Triển khai mô hình tưới ngập - khô xen kẽ 5.000 ha trong vụ xuân 2026

Chiều 24/10, Sở NN&MT Hà Tĩnh phối hợp với Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ tổ chức hội thảo đánh giá kết quả thực hiện Dự án “Công nghệ tưới ngập – khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh Hà Tĩnh” và xây dựng kế hoạch hành động triển khai Đề án “Sản xuất giảm phát thải trong lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050”.

Tại hội thảo, đại diện Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ đã trình bày báo cáo đánh giá kết quả thực hiện Dự án “Công nghệ tưới ngập - khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh Hà Tĩnh”.

Hà Tĩnh là địa phương có tiềm năng lớn về phát triển nông nghiệp, mỗi năm gieo cấy trên 103.000 ha lúa/2 vụ. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu khoa học, canh tác lúa hiện đang tiêu tốn phần lớn lượng nước tưới trong nông nghiệp (chiếm khoảng 34 - 43%) và là nguồn phát thải đáng kể khí nhà kính, đặc biệt là khí mê-tan (CH₄). Điều này trở thành bất lợi trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và nguồn nước ngày càng khan hiếm. Trong bối cảnh đó, biện pháp quản lý nước theo phương thức tưới ngập - khô xen kẽ (AWD) được xem là giải pháp hiệu quả, giúp hạn chế hình thành và phát thải khí CH₄, đồng thời tiết kiệm nước mà vẫn duy trì năng suất ổn định.

Đại diện Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ trình bày báo cáo đánh giá kết quả thực hiện Dự án “Công nghệ tưới ngập - khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh Hà Tĩnh”.

Trong năm 2025, Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ đã phối hợp với Công ty Green Carbon Inc (Nhật Bản) đã triển khai thí điểm dự án tại xã Thiên Cầm với quy mô 250 ha. Qua đánh giá, mô hình giúp giảm 2 lần tưới nước mỗi vụ mà không ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây lúa. Năng suất trung bình vụ xuân đạt 72,5 tạ/ha, tăng 6,15% so với ruộng lúa ngập thường xuyên (CF); vụ hè thu đạt 37,6 tạ/ha, tăng 3,74% so với ruộng CF.

Đặc biệt, canh tác lúa tưới ngập - khô xen kẽ đã giảm phát thải đáng kể so với canh tác lúa ngập truyền thống, đặc biệt là giai đoạn từ đẻ nhánh rộ. Lượng giảm phát thải của canh tác tưới ngập khô xen kẽ so với canh tác tưới ngập liên tục là 70,48% ở vụ xuân và 49,1% trong vụ hè thu.

Các đại biểu nghe báo cáo kết quả thực hiện mô hình và thảo luận giải pháp nhân rộng tại hội thảo.

Hiện nay, Sở NN&MT đang xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Sản xuất giảm phát thải trong lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050” để trình UBND xem xét, ban hành. Theo kế hoạch, vụ xuân năm 2026 dự kiến sẽ triển khai công nghệ tưới ngập - khô xen kẽ với quy mô khoảng 5.000 ha và mở rộng đạt 40.000 ha giai đoạn 2028 - 2030.

Tỉnh tiếp tục lựa chọn xây dựng các mô hình sản xuất lúa hàng hóa giảm phát thải tập trung tại các xã có thế mạnh như Cẩm Xuyên, Thiên Cầm, Cẩm Hưng, Can Lộc, Đức Thọ, Kỳ Xuân,…; xây dựng và nhân rộng các mô hình áp dụng mạ khay, máy cấy kết hợp quản lý nước tưới; phấn đấu trên 80% khối lượng rơm rạ, vỏ trấu được thu gom và xử lý làm phân hữu cơ, chất độn;…

Trưởng phòng Kinh tế xã Thiên Cầm Hoàng Kim Túy thông tin một số kết quả thực hiện mô hình tưới ngập - khô xen kẽ tại địa phương.

Tại hội thảo, các đại biểu đã đánh giá hiệu quả bước đầu của mô hình; trao đổi kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình triển khai; phân tích những khó khăn, thuận lợi; đồng thời thảo luận định hướng mở rộng mô hình trong các vụ mùa tiếp theo.

Các ý kiến đều thống nhất rằng, việc nhân rộng mô hình tưới ngập - khô xen kẽ không chỉ góp phần phát triển nông nghiệp lúa bền vững, mà còn giúp giảm chi phí sản xuất, tiết kiệm tài nguyên nước và nâng cao khả năng chống chịu của cây trồng trước tác động của biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, nhiều đại biểu cũng nhận định, việc mở rộng mô hình cần được triển khai đồng bộ gắn với quy hoạch vùng sản xuất lớn; cân đối điều tiết hệ thống thủy lợi; đầu tư hệ thống quan trắc và giám sát phát thải khí nhà kính; định hướng xây dựng hồ sơ tín chỉ carbon đạt chuẩn; đồng thời huy động đa dạng nguồn lực để thực hiện hiệu quả. Bên cạnh đó, cần tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng cho nông dân và cán bộ kỹ thuật cơ sở, giúp nâng cao nhận thức và năng lực thực hành sản xuất nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn và bền vững.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Tĩnh Nguyễn Thanh Hải phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Tĩnh Nguyễn Thanh Hải cho rằng, canh tác giảm phát thải là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hiện nay, khi biến đổi khí hậu và yêu cầu phát triển nông nghiệp xanh ngày càng cấp thiết. Thành công bước đầu của mô hình thí điểm tại xã Thiên Cầm là tiền đề quan trọng để tỉnh định hướng mở rộng triển khai trên diện rộng, đồng thời ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật như sạ cụm, sạ hàng hoặc cấy bằng máy kết hợp tưới ngập - khô xen kẽ trong sản xuất lúa những năm tới.

Đề nghị các địa phương có thế mạnh về sản xuất lúa cần chủ động đăng ký tham gia, xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai công nghệ tưới ngập - khô xen kẽ trong vụ xuân năm 2026; tiếp tục chuẩn bị các điều kiện về cơ sở hạ tầng, thủy lợi, giống và tập huấn kỹ thuật, chuyên môn để ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật gắn với canh tác giảm phát thải góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững.

Trong nhóm giải pháp chủ lực, các mô hình phải đảm bảo định hướng tích hợp đa giá trị; tổ chức sản xuất theo chuỗi, có liên kết thu mua sản phẩm; huy động sự tham gia hỗ trợ của Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung bộ, tổ chức quốc tế, đơn vị phát triển dự án carbon… vào việc hỗ trợ kỹ thuật, theo dõi, chứng nhận và tiêu thụ sản phẩm;...

Nguồn: https://baohatinh.vn/trien-khai-mo-hinh-tuoi-ngap-kho-xen-ke-5000-ha-trong-vu-xuan-2026-post298075.html