TPHCM mới vượt qua giai đoạn áp lực nhất để hướng tới trở thành siêu đô thị

"Với sự chỉ đạo thường xuyên, quyết liệt của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ và được sự phối hợp, hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời của các Ban, Bộ, ngành Trung ương, sự chung sức đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, TPHCM đã vượt qua “vạn sự khởi đầu nan” để tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu trong phát triển vùng và cả nước", Chủ tịch HĐND TPHCM Võ Văn Minh nhấn mạnh trong bài diễn văn khai mạc kỳ họp HĐND TPHCM lần thứ 2.

TPHCM vừa trải qua một tháng kể từ thời điểm thực hiện hợp nhất tỉnh, thành, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trước đồng bào, cử tri thành phố, Chủ tịch HĐND TPHCM Võ Văn Minh cho rằng, quãng thời gian qua là những ngày bộn bề của công việc, nhưng cũng đầy ắp niềm vui, sự hứng khởi, quyết tâm và kỳ vọng về tương lai tươi sáng của thành phố và đất nước.

Với diện tích gấp 3,25 lần so với trước đây, dân số xấp xỉ 15 triệu người sau sáp nhập, TPHCM đang từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành siêu đô thị hiện đại, đa chức năng, giữ vai trò trung tâm kinh tế - tài chính, dịch vụ - thương mại, công nghiệp - logistics, cảng biển, du lịch lớn của quốc gia và khu vực. Việc trở thành cực tăng trưởng của cả nước, đầu tàu bứt phá trong giai đoạn mới còn là mục tiêu nhằm đáp lại niềm tin, kỳ vọng của Trung ương, người dân khắp mọi miền tổ quốc đã gửi gắm cho thành phố mang tên Bác.

Trong cuộc phỏng vấn với Dân trí, Chủ tịch HĐND TPHCM Võ Văn Minh đã chia sẻ về quãng thời gian đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chạy đua với thời gian để việc sáp nhập tỉnh, thành, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp diễn ra suôn sẻ, thuận lợi, không để gián đoạn việc phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Lãnh đạo HĐND thành phố cũng thông tin về những định hướng lớn địa phương cần tập trung thời gian tới và đưa ra góc nhìn của ông về nét phác họa một siêu đô thị của cả nước, mang tầm ảnh hưởng quốc tế trong tương lai.

“Tôi hình dung về một siêu đô thị TPHCM có hệ thống giao thông nội vùng và liên vùng được đầu tư mạnh mẽ, liền mạch và thống nhất để phát huy được tối đa nguồn lực. TPHCM mới phát triển mạnh mẽ dựa trên thế mạnh về công nghiệp của Bình Dương, thế mạnh cảng biển của Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây và cộng hưởng với nguồn lực về trung tâm tài chính, nhân lực chất lượng cao của TPHCM trước sáp nhập”, Chủ tịch HĐND TPHCM Võ Văn Minh chia sẻ.

Tại kỳ họp HĐND TPHCM lần thứ 2 vừa diễn ra, ông nói thành phố đã vượt qua giai đoạn “vạn sự khởi đầu nan”. Ông có thể chia sẻ rõ hơn về tổng thể tiến độ sắp xếp tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp dưới góc độ người đứng đầu HĐND thành phố mới?

- Một ngày sau khi Tổng Bí thư Tô Lâm công bố chủ trương về hợp nhất tỉnh, thành, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, HĐND TPHCM đã họp phiên đầu tiên vào chiều 1/7 để thực hiện công tác nhân sự, sắp xếp tổ chức bộ máy. Các công việc được thực hiện tại kỳ họp đầu tiên gồm: thành lập các sở trực thuộc UBND TPHCM, Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội và HĐND thành phố, kiện toàn nhân sự chủ chốt của các ban thuộc HĐND để toàn bộ máy chính trị có thể đi vào hoạt động ngay.

Từ đó đến nay, theo chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, các đoàn khảo sát của Thường trực Thành ủy, HĐND, UBND, MTTQ Việt Nam thành phố đã phân công đi đến 168 phường, xã, đặc khu để làm việc, khảo sát tình hình. Chúng tôi nhận thấy bộ máy cơ sở đã cơ bản vận hành thông suốt mặc dù còn những vướng mắc, khó khăn nhất định trong giai đoạn đầu.

Các khó khăn, vướng mắc đã được HĐND TPHCM tổng hợp thành báo cáo, để UBND TPHCM xem xét và kịp thời tháo gỡ.

Kỳ họp thứ 2 của HĐND TPHCM vừa diễn ra ngày 24/7 tiếp tục giải quyết các vấn đề về tổ chức bộ máy, gồm hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của Sở An toàn thực phẩm; kiện toàn nhân sự lãnh đạo UBND TPHCM; tiến hành các công việc thường lệ giữa năm như đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và đề ra phương hướng 6 tháng cuối năm.

