Thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU, nhiệm kỳ 2020-2025:

LTS: Triển khai Chương trình số 02-CTr/TU ngày 17-3-2021 của Thành ủy Hà Nội khóa XVII về “Đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại kinh tế và hội nhập quốc tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, phát triển kinh tế Thủ đô nhanh và bền vững giai đoạn 2021-2025”, Thủ đô đã khẳng định bản lĩnh “đầu tàu”, kiên cường vượt qua những sóng gió toàn cầu, từ dịch bệnh đến khủng hoảng kinh tế, để giữ vững nhịp tăng trưởng và tạo dấu ấn mạnh mẽ trong tiến trình phát triển đất nước.

Báo Hànộimới trân trọng giới thiệu loạt bài: "Thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU, nhiệm kỳ 2020-2025: Khẳng định bản lĩnh đầu tàu, tăng tốc, bứt phá, hiện thực hóa khát vọng tăng trưởng hai con số" nhằm phản ánh rõ những bước tiến, điểm nghẽn, cũng như những giải pháp đột phá, khởi dựng một mô hình tăng trưởng xanh, số, văn hóa - bền vững và hội nhập, xứng đáng vị thế “hạt nhân” kiến tạo động lực phát triển quốc gia trong thời kỳ mới.

Bài đầu: Khẳng định vai trò đầu tàu, dẫn dắt phát triển

Sau hơn 4 năm thực hiện, Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII đã đạt được những kết quả nổi bật. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt bình quân 6,57%/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng hiện đại, kinh tế số vươn lên hơn 16% GRDP, ngân sách vượt xa kế hoạch, hàng loạt công trình hạ tầng trọng điểm hoàn thành… Hà Nội đang khẳng định vai trò đầu tàu, dẫn dắt phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước.

Giai đoạn 2021-2025, thành phố Hà Nội đưa vào vận hành đường sắt đô thị tuyến 2A Cát Linh - Hà Đông và tuyến số 3 Nhổn - Ga Hà Nội (đoạn trên cao). Trong ảnh: Tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn - Cầu Giấy. Ảnh: Quang Thái

Những thành tựu nổi bật

Theo Ban Chỉ đạo Chương trình số 02-CTr/TU, giai đoạn 2021-2025 là thời kỳ đầy thách thức với những biến động từ đại dịch Covid-19, bất ổn kinh tế toàn cầu, thiên tai bão lũ. Thành ủy, HĐND, UBND thành phố đã nỗ lực, quyết tâm, linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo điều hành, cùng với sự đồng lòng, ủng hộ của các cấp, ngành, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân, thành phố đã đạt được những thành tựu nổi bật, khẳng định vai trò đầu tàu, dẫn dắt phát triển vùng và cả nước.

Dự kiến, giai đoạn 2021-2025, Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng bình quân 6,57% - cao hơn 1,1 lần mức tăng cả nước. Quy mô kinh tế ước đạt khoảng 63 tỷ USD, gấp 1,42 lần năm 2020, chiếm 41,54% vùng Đồng bằng sông Hồng và 12,6% cả nước. GRDP bình quân đầu người ước đạt 7.200 USD/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, theo hướng hiện đại. Tỷ trọng ngành dịch vụ, du lịch liên tục tăng; ngành kinh tế mũi nhọn như công nghệ cao, thương mại điện tử... có sự chuyển mình rõ rệt. Cụ thể, dịch vụ chiếm 65,6%, công nghiệp, xây dựng chiếm 32,4%, ngành nông nghiệp chiếm khoảng 2% trong tổng GRDP. Thu ngân sách luôn vượt dự toán, ước đạt 2,2 triệu tỷ đồng, gấp 1,8 lần giai đoạn 2016-2020, chiếm khoảng 25% cả nước.

Phát triển hạ tầng giao thông được chú trọng đầu tư. Theo đó, thành phố cơ bản hoàn thành các công trình giao thông trọng điểm trong khu vực nội đô; đẩy nhanh tiến độ xây dựng các tuyến đường vành đai, các nút giao thông, đường quốc lộ như đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội, tuyến đường kết nối đường Pháp Vân - Cầu Giẽ và đường Vành đai 3…, các cầu lớn qua sông Hồng (Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Ngọc Hồi). Cùng với đó là đưa vào vận hành đường sắt đô thị tuyến 2A Cát Linh - Hà Đông và tuyến số 3 Nhổn - Ga Hà Nội (đoạn trên cao); cũng như tích cực chuẩn bị đầu tư một số tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch.

Vốn đầu tư xã hội thực hiện trên địa bàn - nguồn đầu tư quan trọng cho tăng trưởng, dự kiến đạt 2,48 triệu tỷ đồng, gấp 1,5 lần giai đoạn giai đoạn 2016-2020. Nhiều dự án vốn ngoài ngân sách chậm triển khai đã được tập trung xử lý, đưa nguồn lực đất đai vào sử dụng, góp phần đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế và phòng chống lãng phí. Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ước đạt 11,5 tỷ USD.

