Vị trí của một công trình kiến trúc quan trọng và rãnh tường chạy theo địa hình ở Mông Cổ (Ảnh: Scitech Daily).
Một cuộc khai quật khảo cổ học gần đây tại Mông Cổ đã hé lộ những phát hiện bất ngờ về một hệ thống tường thành cổ đại khổng lồ, thách thức những quan niệm lâu đời về mục đích xây dựng của các công trình phòng thủ biên giới.
Các nhà khoa học từ Đại học Hebrew (Jerusalem) và Đại học Quốc gia Mông Cổ vừa công bố kết quả khai quật một phần của Hệ thống tường thành thời Trung cổ (MWS-Medieval Wall System) – một mạng lưới rộng lớn kéo dài tới 4.000 km, trải dài qua lãnh thổ hiện nay của Trung Quốc, Mông Cổ và Nga.
Nghiên cứu tập trung vào đoạn "Vòng cung Mông Cổ" dài khoảng 405 km, được xây dựng trong giai đoạn từ thế kỷ 9 đến 12, dưới thời triều đại nhà Tấn.
Dù không sánh được với Vạn Lý Trường Thành huyền thoại với tổng chiều dài lên tới 21.196 km, hệ thống này vẫn thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới khảo cổ quốc tế bởi những bí ẩn liên quan đến chức năng thực sự của nó.
Chức năng bất ngờ của tường thành cổ
Trái ngược với quan niệm phổ biến rằng các tường thành cổ được xây dựng để ngăn chặn các cuộc xâm lược, phát hiện từ nhóm nghiên cứu cho thấy hệ thống MWS không mang tính phòng thủ quân sự truyền thống.
Theo Giáo sư Gideon Shelach-Lavi, trưởng nhóm khảo cổ, phần lớn cấu trúc ở Mông Cổ chỉ là những con mương và rãnh nông, không đủ để cản bước quân thù. Điều này dẫn đến một giả thuyết mới đầy thuyết phục: bức tường có thể được xây dựng nhằm mục đích phân định lãnh thổ và kiểm soát sự di chuyển trong khu vực biên giới.
Sự hiện diện của các pháo đài được bố trí đều đặn dọc theo tuyến tường thành càng củng cố giả thuyết này, cho thấy nó đóng vai trò như các trạm kiểm soát, giúp giám sát người dân, gia súc và hàng hóa, thay vì là một tuyến phòng thủ chống xâm lược quy mô lớn.
Công trình "mềm" nhưng được đầu tư lớn
Bản đồ cho thấy vị trí của hệ thống tường thành trải dài qua khu vực Đông Á (Ảnh: Scitech Daily).
Dù không được xây dựng để chiến đấu trực diện, hệ thống MWS vẫn nhận được sự đầu tư đáng kể. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy tiền xu thời Tống, đồ sắt, cùng dấu tích doanh trại quân sự, cho thấy binh lính và quan chức được bố trí cố định để giám sát khu vực quanh năm.
Tuy nhiên, cuối cùng hệ thống này cũng không thể giúp triều đại nhà Tấn trụ vững. Vào thế kỷ 13, đế chế này sụp đổ dưới tay người Mông Cổ, và cùng với đó, hệ thống tường thành nêu trên dần rơi vào quên lãng.
Những phát hiện mang tính bước ngoặt này đang góp phần thay đổi cách hiểu truyền thống về các công trình biên giới cổ đại tại khu vực Á-Âu.
Theo đó, tường thành không chỉ là lá chắn chống quân xâm lược, mà còn có thể là công cụ quản trị lãnh thổ, kiểm soát dòng người và khẳng định chủ quyền bằng các công trình biểu tượng, chứ không nhất thiết phải mang tính quân sự thuần túy.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/tim-thay-van-ly-truong-thanh-thu-2-dai-4000-km-20250602063922993.htm
Bình luận (0)