Ngoài ra, thành phố tính toán lại tỷ lệ điều tiết ngân sách, nguồn thu cho các cấp; định mức chi thường xuyên cho cơ quan cấp xã và cấp thành phố. Trước đây, 3 địa phương áp dụng 3 mức khác nhau, thì nay cần tính toán lại cho đồng bộ.

Một số nội dung cụ thể khác cũng đã được tháo gỡ như: thống nhất danh mục dịch vụ công trong giáo dục để đảm bảo đồng bộ năm học mới; chính sách hỗ trợ cán bộ dôi dư như đội chữ thập đỏ cấp huyện, cộng tác viên trật tự đô thị; hỗ trợ doanh nghiệp cải tạo chung cư cũ xuống cấp...

Trên cơ sở lãnh đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, TPHCM đề ra chỉ tiêu tăng trưởng 8,5%, kèm theo là hàng loạt nhóm giải pháp chỉ đạo. Tiêu biểu là các nhóm vấn đề được Phó bí thư thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Thanh Nghị đề ra tại kỳ họp đã được HĐND thành phố cụ thể hóa theo thẩm quyền để lãnh đạo, giám sát, UBND TPHCM cũng triển khai thành các đầu việc cụ thể.

Hiện tại, HĐND thành phố đã hoàn tất bao nhiêu phần trăm khối lượng công việc để tiến tới mục tiêu hoàn thành toàn bộ công tác vận hành mô hình chính quyền mới, và những công việc tiếp theo là gì, thưa ông?

- Rất khó để định lượng cụ thể rằng thành phố đã hoàn thành bao nhiêu phần trăm công việc. Chỉ tính riêng một lĩnh vực cụ thể đối với một ban cụ thể của HĐND TPHCM như Ban Văn hóa Xã hội, qua rà soát, ban có khoảng 43 nhóm nghị quyết chưa thống nhất giữa 3 địa phương trước đây cần tiếp tục xem xét, điều chỉnh để phù hợp bối cảnh hiện tại.

Khối lượng công việc của các ban khác thuộc HĐND TPHCM còn lớn hơn nữa.

Từ nay đến cuối năm, HĐND TPHCM còn rất nhiều công việc liên quan đến xây dựng thể chế, pháp luật thuộc thẩm quyền cần thực hiện. Tinh thần chung là “vừa làm vừa chạy, vừa xếp hàng”.

Một trong những nhiệm vụ lớn là HĐND đã chỉ đạo các ban rà soát lại toàn bộ các nghị quyết thuộc lĩnh vực thẩm tra để xác định các nghị quyết còn khác biệt giữa ba địa phương cũ, từ đó khẩn trương thống nhất.

Dự kiến ngay trong tháng 8, HĐND TPHCM triệu tập kỳ họp chuyên đề để xây dựng các chính sách pháp luật theo thẩm quyền. Trong đó, thành phố ưu tiên lĩnh vực y tế, giáo dục, an sinh xã hội, đặc biệt là các vấn đề có tác động trực tiếp tới người dân như: chính sách cho đội ngũ cán bộ, công chức dôi dư, công chức phải đi làm xa; bố trí nơi ở và phương tiện đi lại đảm bảo yêu cầu công việc.

Nhìn lại quá trình sáp nhập tỉnh, thành và tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vừa qua, ông có thể chia sẻ về khó khăn lớn nhất mà ông đã trải qua, hoàn thành và để lại ấn tượng sâu sắc?

- Thực tế, thời điểm áp lực nhất với khối lượng công việc lớn nhất tôi cảm nhận được là giai đoạn đầu hợp nhất, sau khi Trung ương có chủ trương rút ngắn thời gian thực hiện. Ban đầu, thời gian sáp nhập tỉnh, thành dự kiến thực hiện vào tháng 9, sau đó rút ngắn thời gian, đẩy nhanh tiến độ để triển khai thực hiện từ đầu tháng 7.

Đây là việc chưa có tiền lệ, nên anh em cán bộ rất lo lắng và phải làm việc hết công suất để chuẩn bị cho việc sắp xếp tổ chức, bố trí cán bộ, điều kiện cơ sở vật chất, đặc biệt là giải quyết những công việc còn tồn tại, dang dở từ các địa phương cũ. Những sự cố gắng đó đều hướng tới mục tiêu chung là xử lý kịp thời mọi công việc, tránh gián đoạn, ảnh hưởng đến tiến độ các công trình trọng điểm và các nhiệm vụ lớn.