Đáng chú ý, chuyển đổi số được đẩy mạnh, năm 2024 tỷ trọng kinh tế số đạt 16,26% (khoảng 9,5 tỷ USD). Hà Nội tiếp tục giữ vững vị thế tiên phong khi hoàn thành 100% thủ tục hành chính công trực tuyến mức độ 3 và 4, tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến đạt trên 80%. Đóng góp của khoa học và công nghệ, các nhân tố tổng hợp (TFP) khoảng 48,5% cho tăng trưởng. Hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của Thủ đô đã phát triển vượt bậc với hơn 500 doanh nghiệp được hình thành, trong đó nhiều doanh nghiệp đã gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư quốc tế.

Một điểm nhấn quan trọng giai đoạn vừa qua là công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế. Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 5-5-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã tạo khung pháp lý thuận lợi, định hướng rõ ràng cho sự phát triển của Hà Nội. Luật Thủ đô (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 28-6-2024 tại kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XV mở ra cơ chế đặc thù, trao quyền tự chủ lớn hơn cho thành phố. Đặc biệt, hai quy hoạch quan trọng là Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2045 được phê duyệt, mở ra không gian phát triển mới, tạo điều kiện để Hà Nội khai thác tối đa tiềm năng về kinh tế, văn hóa và đô thị... Những nền tảng này không chỉ là động lực cho giai đoạn 2021-2025, mà còn là bệ phóng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Sản xuất thiết bị điện tại Công ty cổ phần Kỹ thuật công nghiệp Á Châu (Cụm công nghiệp Quất Động). Ảnh: Nguyễn Quang

Và những hạn chế

Mặc dù kinh tế Thủ đô đã phục hồi và đạt kết quả toàn diện, song việc thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU vẫn còn một số tồn tại. Ban Chỉ đạo Chương trình số 02-CTr/TU cho biết, các ngành kinh tế duy trì tăng trưởng nhưng mức tăng còn thấp. GRDP giai đoạn 2021-2024 chỉ đạt 6,21%, thấp hơn khá nhiều so với mục tiêu 7,5-8%. Dự kiến bình quân giai đoạn 2021-2025 GRDP đạt 6,57%, không đạt kế hoạch. Ngoài ra, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chưa tương xứng với tiềm năng, thiếu dự án công nghệ cao; liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước còn hạn chế; tỷ lệ vốn FDI đầu tư cho phát triển nông nghiệp rất thấp. Phần lớn vốn tập trung vào bất động sản, chế biến, chế tạo.

Báo cáo của Ban Chỉ đạo Chương trình số 02-CTr/TU chỉ rõ: “Kinh tế tri thức và kinh tế đô thị phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô; mô hình kinh tế mới như kinh tế đêm, kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn chưa rõ nét. Việc khai thác các nguồn lực đất đai, nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ và các tập đoàn lớn chưa hiệu quả. Nhiều dự án lớn từ trước khi mở rộng địa giới hành chính còn chậm triển khai, vướng mắc và khó giải quyết”.

Bên cạnh đó, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công hằng năm đạt thấp so với mục tiêu đề ra. Cụ thể, năm 2021 giải ngân 36.565 tỷ đồng, đạt 79,2%; năm 2022 giải ngân 45.315 tỷ đồng, đạt 87,8% kế hoạch; năm 2023 giải ngân 54.122 tỷ đồng, đạt 94,4% kế hoạch; năm 2024 giải ngân 66.931 tỷ đồng, đạt 86,7% kế hoạch. Chưa kể, ngành công nghiệp phát triển còn thiếu ổn định; năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm chủ lực, mũi nhọn chưa cao, chưa có nhiều sản phẩm mới; công nghiệp hỗ trợ quy mô còn nhỏ. Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng thấp, khó hoàn thành mục tiêu đạt tỷ trọng 17% GRDP vào năm 2025.

Việc triển khai phát triển các khu công nghiệp trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, như: Khu công nghiệp sạch Sóc Sơn, Quang Minh II, Khu công nghệ cao sinh học Hà Nội gặp khó khăn về giải phóng mặt bằng, kết nối giao thông, điều chỉnh quy hoạch... nên tiến độ đầu tư và hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật chậm so với yêu cầu. Môi trường đầu tư, kinh doanh, năng lực cạnh tranh, thủ tục hành chính và dịch vụ công cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư tuy đã liên tục được cải thiện nhưng chưa tạo ra sự vượt trội so với nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước; đặc biệt, Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 giảm 15 bậc so với năm 2020, xếp thứ 24/63 tỉnh, thành phố...

Cùng với đó, còn những điểm nghẽn cản trở quá trình phát triển Thủ đô, nhất là về thể chế, chính sách khai thác các nguồn lực để đầu tư hạ tầng và xử lý các vấn đề bức xúc về giao thông, môi trường; các nguồn lực đầu tư còn dàn trải; chưa khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các chuyên gia, nhà khoa học, các trường đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn; số hóa dữ liệu chuyên ngành của một số cơ quan, đơn vị chưa bảo đảm tiến độ… Tất cả những "điểm nghẽn" này đòi hỏi cả hệ thống cần tăng tốc mạnh mẽ hơn nữa, hướng tới mục tiêu lớn đã đặt ra...

(Còn nữa)

Nguồn: https://hanoimoi.vn/thuc-hien-chuong-trinh-so-02-ctr-tu-nhiem-ky-2020-2025-khang-dinh-ban-linh-dau-tau-tang-toc-but-pha-hien-thuc-hoa-khat-vong-tang-truong-hai-con-so-718096.html