Trải nghiệm văn hóa dân gian ở Lễ hội mùa thu Côn Sơn

Tiết mục hát văn của nghệ sĩ Nhà hát Sân khấu truyền thống Hải Phòng biểu diễn tại lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc. Ảnh: THÀNH CHUNG

Ngập tràn sắc màu dân gian tại lễ hội

Giữa tiết trời thu trong lành, dưới tán thông vi vu của Côn Sơn và bên dòng Lục Đầu Giang hiền hòa, Lễ hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 rộn ràng hơn bao giờ hết. Hàng loạt chương trình nghệ thuật dân gian được tổ chức liên tục, mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa độc đáo. Múa rối nước, hát chèo, hát văn, hát xẩm, ca trù... không chỉ làm sống dậy không gian văn hóa truyền thống mà còn khiến lễ hội trở thành cuộc hội ngộ của những giá trị văn hóa đặc sắc.

Những đêm đầu lễ hội, khi sương thu bảng lảng trên hồ Kiếp Bạc, sân khấu Tuần Văn hóa, Du lịch và Xúc tiến thương mại đã rực sáng ánh đèn. Hàng trăm người dân và du khách đứng quanh khu vực biểu diễn, tiếng trống hội xen lẫn tiếng phách, tiếng nhị réo rắt mở màn cho chuỗi chương trình nghệ thuật dân gian.

Buổi biểu diễn do Nhà hát Chèo Xứ Đông đã mang đến đêm diễn đầu tiên nhiều cảm xúc, từ tiết mục hát văn "Uy linh Vạn Kiếp - Côn Sơn", cho đến vở chèo "Vợ chồng thuyền chài" và nhiều tiết mục đặc sắc khác đã giúp du khách và người dân được sống trong bầu không khí đậm đặc văn hóa dân gian truyền thống. Tiếng hát chèo ngân vang giữa không gian di sản như hòa cùng tiếng chuông chùa Côn Sơn, tiếng trống hội Kiếp Bạc, tạo nên sự cộng hưởng văn hóa đầy xúc cảm. “Đây là lần đầu tôi được trực tiếp nghe hát văn tại lễ hội. Cảm giác như mình đang được sống lại một phần của quá khứ dân tộc. Âm điệu trầm bổng rất cuốn hút”, chị Nguyễn Thu Hằng, du khách từ Hà Nội cho hay.

Nổi bật không kém là các chương trình biểu diễn múa rối nước của 2 phường múa rối Thanh Hải và Hồng Phong cũng mang lại những trải nghiệm thú vị cho du khách. Tại nhà Thủy Đình hồ Kiếp Bạc, các phường múa rối mang đến nhiều tiết mục ấn tượng như "Lễ hội chọi trâu", "Hào khí Bạch Đằng Giang"... khiến khán giả thích thú.

Đáng kể, các chương trình hát văn, ca trù – những loại hình được UNESCO vinh danh là di sản phi vật thể – cũng được giới thiệu đến đông đảo công chúng tại lễ hội.

Việc đưa văn hóa dân gian vào trình diễn tại lễ hội không chỉ mang lại bầu không khí phong phú, hấp dẫn cho lễ hội mà còn có ý nghĩa lớn trong bảo tồn di sản. Nhiều loại hình nghệ thuật dân gian vốn tưởng chỉ còn tồn tại trong không gian hẹp của làng quê, nay được giới thiệu rộng rãi tới hàng vạn du khách thập phương.

Ông Trần Quốc Kiên, Phó giám đốc Nhà hát Sân khấu Truyền thống cho biết: “Mỗi tiết mục nghệ thuật truyền thống được đưa vào lễ hội đều được cân nhắc kỹ để vừa phù hợp không khí trang nghiêm, vừa tạo điều kiện quảng bá giá trị dân gian. Đây cũng là cơ hội để các nghệ nhân giao lưu, truyền dạy và lan tỏa tình yêu văn hóa tới cộng đồng. Được tham gia biểu diễn tại lễ hội, các nghệ sĩ, diễn viên của nhà hát đều cảm thấy tự hào, ai cũng cố gắng mang đến những tiết mục hay, chất lượng nhất”.

Thực tế, nhiều du khách trẻ tuổi bày tỏ hứng thú khi được tiếp cận với nghệ thuật truyền thống. Các buổi diễn chèo hay hát xẩm thu hút đông đảo bạn trẻ đến xem, ghi hình và chia sẻ trên mạng xã hội, góp phần quảng bá mạnh mẽ hơn nữa di sản văn hóa dân tộc. Anh Trần Minh Hoàng, một du khách đến từ Quảng Ninh, nhận xét: “Tôi từng chỉ nghe qua hát xẩm trên sách vở, nhưng nay tận mắt thấy nghệ nhân biểu diễn, tôi mới cảm nhận được sự tinh tế của loại hình này. Tôi nghĩ những chương trình thế này cần được nhân rộng để nhiều người biết và tự hào hơn về văn hóa dân tộc.”

phong-tuc-le-hoi(1).jpg — Nhiều phường rối nước tham gia biểu diễn ở Nhà Thủy đình đền Kiếp Bạc. Ảnh: ĐỖ TUẤN

Lan tỏa giá trị, khẳng định bản sắc

Năm nay, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hàng loạt chương trình nghệ thuật dân gian trong suốt 12 ngày diễn ra lễ hội tại khu di tích. Tại sân khấu trong khuôn viên di tích, nhân dân và du khách thập phương được thưởng thức những suất diễn rộn ràng, gắn kết với không khí linh thiêng của lễ hội.

Từ thực tiễn tổ chức Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm nay có thể thấy, việc đưa nghệ thuật dân gian vào không gian lễ hội mang lại nhiều mặt tích cực. Điều đó khẳng định vai trò của văn hóa dân gian trong đời sống đương đại. "Những làn điệu chèo, câu hát văn hay tiếng phách ca trù không chỉ được giữ lại trong sách vở mà còn được tái hiện sống động, có sự tham gia của cộng đồng. Ngoài ra, việc đưa văn hóa dân gian vào lễ hội, góp phần thu hút du khách, tạo điểm nhấn đặc sắc cho lễ hội", ông Trần Quốc Kiên cho biết thêm.

Du khách đến với Côn Sơn - Kiếp Bạc không chỉ để tưởng niệm công đức tiền nhân mà còn để tận hưởng một bầu không khí văn hóa phong phú, đa sắc màu. Lễ hội cũng chính là môi trường góp phần gắn kết nghệ nhân và thế hệ trẻ, nuôi dưỡng niềm đam mê với văn hóa dân gian.

Có thể khẳng định rằng, việc đưa văn hóa dân gian trình diễn tại Lễ hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc tạo nên "bức tranh" hội tụ vừa trang nghiêm vừa rực rỡ. Đây là minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của di sản trong đời sống đương đại, đồng thời là lời nhắc nhở mỗi người dân về trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ tinh hoa cha ông. Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận định, Lễ hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc là sự kiện văn hóa tâm linh truyền thống rất thích hợp để các giá trị văn hóa dân gian được tỏa sáng. Những suất diễn liên tục không chỉ phục vụ du khách mà còn là cách làm sống lại các loại hình nghệ thuật truyền thống, để di sản thực sự đồng hành đời sống đương đại.

ĐỨC HUY

Nguồn: https://baohaiphong.vn/trai-nghiem-van-hoa-dan-gian-o-le-hoi-mua-thu-con-son-kiep-bac-522828.html