Thiện Long đặt tương lai trên kinh tế rừng

Xã Thiện Long chọn kinh tế rừng làm trụ cột, từng bước tạo nền tảng giảm nghèo bền vững.

Từ vùng khó mở ra những đường hướng mới

Những ngày đầu đông, Thiện Long mang cái se lạnh đặc trưng miền núi. Trên cao, những triền quế, đồi keo của người dân vẫn một màu xanh ngát, vững chãi giữa gió mùa.

Trong căn phòng làm việc nhỏ của xã, bà Hoàng Thị Anh - Chủ tịch UBND xã Thiện Long mở đầu câu chuyện giảm nghèo bền vững với chúng tôi bằng giọng chậm rãi. Bà nói: “Thiện Long còn nghèo, nhưng không phải vùng nghèo nào cũng bế tắc. Ở đây chúng tôi có rừng, có người chịu khó, có những thứ mà nếu biết tận dụng, sẽ thành sức mạnh”.

Chủ tịch UBND xã Thiện Long (bên trái) trao đổi với người dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc cây sa nhân dưới tán rừng. Ảnh: Hoàng Nghĩa.

Thiện Long là xã mới sáp nhập từ ba xã: Hòa Bình, Tân Hòa và Thiện Long trước đây. Xã mới có diện tích tự nhiên hơn 167 km², dân số gần 5.800 người. Cả 14/14 thôn đều thuộc vùng đặc biệt khó khăn. Khi sáp nhập, xã đối diện một thực tế: hạ tầng thiếu đồng bộ, sản xuất nhỏ lẻ, thu nhập bấp bênh, tỷ lệ hộ nghèo còn hơn 12,6% và cận nghèo gần 35%.

Chúng tôi hỏi, với thực tế như vậy điều gì khiến xã có thể vượt lên? Vị Chủ tịch xã nói, không phải nhờ điều gì quá đặc biệt mà cốt lõi là phải xác định đúng hướng đi, và hướng đi của Thiện Long nằm ở rừng.

Trong nhiệm kỳ qua, địa phương đã đạt và vượt 16/20 chỉ tiêu chủ yếu. Kinh tế tăng trưởng ổn định, thu ngân sách hàng năm vượt kế hoạch hơn 17%. Các chính sách xã hội được triển khai đúng trục, đời sống người dân từng bước cải thiện.

Kinh tế rừng thành trụ cột sinh kế

Có hơn 70% diện tích là rừng, Thiện Long không thể phát triển theo hướng nào khác phù hợp hơn là dựa trên lợi thế rừng. Trước đây, người dân vẫn trồng keo, hồi, thạch đen nhưng sản xuất manh mún, sản lượng và giá trị không cao. Nay Thiện Long đã xác định mô hình kinh tế rừng hàng hóa, với cây quế là cây chủ lực, còn hồi, keo và thạch đen là nguồn thu bổ trợ quan trọng.

Vị Chủ tịch phân tích, một ha quế, nếu trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật, có thể mang lại hàng trăm triệu đồng sau chu kỳ khai thác. Con số ấy đối với đồng bào miền núi không hề nhỏ. Khi nông dân có thu nhập ổn định từ rừng, họ không còn phụ thuộc trợ cấp, không loay hoay trong cảnh nghèo triền miên.

Bà Anh dẫn chứng, cả nhiệm kỳ vừa qua sản lượng quế đạt 640 tấn, thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 54 triệu đồng/năm. Không chỉ quế, nhiều hộ đã chủ động trồng rừng gỗ lớn để nâng giá trị gỗ thương phẩm, kết hợp với nuôi trâu bán chăn thả và trồng cây dược liệu dưới tán rừng, vừa tận dụng tài nguyên đất, vừa tạo nguồn thu đa dạng.

Xã Thiện Long chọn kinh tế rừng làm trụ cột, từng bước tạo nền tảng giảm nghèo bền vững. Ảnh: Hoàng Nghĩa.

Toàn xã hiện có 14 hộ duy trì mô hình nuôi trâu tập trung, một số hộ mở rộng quy mô lên hàng chục con. Mô hình này giúp dân chủ động hơn trong chăn nuôi, giảm rủi ro, nâng thu nhập ổn định.

Thiện Long cũng tập trung khuyến nông, khuyến lâm, tổ chức tập huấn kỹ thuật theo hướng “cầm tay chỉ việc”. Người dân được hướng dẫn về giống, quy trình, cách tỉa thưa, thu hoạch, cách sơ chế để giữ chất lượng nguyên liệu. Với hướng đi này, xã đang hướng tới việc hoàn thiện sản phẩm OCOP từ quế, hồi, thạch đen, gắn sản phẩm với doanh nghiệp, với thị trường.

Hạ tầng và dịch vụ công làm đòn bẩy tạo tăng trưởng

Sinh kế chỉ có thể tăng tốc khi hạ tầng thông suốt. 5 năm qua, Thiện Long đã bê tông hóa hơn 300 km đường giao thông nông thôn, trong đó nhiều tuyến kết nối trực tiếp vùng nguyên liệu với điểm tiêu thụ. Ngoài giao thông, các công trình điện, nước sạch, trường học, trạm y tế… đều được quan tâm đầu tư với tổng kinh phí hàng chục tỷ đồng.

