Trách nhiệm với môi trường công nghiệp

Tại Thái Nguyên, trung tâm khai khoáng của miền Bắc, an toàn không chỉ là thủ tục hành chính mà là trách nhiệm bắt buộc. Từ kiểm soát kho chứa vật liệu nổ công nghiệp đến tổ chức diễn tập ứng phó sự cố hóa chất, tỉnh đang từng bước xây dựng cơ chế quản lý toàn diện, đảm bảo cân bằng giữa phát triển công nghiệp và bảo vệ môi trường.

Vấn đề đảm bảo an toàn trong khai thác khoáng sản và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp luôn được tỉnh Thái Nguyên coi trọng. Trong ảnh: Khai thác, chế biến khoáng sản tại Mỏ đa kim Núi Pháo. Ảnh: T.L

An toàn khai thác khoáng sản và vật liệu nổ công nghiệp

Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa lan tỏa mạnh, quản lý an toàn môi trường trong khai thác khoáng sản và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp đang đặt ra thách thức lớn. Với lịch sử khai khoáng lâu dài, Thái Nguyên đứng trước yêu cầu kép là vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa kiểm soát rủi ro môi trường.

Theo Sở Công Thương Thái Nguyên, quản lý an toàn không dừng ở việc cấp phép hay ban hành quy định. Mỗi văn bản đi kèm một hệ thống hướng dẫn, kiểm tra, giám sát và thẩm định thực tế. Trọng tâm là yêu cầu doanh nghiệp lập hồ sơ đánh giá rủi ro, xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp và tuân thủ nghiêm các quy định mới, như: Thông tư 24/2025/TT-BCT về quản lý rủi ro trong khai thác khoáng sản và Thông tư 31/2025/TT-BCT về thiết kế cơ sở dự án khai thác.

Đồng chí Phạm Văn Thọ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: An toàn môi trường, nhất là trong khai thác và chế biến khoáng sản, luôn được đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu. Đây là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nên Sở thường xuyên chỉ đạo, tổ chức tập huấn và kiểm tra định kỳ.

Riêng đối với vật liệu nổ công nghiệp, chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vì thế, công tác quản lý không chỉ dừng ở cấp phép mà còn gắn với giám sát, đồng hành và yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghiêm các biện pháp an toàn.

Công ty TNHH Hoàng Nam (xã Chợ Đồn) kiểm soát chặt chẽ toàn bộ quy trình sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, nhằm hạn chế rủi ro và đảm bảo an toàn trong sản xuất.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, Sở Công Thương đã cấp mới, cấp lại và điều chỉnh 30 giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; đồng thời, cấp 121 giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn cho nhân sự trực tiếp làm việc với vật liệu nổ và tiền chất thuốc nổ.

Có 6 đơn vị dịch vụ nổ mìn được giám sát nghiêm ngặt trong quá trình thi công, đảm bảo không bỏ sót bất kỳ khâu nào. Cùng với đó, 4 mỏ khoáng sản đã hoàn thành nghiệm thu kho chứa vật liệu nổ công nghiệp theo chuẩn an toàn, điều kiện bắt buộc trước khi đưa vào vận hành.

Ông Tạ Văn Bửu, Giám đốc Công ty TNHH Sơn Hà (xã Na Rì), cho biết: Hiện doanh nghiệp đang khai thác hai mỏ đá vôi tại Phja Càng và Thôm Ỏ với sản lượng khoảng 2 triệu m3/năm, thường xuyên sử dụng vật liệu nổ trong khai thác. Vì vậy, công ty đặc biệt coi trọng an toàn: kho chứa vật liệu nổ được xây dựng đúng chuẩn, trước mỗi đợt nổ mìn đều có phương án chi tiết, quản lý giám sát nghiêm ngặt và tổ chức tập huấn định kỳ cho công nhân.

Thực tế công tác đảm bảo an toàn khai thác khoáng sản và vật liệu nổ công nghiệp cho thấy, cùng với công tác quản lý của ngành chức năng, đồng thời phản ánh sự thay đổi về nhận thức, khi doanh nghiệp hiểu rằng an toàn vừa là nghĩa vụ pháp lý, vừa là lá chắn bảo vệ chính mình trước rủi ro tiềm ẩn.

Kiểm soát chặt để giảm rủi ro

Nếu vật liệu nổ công nghiệp được xem là “điểm nóng” dễ nhận diện thì hóa chất và hồ chứa thải cũng tiềm ẩn nguy cơ tương đương. Vì vậy, Thái Nguyên xác định quản lý hóa chất và đảm bảo an toàn hồ thải là nhiệm vụ ưu tiên nhằm phòng ngừa rủi ro.

Từ đầu năm đến nay, Sở Công Thương đã tiếp nhận 25 hồ sơ phòng ngừa sự cố hóa chất, 2 hồ sơ kế hoạch ứng phó và thẩm định 3 hồ sơ điều chỉnh giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Đồng thời, 11 cuộc diễn tập ứng phó sự cố được tổ chức tại doanh nghiệp, góp phần nâng cao khả năng xử lý tình huống khẩn cấp, hạn chế rủi ro cho môi trường và cộng đồng.

Đặc biệt, việc cơ quan quản lý trực tiếp phối hợp giải quyết kiến nghị của người dân liên quan đến Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo cho thấy: an toàn môi trường không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp, mà còn gắn với sự đồng thuận và niềm tin xã hội.

