?

Theo các chuyên gia, để có chuỗi cung ứng thông suốt, điều kiện tiên quyết là minh bạch thị trường hàng hóa.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Bùi Nguyễn Anh Tuấn cho biết, hành lang pháp lý đã được hình thành đồng bộ. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, bổ sung quy định truy xuất nguồn gốc và “Hộ chiếu số sản phẩm” (DPP), yêu cầu công khai thông tin hàng hóa kinh doanh trên nền tảng số. Cùng với đó là Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, tạo nền tảng để minh bạch hóa thị trường.

Theo lộ trình giai đoạn 2026-2028, 100% sàn thương mại điện tử và siêu thị phải hiển thị DPP/QR; nhóm hàng rủi ro cao như thực phẩm tươi sống, dược mỹ phẩm, phân bón, xăng dầu, điện tử… bắt buộc truy xuất; lực lượng quản lý thị trường kiểm tra hoàn toàn trên nền tảng số. Cổng truy xuất quốc gia cũng sẽ được xây dựng...

Để hiện thực hóa, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn đề xuất hoàn thiện chuẩn thể chế và dữ liệu; xây dựng hạ tầng số và nền tảng truy xuất quốc gia; quản lý theo mức độ rủi ro, áp dụng bắt buộc với nhóm hàng nguy cơ cao; trang bị cho quản lý thị trường ứng dụng đối soát thời gian thực, tích hợp cơ sở dữ liệu vi phạm, chia sẻ cảnh báo liên ngành; truyền thông qua chương trình “Quét để biết - Mua hàng chuẩn”; hỗ trợ số hóa Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Cùng với đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước sẽ triển khai 8 nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là điều phối dữ liệu liên bộ ngành; chuẩn hóa nghiệp vụ số cho quản lý thị trường; ký kết với sàn thương mại điện tử, chuỗi bán lẻ để hiển thị bắt buộc DPP/QR...

Phó Giám đốc Trung tâm Thương mại điện tử và Công nghệ số (Bộ Công Thương) Bùi Huy Hoàng cho rằng, thương mại điện tử đang trở thành phương thức quan trọng để thúc đẩy phân phối hàng hóa tại thị trường nội địa. Song để chuỗi cung ứng số bền vững cần hoàn thiện chính sách về thương mại điện tử, đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ số để cắt giảm chi phí phân phối hàng hóa, minh bạch thị trường đồng thời doanh nghiệp cần nâng cao nguồn nhân lực để bắt kịp xu thế của thị trường…

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của xúc tiến thương mại trong liên kết thị trường, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xúc tiến thương mại (Cục Xúc tiến thương mại) Nguyễn Thị Thu Thủy khẳng định, xúc tiến thương mại không chỉ quảng bá mà còn là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng. Doanh nghiệp cần tham gia chương trình kết nối cung cầu, “Tuần hàng Việt Nam”, hội chợ thương mại và các chiến dịch truyền thông gắn với giá trị “Chất lượng - An toàn - Trách nhiệm xã hội”.

Có thể thấy những nỗ lực đồng bộ như trên không chỉ củng cố niềm tin người tiêu dùng, bảo đảm cạnh tranh công bằng mà còn giúp nâng cao vị thế hàng Việt, từ đó xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/tao-suc-ben-cho-chuoi-cung-ung-hang-viet-716971.html