Ở Thiện Long, phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ” trở thành động lực mạnh. Người dân không chỉ chờ thụ hưởng mà tự nguyện góp hàng nghìn ngày công, gần 3,6 tỷ đồng và hàng trăm tấn vật liệu. Họ hiểu, đầu tư hạ tầng hôm nay là để sản phẩm của chính họ mai này đi nhanh hơn và bán được giá hơn.

Cải cách hành chính cũng là một điểm nhấn. Đến năm 2024, 100% thủ tục hành chính tại xã đã được xử lý trên môi trường điện tử, tỷ lệ thanh toán trực tuyến đạt gần 50%. Điều này không chỉ tạo sự minh bạch, mà còn giảm thời gian cho người dân. “Dân không phải đi lên đi xuống nhiều lần, cũng là một hình thức giảm chi phí”, Chủ tịch xã Thiện Long nói.

Đích đến: giảm nghèo bền vững

Theo vị Chủ tịch xã, Thiện Long đặt mục tiêu trong giai đoạn 2025 -2030 sẽ tiếp tục tạo nền tảng cho giảm nghèo bền vững. “Giảm nghèo bền vững có nghĩa là người dân phải sống được bằng chính sản xuất của mình. Không phải thoát nghèo một năm rồi sang năm sau lại nghèo trở lại”, bà nói.

Nhiều tuyến giao thông ở Thiện Long được đầu tư đã kết nối trực tiếp vùng nguyên liệu với điểm tiêu thụ. Ảnh: Hoàng Nghĩa.

Thiện Long đặt mục tiêu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều và thu nhập bình quân đạt 75 triệu đồng/người/năm. Để thực hiện mục tiêu này, xã đã định ra 4 nhóm giải pháp chính:

Thứ nhất là phát triển kinh tế rừng gắn OCOP: trồng mới 140 ha rừng/năm, nâng độ che phủ lên 81,35%, hoàn thiện 3 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Thứ hai là đào tạo nghề và nâng cao nguồn nhân lực, đến năm 2030, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 76%, trong đó 35-40% có chứng chỉ nghề.

Thứ ba là hoàn thiện hạ tầng nông thôn, cứng hóa 100% đường đến trung tâm thôn, đầu tư chợ trung tâm và điểm bán hàng OCOP phục vụ tiêu thụ, trải nghiệm và du lịch cộng đồng. Thứ tư là đa dạng sinh kế và triển khai hiệu quả các chính sách an sinh, tín dụng ưu đãi, khuyến khích khởi nghiệp nông thôn, nhân rộng mô hình hợp tác xã.

“Chúng tôi xác định rõ, rừng là trụ cột, người dân là trung tâm, doanh nghiệp là động lực. Khi ba yếu tố này được gắn lại với nhau bằng hạ tầng và dữ liệu số, Thiện Long sẽ từng bước đi được con đường giảm nghèo bền vững”, Chủ tịch UBND xã Thiện Long khẳng định.

Hướng về tương lai chắc bền

Buổi chiều chia tay Thiện Long, nắng cuối ngày trải xuống những đồi quế vừa tỉa thưa. Vài người dân đang bàn nhau về việc mở thêm diện tích trồng quế, keo năm sau. Những câu chuyện nhỏ như thế chính là tín hiệu của sự thay đổi đang manh nha. Thiện Long chưa thể khẳng định đã đạt đến đích, nhưng đã có những bước đi cụ thể, có nền tảng, có lực đẩy và có quyết tâm của cả hệ thống chính trị cũng như nội lực người dân.

Người dân Thiện Long sơ chế vỏ quế sau thu hoạch để chuẩn bị đưa vào phơi, sấy làm nguyên liệu. Ảnh: Hoàng Nghĩa.

Với hướng đi đặt kinh tế rừng làm trụ cột, kết hợp đầu tư hạ tầng, cải cách dịch vụ công và nâng chất nguồn nhân lực, mục tiêu giảm nghèo bền vững sẽ không còn là khái niệm xa vời. Đó đang là định hướng rõ ràng, là đích phấn đấu của cả cộng đồng ở một xã miền núi nhiều khó khăn, nơi mà mỗi triền rừng, mỗi băng đất đều có thể trở thành sinh kế nếu được tổ chức đúng và làm đến nơi đến chốn.

Nhờ những nỗ lực tổ chức sản xuất, đầu tư hạ tầng và đổi tư duy làm kinh tế, cả 3 xã trước khi sáp nhập đều ghi nhận tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt. Trong đó, từ năm 2021 đến 2024 xã Hòa Bình giảm hơn 22,8 %; xã Tân Hòa giảm 7,8% và xã Thiện Long hơn 5%.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/thien-long-dat-tuong-lai-tren-kinh-te-rung-d782059.html