Tích hợp quy hoạch giao thông với phát triển đô thị

Việc triển khai lập lại quy hoạch thành phố Đà Nẵng, quy hoạch chung cùng quy hoạch không gian ngầm, quy hoạch giao thông…, đòi hỏi tiếp cận theo nguyên tắc tích hợp, nhất là tích hợp quy hoạch phát triển giao thông với phát triển đô thị, trong đó cần tích hợp thêm quy hoạch thoát nước.

Khu vực Ga Đà Nẵng đang được nghiên cứu quy hoạch chuyển đổi thành ga đường sắt đô thị kết hợp tái phát triển đô thị khu vực xung quanh sau khi tuyến đường sắt Bắc-Nam được di dời ra khỏi nội đô. Ảnh: NAM TRÂN

Động lực phát triển đô thị

Những năm qua, việc kết nối quy hoạch hạ tầng giao thông, đô thị đã tạo điều kiện hình thành vùng không gian đô thị Đà Nẵng (cũ) mở rộng đến Nam Hội An.

Sau hợp nhất, vùng không gian đô thị của thành phố Đà Nẵng mới được mở rộng dọc theo hành lang đồng bằng ven biển kết nối với đô thị Tam Kỳ và kết nối với chuỗi khu vực tập trung đông dân cư, khu đô thị ở phía tây thông qua các tuyến quốc lộ.

KTS Hoàng Hải Đăng (trú phường Sơn Trà) cho rằng, các chuyên gia, nhà quy hoạch đang dự báo cấu trúc phát triển đô thị Đà Nẵng trong tương lai sẽ là một hành lang phát triển, hai trung tâm chính, một trung tâm phụ, đa trung tâm thứ cấp và nhiều khu đô thị theo mô hình cụm, TOD (mô hình phát triển đô thị lấy hệ thống giao thông công cộng làm trung tâm)…

Theo đó, hành lang phát triển này là dải phát triển đô thị ven biển dọc theo bờ biển ở phía đông và đường sắt cao tốc ở phía tây. Hai trung tâm chính là trung tâm thành phố Đà Nẵng ở phía bắc, đô thị Tam Kỳ ở phía nam, cũng là hai khu vực lõi phát triển đô thị, tập trung phần lớn chức năng đô thị. Một trung tâm phụ ở giữa, chính là đô thị Hội An, phát triển bổ sung cho khu vực trung tâm thành phố Đà Nẵng. Đa trung tâm thứ cấp là các điểm tập trung dân cư, khu đô thị ở khu vực miền núi phía tây, liên kết chặt chẽ với trung tâm thành phố Đà Nẵng và đô thị Tam Kỳ, Hội An.

“Hành lang đô thị ven biển nói chung và các trung tâm chính, phụ nói riêng kết nối với các trung tâm thứ cấp ở khu vực miền núi phía tây thông qua các trục đường quốc lộ. Cụ thể, trung tâm thành phố Đà Nẵng kết nối với các trung tâm thứ cấp thông qua tuyến quốc lộ 14G và tuyến quốc lộ 14B, 14D; đô thị Tam Kỳ kết nối với các trung tâm thứ cấp ở phía tây thông qua quốc lộ 40B; đô thị Hội An kết nối thông qua quốc lộ 14E và đường Hồ Chí Minh.

Đà Nẵng đang mở rộng tuyến quốc lộ 14B để kết nối các điểm tập trung dân cư ở phía tây tích hợp phát triển các TOD dọc tuyến. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Để các trung tâm thứ cấp dọc 4 tuyến kết nối trên phát triển trở thành 4 chuỗi đô thị, thành phố cần quy hoạch và huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng giao thông để tăng cường tốc độ, lưu lượng, khối lượng kết nối với các trung tâm thứ cấp ở phía tây. Cùng với việc đầu tư các tuyến đường sắt đô thị, đường bộ cao tốc đô thị..., thành phố cần kết hợp phát triển các khu đô thị và thương mại, dịch vụ xung quanh các đầu mối giao thông theo hướng TOD, đô thị sân bay, đô thị cảng biển... để thúc đẩy phát triển mạnh hành lang đô thị ven biển và các trung tâm đô thị phía tây”, KTS Hoàng Hải Đăng đề xuất.

