Tiểu vùng Mekong mở rộng tăng hợp tác đầu tư môi trường - khí hậu

Hội thảo khu vực về Khung Đầu tư Môi trường Tiểu vùng Mekong bàn giải pháp huy động đầu tư xanh và thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới về môi trường và khí hậu.

Ngày 4/11 tại Hà Nội, diễn ra Hội thảo Tham vấn khu vực về Khung Đầu tư Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) - khu vực hợp tác giữa Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar và Trung Quốc - trong lĩnh vực môi trường. Sự kiện do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Chương trình Biến đổi khí hậu, Phát triển bền vững môi trường GMS phối hợp tổ chức, với sự đồng chủ trì của Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (ISPONRE/ISPAPE), Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam.

Các đại biểu dự Hội thảo Tham vấn khu vực về Khung Đầu tư Môi trường Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) tại Hà Nội. Ảnh: Hồng Ngọc.

Hội thảo có sự tham dự của đại diện các bộ, ngành từ sáu quốc gia trong khu vực Mekong, cùng các tổ chức quốc tế và chuyên gia, nhằm bàn giải pháp đầu tư cho môi trường và khí hậu hướng tới phát triển bền vững.

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh đây là thời điểm then chốt khi khu vực Mekong đang đối mặt với nhiều vấn đề như biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường và khai thác tài nguyên thiếu bền vững. “Những thách thức này không còn là nguy cơ xa vời, mà đã hiện hữu, tác động đến cảnh quan, sinh kế và tương lai thịnh vượng của khu vực,” ông nói.

Theo ông Thọ, Tiểu vùng Mekong mở rộng, từ thượng nguồn đến đồng bằng, từ rừng núi đến vùng biển, là khu vực giàu tài nguyên nhưng đang chịu áp lực lớn. Vì vậy, Chiến lược GMS 2030 về Hành động khí hậu và Phát triển bền vững môi trường được xem như “kim chỉ nam” giúp các nước chuyển từ nỗ lực riêng lẻ sang hợp tác tích hợp và xuyên biên giới.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Nông nghiệp và Môi trường phát biểu khai mạc. Ảnh: Hồng Ngọc.

Ông khẳng định: “Hội thảo này không chỉ là danh mục dự án, mà là lộ trình chung để xây dựng một tương lai tích cực với thiên nhiên”. Việt Nam cam kết hợp tác chặt chẽ với các đối tác Tiểu vùng Mekong mở rộng, nhằm bảo đảm sức khỏe hệ sinh thái sông Mekong và Vịnh Thái Lan, đồng thời biến các đề xuất rời rạc thành những khoản đầu tư khả thi và có tác động thực tiễn.

Đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á, ông Sumit Pokhrel, chuyên gia cao cấp về Tài nguyên thiên nhiên và Nông nghiệp, nhấn mạnh GMS có cơ hội trở thành “đầu tàu khu vực” trong đầu tư thích ứng khí hậu và phát triển tích cực với thiên nhiên, đặc biệt trong bối cảnh thế giới hướng tới COP30. Theo ông, Khung Chiến lược GMS 2030 được thông qua năm 2024, kế thừa gần 20 năm hợp tác khu vực, đặt mục tiêu hướng tới một GMS bền vững, thích ứng, hài hòa với thiên nhiên, đồng thời góp phần thực hiện các cam kết quốc gia về khí hậu (NDC).

Đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á, ông Sumit Pokhrel, chia sẻ tại hội thảo về cơ hội để Tiểu vùng Mekong mở rộng dẫn đầu trong đầu tư thích ứng khí hậu. Ảnh: Hồng Ngọc.