Giai đoạn đó, tại tỉnh Bình Dương cũ, cán bộ ở các sở, ngành, địa phương đã làm việc với cường độ gấp đôi, gấp ba bình thường. Cuối cùng, các đầu việc đều được bàn giao suôn sẻ, bộ máy mới vận hành trơn tru ngay từ ngày đầu tổ chức mô hình mới cho đến nay.

Nếu nói là không có vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện thì không đúng. Khi thay đổi mô hình tổ chức, cách thức hoạt động, kéo theo việc sắp xếp lại con người, công việc, chức năng nhiệm vụ và tổ chức bộ máy, thì chắc chắn đòi hỏi phải có thời gian chuẩn bị.

Tuy nhiên, thời gian qua, TPHCM đã chỉ đạo và thực hiện rất quyết liệt. HĐND TPHCM cũng thực hiện việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy, ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ, phân công rõ ràng. Các sở, ngành và cấp xã cũng làm như vậy. Với các đơn vị sự nghiệp công lập, giai đoạn đầu có thể vận hành hơi chậm, nhưng đến nay đã dần vào guồng.

Toàn hệ thống chính trị từ cấp thành phố đến cấp xã đã bắt nhịp công việc, vận hành ổn định. Qua khảo sát tại các địa phương, chúng tôi ghi nhận sự hài lòng của người dân khi đến giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính. Bộ máy cơ sở rất nhiệt huyết, hứng khởi và sẵn sàng trong công việc.

Là người am hiểu sâu sắc về khu vực Đông Nam Bộ, vừa là người đóng vai trò quan trọng trong xây dựng thể chế của TPHCM, ông sẽ ưu tiên và thúc đẩy những chính sách gì để thành phố mới phát triển mạnh mẽ và khơi thông được các nguồn lực hiện có?

- Theo tôi, ưu tiên đầu tiên là rà soát và thống nhất các nghị quyết, chính sách của HĐND ba địa phương cũ, vốn còn có sự khác biệt. Đặc biệt là các chính sách liên quan đến người dân, như: an sinh xã hội, y tế, giáo dục cần được ưu tiên xem xét, rà soát để bảo đảm phù hợp với tình hình mới.

TPHCM hiện nay có Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù. Trong thực tế, nhiều nội dung của Nghị quyết 98 đã được luật hóa và nhân rộng trên phạm vi toàn quốc. Vừa qua, HĐND TPHCM đã báo cáo giám sát kết quả thực hiện Nghị quyết 98, nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, những điểm đã làm được và cả những kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện.

Quốc lộ 13, tuyến đường giao thông huyết mạch kết nối khu vực TPHCM và khu vực Bình Dương trước đây.

Thời gian tới, thành phố cần tập trung thực hiện thật tốt, thật hiệu quả Nghị quyết 98 hiện hành, đồng thời kiến nghị xây dựng thêm các chính sách, nghị quyết có tầm vóc lớn hơn, vượt tầm hiện tại để phù hợp với yêu cầu phát triển của một siêu đô thị như TPHCM mới.

Nếu Nghị quyết 98 đã chạm đến giới hạn, thì thành phố cần tiếp tục nới rộng hơn nữa về thể chế. Đây cũng là mong muốn của các cấp lãnh đạo thành phố. Chỉ khi tháo gỡ được các rào cản về cơ chế, chính sách thì TPHCM mới có điều kiện thuận lợi để tạo nền tảng quan trọng, bứt phá trong giai đoạn tới.

Trung ương đã giao nhiệm vụ cho TPHCM mới phải đạt mức tăng trưởng hai con số thời gian tới. Trong đó, việc thực hiện cơ chế đặc thù, xây dựng thể chế vượt trội là một trong những giải pháp và tiền đề đặc biệt quan trọng.

Theo ông, trong số các lĩnh vực được TPHCM ưu tiên thời gian qua, đâu là ưu tiên cao nhất để HĐND tập trung giám sát, xây dựng chính sách, nhằm sớm tạo chuyển biến cho thành phố mới?

- Theo tôi, vấn đề hạ tầng giao thông là điểm then chốt cần sớm tạo chuyển biến. Hệ thống xương sống về giao thông của TPHCM mới, gồm: cao tốc, đường sắt đô thị, đường sắt vận chuyển hàng hóa và các cảng đường sông, hàng hải. Thực tế cho thấy, hệ thống giao thông của 3 tỉnh, thành phố trước đây chưa đồng bộ và còn nhiều bất cập.

Khi giao thông tốt, cán bộ, công chức, viên chức có thể sáng đi làm, chiều về một cách thuận tiện, không mất quá nhiều thời gian di chuyển vì kẹt xe, nhất là với những người phải di chuyển từ Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ về trung tâm TPHCM mới.