Một trong những động lực phát triển giao thông đô thị và phát triển đô thị chính là xây dựng tuyến đường sắt đô thị. Nhiều chuyên gia, nhà quản lý đề nghị thành phố tích hợp quy hoạch phát triển đô thị theo hướng TOD khi lập quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị, nhất là khu vực xung quanh các nhà ga. Phó Giám đốc Sở Xây dựng Lương Thạch Vỹ cho rằng, thành phố đang nghiên cứu phương án kêu gọi đầu tư các tuyến đường sắt đô thị từ nguồn vốn tư nhân. Trong đó, nhà đầu tư sẽ đầu tư toàn bộ cơ sở hạ tầng, thiết bị để kinh doanh khai thác đường sắt đô thị và được kết hợp phát triển đô thị theo định hướng TOD tại các khu vực lân cận nhà ga trên tuyến.

Đà Nẵng đang xây dựng hệ thống giao thông đa phương tiện, đa phương thức, thông minh, giảm phát thải carbon, góp phần hình thành các TOD, đô thị phát triển bền vững. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Cần tích hợp quy hoạch thoát nước

Theo một số chuyên gia, bên cạnh tập trung mở rộng đường, phát triển đường sắt đô thị kết hợp phát triển đô thị hay các TOD, cần tích hợp thêm quy hoạch thoát nước.

Thực tế, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và rộng khắp, trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế, nhưng sự phát triển này cũng kéo theo nhiều hệ lụy về môi trường - xã hội, trong đó nổi bật là ùn tắc giao thông và ngập nước trong đô thị. Nếu bỏ qua quy hoạch hoặc cải tạo hệ thống thoát nước thì đô thị sẽ phải gánh chi phí kép cả về kinh tế lẫn hiệu quả vận hành. Quy hoạch tích hợp giữa giao thông, đô thị và thoát nước trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các đô thị lớn, nhất là đô thị ven biển như thành phố Đà Nẵng.

Việc tích hợp quy hoạch giao thông, đô thị với thoát nước, thích ứng với thiên tai và biến đổi khí hậu hướng đi tất yếu để xây dựng những đô thị an toàn. Ảnh minh họa: HOÀNG HIỆP

Theo PGS.TS Nguyễn Vũ Phương, giảng viên cao cấp Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán (Bộ Xây dựng), Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đã xác lập nguyên tắc quy hoạch tích hợp, đảm bảo tính liên thông giữa đô thị và nông thôn, đồng thời lồng ghép các yếu tố xanh, thông minh và thích ứng với biến đổi khí hậu trong tất cả các giai đoạn quy hoạch.

Cần chuyển đổi tư duy ứng phó sự cố về giao thông, đô thị sang cách tiếp cận quy hoạch tích hợp. Cách tiếp cận này đòi hỏi sự kết nối đồng bộ giữa hạ tầng giao thông, hệ thống thoát nước và không gian đô thị ngày từ giai đoạn thiết kế. Đồng thời, áp dụng linh hoạt các mô hình như: đô thị xanh - thông minh, đô thị nén, đô thị bọt biển, đô thị chống chịu - bền vững.

“Cách tiếp cận toàn diện này không chỉ yêu cầu sự kết hợp hài hòa giữa hạ tầng xanh và hạ tầng xám, mà còn gắn liền với cải cách cơ chế quản lý và phát huy vai trò cộng đồng. Đây là hướng đi tất yếu để xây dựng những đô thị an toàn, đáng sống và thích ứng với biến đổi khí hậu”, PGS. TS Nguyễn Vũ Phương nhấn mạnh.

Nguồn: https://baodanang.vn/tich-hop-quy-hoach-giao-thong-voi-phat-trien-do-thi-3309509.html