Giám sát an toàn hóa chất, xăng dầu tại cảng Đa Phúc (Công ty CP Xăng dầu Dầu khí Thái Nguyên).

Ông Nguyễn Minh Thuận, Trưởng kho Cảng xăng dầu Đa Phúc (Công ty CP Xăng dầu Dầu khí Thái Nguyên), cho biết: An toàn trong quản lý hóa chất luôn được đặt ở vị trí ưu tiên. Tại cảng, toàn bộ quy trình vận chuyển và xuất nhập xăng dầu được kiểm soát nghiêm ngặt; hệ thống bồn chứa lắp cảm biến giám sát áp suất, chống tràn dầu; bến xuất nhập trang bị hố gom và bể xử lý nước thải nhiễm dầu. Đơn vị cũng thường xuyên tổ chức diễn tập phòng cháy, chữa cháy và ứng phó sự cố tràn dầu để chủ động đối phó với mọi tình huống.

Ngoài ra, cơ quan chức năng đã thẩm định, trình cấp 31 giấy phép nhập khẩu hóa chất và tiếp nhận báo cáo kiểm kê khí nhà kính từ 42 đơn vị. Những số liệu này là cơ sở quan trọng để tỉnh xây dựng và hoạch định chính sách phát triển bền vững một cách chính xác, hiệu quả.

Đối với các cụm công nghiệp, Sở Công Thương yêu cầu hạ tầng phải được xây dựng đồng bộ, đi kèm đánh giá rủi ro và hồ sơ nghiệm thu bắt buộc. Các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, sử dụng hóa chất và vật liệu nổ, phải tuân thủ đầy đủ quy trình từ thiết kế cơ sở, lập báo cáo rủi ro đến xây dựng kế hoạch ứng cứu khẩn cấp. Đây là phương thức quản lý “từ nền móng đến vận hành”, nhằm hạn chế tối đa tác động tiêu cực tới môi trường.

Phát triển công nghiệp phải đi đôi với quản lý chặt chẽ chất thải, bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên.

Từ cấp phép, giám sát đến diễn tập ứng phó sự cố, mọi khâu đều hướng tới mục tiêu bảo vệ con người, môi trường và phát triển bền vững. Điểm sáng là sự phối hợp liên ngành đồng bộ, giúp doanh nghiệp vừa tuân thủ pháp lý, vừa chủ động phòng ngừa rủi ro, khẳng định công nghiệp chỉ có thể bền vững khi gắn với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.

Đồng chí Giám đốc Sở Công Thương Phạm Văn Thọ cho biết: Trong thời gian tới Sở sẽ đẩy mạnh tập huấn, nâng cao kỹ năng an toàn cho cán bộ và công nhân, nhất là tại các cơ sở sử dụng vật liệu nổ và hóa chất công nghiệp. Cùng với đó là siết chặt kiểm tra, giám sát, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện nghiêm quy trình an toàn, nhằm hạn chế rủi ro và đảm bảo sản xuất bền vững.

An toàn môi trường công nghiệp là nghĩa vụ pháp lý đồng thời là yếu tố sống còn trong chiến lược phát triển bền vững. Thái Nguyên đang cho thấy, với cơ chế quản lý chi tiết, kiểm tra nghiêm ngặt và sự phối hợp liên ngành hiệu quả, việc khai thác chế biến khoáng sản, sử dụng vật liệu nổ và hóa chất hoàn toàn có thể đi đôi với bảo vệ môi trường và cộng đồng. Quan trọng hơn, trong chuỗi an toàn này, không chỉ doanh nghiệp mà cả chính quyền và người dân đều giữ vai trò mắt xích không thể thiếu.

Mới đây, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có văn bản chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và đơn vị liên quan chủ động, nghiêm túc thực hiện đồng bộ giải pháp quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND xã, phường nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác quản lý khoáng sản; quán triệt nghiêm túc các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; rà soát, triển khai các quy hoạch, đề án đã được phê duyệt; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm.

UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì tham mưu ban hành văn bản quản lý, khoanh định khu vực cấm, tạm thời cấm khai thác; tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản; kiểm tra, xử lý vi phạm; xây dựng cơ sở dữ liệu địa chất khoáng sản phục vụ quản lý, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Sở Công Thương thực hiện quản lý khoáng sản (trừ vật liệu xây dựng), nâng cao chất lượng thẩm định thiết kế mỏ, kiểm tra việc chấp hành thiết kế được duyệt; xử lý nghiêm mỏ khai thác sai thiết kế; giám sát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu khoáng sản đảm bảo nguồn gốc hợp pháp.

Đối với Sở Xây dựng, UBND tỉnh yêu cầu tăng cường quản lý khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng, đảm bảo tuân thủ thiết kế mỏ được duyệt, bảo vệ môi trường, an toàn lao động; chủ trì phối hợp xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng nạo vét luồng lạch để khai thác cát sỏi trái phép.

Đối với các đơn vị khai thác khoáng sản, UBND tỉnh yêu cầu chỉ được khai thác khi đầy đủ thủ tục, hợp đồng thuê đất; chấp hành nghiêm thiết kế mỏ, nghĩa vụ thuế phí, quy định bảo vệ môi trường, an toàn lao động; công khai minh bạch hồ sơ, sổ sách, chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động khai thác.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/tai-nguyen-moi-truong/202510/trach-nhiem-voi-moi-truong-cong-nghiep-009270d/