Thúc đẩy tiêu dùng nội địa: Khi “sân nhà” là cơ hội vàng

VTV.vn - Tiêu dùng nội địa trở thành trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế, thể hiện qua tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng 9,5% trong 9 tháng đầu năm 2025.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động, việc khai thác hiệu quả thị trường gần 100 triệu dân không chỉ là giải pháp bù đắp xuất khẩu mà còn là chiến lược phát triển dài hạn, đặt người tiêu dùng vào trung tâm của chính sách tăng trưởng.

Sức bật từ thị trường 100 triệu dân - Những con số biết nói

Thị trường trong nước đang khẳng định vai trò là bệ đỡ vững chắc cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Trong 9 tháng đầu năm 2025, khi hoạt động xuất khẩu đối mặt với nhiều rào cản từ lạm phát, suy thoái kinh tế ở các thị trường lớn và căng thẳng địa chính trị, động lực tăng trưởng lại đến từ sức mua của gần 100 triệu dân.

Theo số liệu công bố của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 5,17 triệu tỷ đồng, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một tín hiệu rõ ràng về độ bền vững của cầu nội địa. Đặc biệt, chỉ tính riêng tháng 9/2025, tổng mức bán lẻ đã đạt 598,7 nghìn tỷ đồng, tăng 2% so với tháng trước. Xu hướng tích cực này được củng cố thêm khi số liệu về tiêu dùng cuối cùng 9 tháng tăng 8,07% so với cùng kỳ, đóng góp tới 73,83% vào tốc độ tăng chung của nền kinh tế.

"Sức mua” nội địa trở thành “sức mạnh” kinh tế

Tiêu dùng toàn xã hội hiện chiếm hơn 60% GDP, là một trong ba động lực tăng trưởng truyền thống và có vai trò đặc biệt quan trọng. Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng khoảng 10,5%, phấn đấu đạt 12% trong năm 2025, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3% đến 8,5%.

Bên cạnh lĩnh vực bán lẻ hàng hóa, sự phục hồi của du lịch là một đòn bẩy kép quan trọng. Sự gia tăng mạnh mẽ về lượt khách quốc tế và lượng khách nội địa đã kéo theo nhu cầu dịch vụ lưu trú, ăn uống, mua sắm và giải trí. Sự kiện xúc tiến thương mại quy mô quốc gia như “Hội chợ mùa thu 2025” (Vietnam Golden Autumn Fair), được tổ chức từ cuối tháng 10, được kỳ vọng sẽ tiếp tục khuếch đại hiệu ứng kích cầu, kết nối sản xuất - tiêu thụ và quảng bá hàng Việt trên quy mô rộng.

Sự phục hồi của du lịch là một đòn bẩy kép quan trọng

Cần chiến lược dài hơi để biến “sức mua” thành “sức mạnh”

Bức tranh tiêu dùng Việt Nam năm 2025 cho thấy, tín hiệu tích cực nhưng cũng tồn tại sự phân hóa rõ rệt. Dù chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng đầu năm được kiểm soát ở mức 3,27% - thấp hơn ngưỡng mục tiêu 4%, song tâm lý người tiêu dùng vẫn khá nhạy cảm với biến động giá cả. Các chuyên gia cho rằng, người Việt đang chi tiêu thận trọng hơn, ưu tiên sản phẩm có giá trị thực, chất lượng cao và thân thiện với môi trường.

Kích cầu tiêu dùng gắn với hiện đại hóa hệ thống phân phối, phát triển thương mại nội địa theo hướng bền vững.

Theo ông Nguyễn Đức Kiên, chuyên gia kinh tế, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, tiêu dùng nội địa nếu được khai thác hiệu quả, sẽ trở thành lực đẩy quan trọng cho mục tiêu tăng trưởng ổn định và lâu dài. Ông cho rằng, giai đoạn 2026-2030 sẽ là thời điểm định hình mô hình kinh tế mới, trong đó Việt Nam cần đạt được tăng trưởng hai con số nhờ nội lực của thị trường gần 100 triệu dân.

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ đang triển khai Chương trình Phát triển thị trường trong nước và Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” giai đoạn 2025-2027. Chương trình hướng đến việc kích cầu tiêu dùng gắn với hiện đại hóa hệ thống phân phối, phát triển thương mại nội địa theo hướng bền vững, tạo điểm tựa vững chắc cho sản xuất trong nước và xây dựng thương hiệu hàng hóa Việt.

