Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa và chuyện về những thanh niên xung phong Thanh Hóa

Nhà thờ được xây dựng vào năm 1887 với kiến trúc Bồ Đào Nha, từng là một trong những nhà thờ đẹp nhất Việt Nam. Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, hầu hết giáo dân di cư vào Nam, nhà thờ bị bỏ hoang. Trong chiến tranh phá hoại miền Bắc (1964-1972), nhà thờ bị bom Mỹ phá hủy nặng nề, chỉ còn lại phần tháp chuông với nhiều vết đạn.

Hiện nay, phần tháp chuông đổ nát của nhà thờ cũ được giữ lại như một chứng tích chiến tranh, là di tích văn hóa lịch sử cấp tỉnh. Đây là một điểm đến thu hút du khách muốn tìm hiểu về lịch sử và những dấu vết của chiến tranh.

Trong chiến tranh chống Mỹ, đọc lịch sử Thanh niên xung phong Thanh Hóa có sự kiện, năm 1968, một đoàn thuyền nan của lực lượng thanh niên xung phong Thanh Hóa, có 400 người chở hàng vào chiến trường. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, đoàn thuyền nan qua Đồng Hới và trú ở khu vực nhà thờ Tam Tòa, bị máy bay Mỹ phát hiện và ném bom vào nhà thờ Tam Tòa. Chỉ biết rằng, sau đó, không còn ai trở về đơn vị cũ ở Thanh Hóa.

Trường ca Người đi đã trở về (Lê Tuấn Lộc-Nhà xuất bản Hội Nhà văn, năm 2015) có đoạn:

"Đội Thuyền nan cảm tử

....Sử chép một thời điểm đặc biệt:

8 giờ tối ngày mùng 1 tháng 11 năm 1968/Phát lệnh chiến dịch vận tải/Đoàn Thuyền nan xứ Thanh ra đi/Mật danh VT5/đêm khu 4 đỏ trời lửa cháy/đỏ trời bom Mỹ nổ/bắt đầu từ Cửa Hội/xuôi về cảng Nhật Lệ/lênh đênh hiểm nguy/mong manh sống sót/người đi cứ vơi dần/người về gửi đáy biển.

Thuyền nan!

400 Thuyền nan xứ Thanh/trên đất Quảng Bình/giao hàng xong không còn ai trở lại/Hồn thiêng trong nhà thờ Tam Tòa (những dân công trú bom/Chúa không che chở nổi/Ngậm ngùi cho bom Mỹ mang đi/nỗi buồn Đồng Hới/chuông gióng lên ai oán/Chuông nguyện hồn ai không về lại xứ Thanh.

Ra đi từ Nga Sơn/chuyến hàng đặc biệt/toàn chiếu/không phải cho lính nằm/vào chiến trường bó chiếu/chiến trường chiếu còn không đủ/bó tăng!

Thuyền nan xứ Thanh

Nhật Lệ Kiên Giang... chuyện kể thành giai thoại".

Chuyện đã qua lâu rồi. Những sự kiện chống Mỹ anh hùng của nhân dân ta, nếu không đọc lại những tư liệu cũ mà theo thời gian, người cùng thời mất dần, có thể người trẻ sẽ không biết.

Gần 60 năm trôi qua, đọc lại những dòng lịch sử, những dòng bi tráng của Thanh niên xung phong Việt Nam nói chung và Thanh niên xung phong Thanh Hóa nói riêng để chúng ta thấy rằng, để độc lập dân tộc và thống nhất đất nước, nhân dân đã phải trả bằng máu.

Lê Tuấn Lộc

Nguồn: https://baoquangbinh.vn/van-hoa/202506/thap-chuong-nha-tho-tam-toa-va-chuyen-ve-nhung-thanh-nien-xung-phong-thanh-hoa-2227204/