Khung chiến lược này tập trung vào bốn chủ đề: (1) tăng cường khả năng chống chịu khí hậu và thiên tai; (2) thúc đẩy chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp; (3) phát triển kinh tế xanh tuần hoàn, kiểm soát ô nhiễm; (4) triển khai giải pháp dựa vào thiên nhiên để bảo tồn đa dạng sinh học và sinh kế. Ngân hàng Phát triển châu Á đặt mục tiêu huy động hơn 500 triệu USD đầu tư đến năm 2030, thông qua đối thoại chính sách, chia sẻ tri thức, chuẩn bị dự án và giám sát - đánh giá. “Hội thảo này không chỉ là ý tưởng, mà là hành động cụ thể để GMS trở thành hình mẫu toàn cầu về phát triển thích ứng và tích cực với thiên nhiên”, ông Pokhrel nhấn mạnh.

Đại diện Ban Thư ký Chương trình Biến đổi khí hậu và Bền vững môi trường Tiểu vùng Mekong mở rộng (CCESP), ông Kewal Thapar, cho biết khu vực Mekong là “điểm nóng đa dạng sinh học” nhưng cũng là khu vực dễ tổn thương nhất thế giới, với nguy cơ mất tới 11% GDP vào cuối thế kỷ nếu không có hành động khẩn cấp. CCESP hiện đang thúc đẩy ba trụ cột chính: xác định ưu tiên đầu tư giữa các quốc gia; huy động nguồn vốn linh hoạt từ cả khu vực công và tư; và chia sẻ tri thức, củng cố chính sách.

Ông Kewal Thapar, đại diện Ban Thư ký CCESP, chia sẻ về thách thức khí hậu khu vực Mekong. Ảnh: Hồng Ngọc.

Ông cho biết chương trình đã thực hiện 12 dự án tăng cường khả năng chống chịu cộng đồng, hai dự án trình diễn về vận tải xanh và nông nghiệp carbon thấp, cùng các sáng kiến kiểm soát ô nhiễm xuyên biên giới. Giai đoạn mới của CCESP sẽ chuyển từ hoạt động riêng lẻ sang cách tiếp cận tích hợp theo hệ thống cảnh quan - sinh thái biển, nhằm hình thành các sáng kiến khu vực có tác động cao, giúp cải thiện khả năng huy động vốn và tăng hiệu quả đầu tư.

Một loạt sáng kiến khu vực tích hợp đang được đề xuất, như cảnh quan thượng nguồn sông Mekong giữa Trung Quốc - Lào; Rừng xuyên biên giới Thái Lan - Lào; sáng kiến sinh thái biển Vịnh Thái Lan kết nối Thái Lan - Campuchia - Việt Nam; và “Mekong Blue” - phục hồi hệ thống sông hồ vùng hạ Mekong. Các sáng kiến này tập trung vào bảo tồn rừng, quản lý cháy và ô nhiễm, nông nghiệp thông minh, rừng ngập mặn, san hô, cỏ biển và du lịch sinh thái, hướng tới mô hình phát triển “tích cực với thiên nhiên” và tăng cường sinh kế cộng đồng.

Kết thúc ngày hội thảo đầu tiên, các đại biểu thống nhất rằng quá trình cập nhật Khung Đầu tư Khu vực (RIF) 2025 là cơ hội để tăng cường liên kết giữa ưu tiên quốc gia và hợp tác khu vực, qua đó định hình danh mục đầu tư khả thi trình lên Hội nghị thường niên lần thứ 29 của Nhóm Công tác Môi trường GMS (WGE-AM29) vào cuối năm nay.

Hội thảo được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy các dự án môi trường - khí hậu mang tính chuyển đổi, huy động nguồn lực đầu tư xanh quy mô lớn và hướng tới một Tiểu vùng Mekong mở rộng bền vững, bao trùm và thích ứng hơn, nơi con người và thiên nhiên cùng phát triển.

Trong ngày 5/11, hội thảo sẽ bước sang phiên thảo luận kỹ thuật thứ hai, tập trung vào việc tích hợp các đề xuất đầu tư theo từng hệ sinh thái cảnh quan, sông hồ và biển ven bờ, cũng như xác định nhu cầu chuẩn bị dự án, cơ chế tài chính và hợp tác khu vực.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/tieu-vung-mekong-mo-rong-tang-hop-tac-dau-tu-moi-truong--khi-hau-d782277.html