Tránh bỏ trống cơ chế pháp lý trong lập, thẩm định dự án và quyết định đầu tư xây dựng

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh trong hoạt động đầu tư xây dựng

Tờ trình dự án Luật Xây dựng (thay thế) do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày cho biết, việc xây dựng dự án Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo hướng xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí tuân thủ thấp.

Tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch, bình đẳng cho người dân và doanh nghiệp; khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn công tác đầu tư xây dựng; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật đã được sắp xếp, bố cục lại bao gồm 8 Chương và 97 Điều (giảm 71 điều so với luật hiện hành), với phạm vi điều chỉnh quy định về hoạt động xây dựng; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân và quản lý nhà nước trong hoạt động xây dựng.

Dự thảo Luật được sửa đổi, bổ sung một số điều trên cơ sở kế thừa, phát triển các quy định đã được áp dụng ổn định, có hiệu quả, thực tiễn kiểm nghiệm, gồm: quy định về loại, cấp công trình xây dựng; bảo hiểm trong hoạt động xây dựng; hợp tác quốc tế trong hoạt động đầu tư xây dựng…

Các nội dung sửa đổi tập trung vào các nhóm vấn đề, đó là, đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh; phân định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước và trách nhiệm các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng.

Đoàn Sơn La — Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về Hệ thống thông tin, Cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng nhằm “định danh công trình” và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công. Bổ sung quy định về quản lý, sử dụng công trình xây dựng để bổ sung các yêu cầu cụ thể với quản lý, khai thác công trình hạ tầng kỹ thuật…

Không quy định cứng việc “cơ quan chuyên môn về xây dựng” phải trực tiếp thẩm định

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày nêu rõ, Ủy ban tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng; cho rằng, hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với hồ sơ dự án luật được trình theo trình tự thủ tục rút gọn.

Về chính sách khuyến khích trong hoạt động đầu tư xây dựng (Điều 11), Ủy ban nhận thấy, Điều 11 dự thảo Luật thể hiện được chủ trương phát triển xây dựng bền vững, hiện đại, tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường, nhưng phạm vi còn quá rộng, dễ chồng chéo và thiếu tiêu chí, thẩm quyền rõ ràng. Việc gộp chính sách đầu tư và xây dựng có thể gây khó phân định chức năng quản lý.

Do đó, cần rà soát, chỉnh lý để tập trung vào huy động nguồn lực xã hội, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và cơ chế ưu đãi trong xây dựng. Đồng thời, đề nghị làm rõ tiêu chí, điều kiện, cơ quan thẩm quyền và tránh trùng với chính sách đầu tư, thuế, đất đai.

Toàn cảnh (Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường) — Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Về quản lý dự án đầu tư xây dựng (từ Điều 16 đến Điều 34, Chương II), một số ý kiến cho rằng Chương II và III của dự thảo Luật quy định khá nhiều về quyền, trách nhiệm các chủ thể trong hoạt động xây dựng.

Tuy nhiên, còn thiếu gắn kết với cơ chế hợp đồng, công cụ pháp lý điều chỉnh trực tiếp quan hệ giữa các bên, trong đó có nguyên tắc về “bồi thường theo hợp đồng” để bảo đảm tính linh hoạt, tự chịu trách nhiệm, phù hợp nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, hạn chế can thiệp hành chính và tránh trùng lặp với Bộ luật Dân sự, pháp luật về đấu thầu.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, việc phân loại dự án xây dựng nên dựa trên mục đích, quy mô công trình để bảo đảm tính hợp lý trong cấp phép, quản lý và xử lý hồ sơ.

Về lập, thẩm định dự án và quyết định đầu tư xây dựng (từ Điều 23 đến Điều 28), dự thảo Luật mới chỉ quy định thẩm quyền thẩm định đối với dự án đầu tư công, PPP và đầu tư kinh doanh, nhưng chưa làm rõ đối với nhóm “dự án đầu tư xây dựng khác”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Do đó, cần bổ sung quy định cụ thể về thẩm quyền thẩm định cho các dự án sử dụng vốn ngân sách khác, vốn ODA hoặc vốn vay ưu đãi để tránh bỏ trống cơ chế pháp lý.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị không quy định cứng việc “cơ quan chuyên môn về xây dựng” phải trực tiếp thẩm định như tại Điều 27, nhằm tránh chồng chéo chức năng giữa cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức thẩm định, đồng thời tạo điều kiện xã hội hóa hoạt động thẩm định, nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong quản lý đầu tư xây dựng.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/tranh-bo-trong-co-che-phap-ly-trong-lap-tham-dinh-du-an-va-quyet-dinh-dau-tu-xay-dung-10394259.html