Hệ thống đường sắt đô thị, các tuyến metro cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống giao thông của TPHCM sau hợp nhất. Vừa qua, Chính phủ đã phê duyệt dự án nối dài tuyến Metro số 1 từ Suối Tiên xuống Bình Dương, vấn đề tiếp theo là tiếp tục nối dài tuyến metro này đến sân bay Long Thành, và qua cả khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu.

Kế đến là vấn đề môi trường. Hiện tại, nếu xét từng địa phương trước sáp nhập, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương có thể nói đã tương đối ổn định về vấn đề bảo vệ môi trường. Bình Dương có hệ thống giám sát nước thải tự động ở các khu công nghiệp, nằm trong top 5 địa phương có chỉ số môi trường xanh của cả nước, dù nền công nghiệp phát triển mạnh.

TPHCM trước sáp nhập có ít khu công nghiệp, nhưng vấn đề môi trường đô thị, xử lý nước thải đô thị đang là thách thức lớn. Tỷ lệ nước thải đô thị của khu vực được xử lý vẫn còn thấp, đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn và không thể giải quyết trong thời gian ngắn.

Do đó, thành phố cần tập trung đầu tư mạnh vào hạ tầng xử lý nước thải, đồng thời tiếp tục kiểm soát chặt chẽ các nguồn xả thải.

Chủ trương của TPHCM hiện nay là không mở rộng phát triển công nghiệp ngoài các khu, cụm công nghiệp đã được quy hoạch để dễ dàng kiểm soát. Đồng thời, thành phố cũng từng bước siết chặt tiêu chuẩn về khí thải, tiến tới kiểm soát khí thải từ phương tiện cá nhân, nhằm hài hòa giữa yêu cầu bảo vệ môi trường và thu hút đầu tư phát triển.

Các tuyến metro đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống giao thông của TPHCM sau hợp nhất.

Với vai trò Chủ tịch HĐND thành phố mới, ông kỳ vọng gì về hình ảnh của siêu đô thị TPHCM thời gian tới?

- Tổng Bí thư Tô Lâm trong cuộc làm việc với TPHCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu trước sáp nhập từng nói, ba địa phương sau khi sáp nhập không đơn thuần chỉ là phép cộng mà phải hướng tới mục tiêu lớn hơn.

Tôi tin rằng, với lợi thế sẵn có, Bình Dương có thế mạnh về công nghiệp, TPHCM là trung tâm tài chính và nguồn nhân lực, Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm công nghiệp gắn với cảng biển… thì sau khi hợp nhất, TPHCM mới sẽ phát triển mạnh mẽ.

Trước tiên, hệ thống hạ tầng giao thông phải được đầu tư đồng bộ, kết nối thông suốt, trở thành một tổng thể thống nhất. Như lãnh đạo Thành ủy TPHCM đã chỉ đạo cần tập trung các tuyến cao tốc đang triển khai như TPHCM - Chơn Thành, đi qua Bình Dương lên Bình Phước rồi kết nối Vành đai 2 qua Long Thành - Dầu Giây. Vành đai 4 cũng đi qua TPHCM, Bình Dương, xuống Vũng Tàu. Tuyến đường sắt Bàu Bàng - Dĩ An kết nối từ Bình Dương đến Cái Mép. Các tuyến đường kết nối với sân bay Long Thành cũng cần được ưu tiên đầu tư.

Tôi hình dung, hệ thống giao thông nội vùng và liên vùng của TPHCM mới được đầu tư mạnh mẽ, liền mạch và thống nhất để phát huy được tối đa nguồn lực. Trước đây, ba địa phương làm khác nhau, tiến độ khác nhau, khi hợp nhất sẽ được đồng bộ và hiệu quả hơn.

Ngoài hệ thống đường bộ và đường sắt, hệ thống giao thông thủy cũng rất quan trọng. TPHCM có cảng sông Sài Gòn, hệ thống đường thủy kết nối liên thông. Hai bên bờ sông cần được quy hoạch các tuyến đường ven sông, hình thành tuyến vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy nhằm giảm tải cho đường bộ.

Với chiều dài của sông Sài Gòn, đây sẽ là lợi thế lớn cho vận tải, đồng thời tạo ra các vành đai đô thị đẹp, hiện đại ven sông, trở thành điểm nhấn đặc trưng của TPHCM mới.

Xin cảm ơn ông!

Nội dung: Phan Công, Q.Huy

Ảnh: Hữu Khoa

Thiết kế: Thủy Tiên

Dantri.com.vn

Nguồn:https://dantri.com.vn/xa-hoi/tphcm-moi-vuot-qua-giai-doan-ap-luc-nhat-de-huong-toi-tro-thanh-sieu-do-thi-20250730200557353.htm