Tuy nhiên, muốn “sức mua” trở thành “sức mạnh”, Việt Nam cần một chiến lược dài hạn kết nối chính sách, doanh nghiệp và người tiêu dùng - tập trung vào chất lượng, minh bạch và xu hướng tiêu dùng xanh.

Đổi mới mô hình kinh doanh theo xu hướng tiêu dùng thông minh

Các doanh nghiệp bán lẻ lớn tại Việt Nam đã nhanh chóng thích ứng, điều chỉnh mô hình kinh doanh phù hợp với xu hướng tiêu dùng mới. Sự phát triển của thương mại điện tử (dự báo đạt 35 tỷ USD vào năm 2025, chiếm 10% tổng mức bán lẻ) buộc các nhà bán lẻ phải tận dụng tối đa các điểm chạm với khách hàng, từ cửa hàng vật lý truyền thống đến các sàn thương mại điện tử (Shopee, TikTok Shop) và livestream bán hàng.

Có thể thấy sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng đang thúc đẩy doanh nghiệp Việt phải tự làm mới mình - không chỉ ở phương thức kinh doanh mà cả trong tư duy phát triển bền vững.

Khi ngày càng nhiều doanh nghiệp nội chủ động chuyển hướng sang mô hình “kinh tế xanh - kinh tế tuần hoàn”, vai trò của chính sách hỗ trợ trở nên đặc biệt quan trọng. Đây chính là giai đoạn mà Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng cần đồng hành để biến tiêu dùng nội địa thành động lực tăng trưởng thực chất.

Để phát huy tối đa tiềm năng tiêu dùng nội địa, theo các chuyên gia kinh tế, việc phối hợp chặt chẽ ba nhóm giải pháp chính sách là ưu tiên hàng đầu, song song với việc nhận diện và vượt qua các thách thức hiện hữu. Ba nhóm giải pháp chiến lược gồm:

Một là, triển khai các chính sách xúc tiến có trọng tâm và minh bạch, bao gồm các chương trình hỗ trợ tiêu dùng, giảm thuế VAT diện hẹp theo thời vụ, và các gói hỗ trợ tín dụng dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tham gia chuyển đổi số, nhằm tăng nguồn cung hàng hoá chất lượng cho thị trường.

Sân nhà không chỉ là nơi tiêu thụ, mà còn là không gian thử nghiệm, tạo dựng thương hiệu và niềm tin. Khi Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng chung tầm nhìn, thị trường nội địa sẽ trở thành nguồn lực nội sinh bền vững, dẫn dắt kinh tế Việt Nam tăng trưởng dài hạn.

Hai là, cần đẩy mạnh chuyển đổi số và đa kênh hóa. Theo đó, việc hỗ trợ kỹ thuật, giảm chi phí triển khai và đảm bảo an ninh dữ liệu cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ là điều kiện cần để mở rộng kênh bán hàng số, đáp ứng nhu cầu mua sắm thuận tiện, an toàn và đa dạng của người tiêu dùng, đặc biệt là thế hệ công dân số.

Ba là, cần nâng cao chất lượng và thương hiệu hàng Việt thông qua việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào kiểm soát chất lượng, phát triển thương hiệu và bao bì thân thiện, giúp hàng hóa Việt chiếm lĩnh "sân nhà" vững chắc trước khi nghĩ tới xuất khẩu.

Tuy nhiên, dù bức tranh tổng thể lạc quan, vẫn tồn tại những rào cản cần giải quyết một cách dứt khoát như áp lực chi phí đầu vào và logistics cao, năng lực sản xuất của nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa đủ để đáp ứng đột biến về cầu chất lượng và số lượng, cùng với rủi ro niềm tin nếu xảy ra sự cố an toàn thực phẩm hay gian lận thương mại.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, để kích cầu tiêu dùng một cách hiệu quả và bền vững, không chỉ là giảm giá, mà còn là nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa. Chúng ta cần triển khai đồng bộ các giải pháp như hỗ trợ doanh nghiệp hạ giá thành sản xuất, đơn giản thủ tục cho người vay để người dân dễ dàng tiếp cận vốn tín dụng tiêu dùng, và quan trọng nhất là tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh lành mạnh.

Doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào việc tối ưu hóa chi phí để có giá cả cạnh tranh, đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông về nguồn gốc rõ ràng, chất lượng sản phẩm và trách nhiệm xã hội, tạo sự khác biệt rõ rệt so với các đối thủ quốc tế./.

Nguồn: https://vtv.vn/thuc-day-tieu-dung-noi-dia-khi-san-nha-la-co-hoi-vang-100251106123307169.htm