Hiện gánh nặng bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam vẫn còn cao, chiếm tới 70% tổng gánh nặng bệnh tật toàn quốc. Trong đó, đồ uống có đường được xác định là nguyên nhân của hàng loạt bệnh tật, làm gia tăng béo phì, đái tháo đường, tim mạch và các bệnh không lây nhiễm khác.
Xung quanh những vấn đề liên quan đến gánh nặng của đồ uống có đường đối với sức khỏe của người dân Việt Nam, Tiến sỹ Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đã có những chia sẻ với báo chí.
- Theo bà, Việt Nam cần phải triển khai những biện pháp đủ mạnh nào để góp phần dự phòng hiệu quả và giảm thiểu giảm gánh nặng bệnh tật do các bệnh không lây nhiễm?
Tiến sỹ Angela Pratt: Tỷ lệ người mắc bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đang ngày càng gia tăng và tình trạng thừa cân/béo phì cũng gia tăng đáng báo động: từ 15,6% năm 2015 lên 19,6% năm 2021. Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ thừa cân/béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên (5-19 tuổi) đã tăng gấp hơn 2 lần, từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020.
Có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy những người thường xuyên dùng đồ uống có đường phải đối mặt với mức tăng cao nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim, đột quỵ và ung thư. Thói quen này cũng có liên quan đến tăng cân và béo phì ở trẻ em và người lớn, là những yếu tố nguy cơ chính gây ra nhiều bệnh và đặc biệt là không tốt cho sức khỏe cho trẻ em.
Tiêu thụ đồ uống có đường ở Việt Nam đã tăng nhanh trong 15 năm qua. Năm 2023, người dân Việt Nam dùng đồ uống có đường gấp bốn lần so với năm 2009, với mức trung bình mỗi người ở Việt Nam sử dụng gần 70 lít đồ uống có đường trong năm, tương đương 1,3 lít mỗi tuần.
WHO khuyến nghị áp thuế đối với đồ uống có đường nhằm làm tăng giá thành, từ đó giảm tiêu dùng. Biện pháp này phát huy hiệu quả đặc biệt trong việc giúp thay đổi thói quen của trẻ em và thanh thiếu niên, những người bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi giá cả.
- Việc đánh thuế đối với đồ uống có đường hiện nay đã được nhiều quốc gia triển khai chưa thưa bà?
Tiến sỹ Angela Pratt: Trên thế giới, khoảng 110 quốc gia đang đánh thuế đồ uống có đường. Kinh nghiệm cho thấy đây là giải pháp cùng thắng - vừa giúp cải thiện sức khỏe và giảm chi phí y tế, vừa tăng nguồn thu cho ngân sách chính phủ.
WHO cũng khuyến nghị nâng cao nhận thức của cộng đồng. Ví dụ, không nhiều người biết rằng một lon 330 ml nước ngọt có ga có thể chứa tới 10 thìa càphê hoặc 40 gam đường.
Thuế đối với đồ uống có đường và nâng cao nhận thức của cộng đồng về chế độ ăn uống lành mạnh, cùng với các biện pháp khác để giảm các yếu tố nguy cơ như hút thuốc và uống rượu rất phù hợp với mục tiêu giảm gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm của Việt Nam.
WHO hoan nghênh kết luận 176-TB/VPTW, một chỉ đạo kịp thời và đầy tâm huyết của Tổng Bí thư Tô Lâm và bài phát biểu của ông nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam vào ngày 27/2, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng chống dịch bệnh và một cuộc sống lành mạnh, bao gồm ăn uống lành mạnh, nói không với rượu bia và thuốc lá.
-Theo bà, việc áp thuế tiêu thụ với đồ uống có đường ở Việt Nam nên thực hiện thời điểm nào?
Tiến sỹ Angela Pratt: Hiện nay là thời điểm rất phù hợp bởi so với các nước trong khu vực và trên thế giới, Việt Nam đang bị chậm hơn. Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, đây là cơ hội tuyệt vời để áp thuế với đồ uống có đường. Bởi nếu không có hành động can thiệp, xu hướng tiêu thụ đồ uống có đường sẽ còn tiếp tục tăng, kéo theo nhiều hệ lụy tiêu cực đối với trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành, và toàn xã hội.
Ở một số quốc gia, chúng tôi thấy ngành công nghiệp muốn chặn hoặc trì hoãn thuế, với các lập luận rằng nó sẽ gây ra tổn thất kinh tế. Nhưng bằng chứng từ trên toàn cầu cho thấy điều này không đúng. Trên thực tế, khi áp thuế người tiêu dùng chuyển sang các loại đồ uống khác ít đường hơn hoặc không đường, có lợi hơn cho sức khỏe hơn. Các nhà sản xuất thông minh sẽ linh hoạt cải tiến sản phẩm của họ để phù hợp với nhu cầu mới.
Vì vậy, WHO kêu gọi các Đại biểu Quốc hội và những nhà hoạch định chính sách ở Việt Nam cần ra quyết định hành động ngay bây giờ.
- Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết sẽ chú trọng phát triển y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân, tiến tới miễn viện phí cho người dân. Xung quanh vấn đề miễn viện phí, nhiều chuyên gia cho rằng để làm được điều này cần một nguồn lực rất lớn, thậm chí là xã hội hoá. Ý kiến của bà về vấn đề này như thế nào?
Tiến sỹ Angela Pratt: Chúng tôi nhiệt liệt hoan nghênh thông báo của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thông tin về việc Việt Nam sẽ từng bước khám sức khỏe miễn phí hàng năm cho người dân vào năm 2030 để phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và nâng cao sức khỏe cộng đồng và năng suất như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Theo tôi, Việt Nam có nhiều lựa chọn khác nhau để tài trợ cho việc này, bao gồm cả việc dành riêng doanh thu từ thuế thuốc lá, rượu bia, hoặc thuế và đồ uống có đường, nếu nó sớm được áp dụng.
Xin trân trọng cảm ơn Tiến sĩ Angela Pratt./.
Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/who-viet-nam-nen-ap-thue-doi-voi-do-uong-co-duong-nham-giam-tieu-dung-post1041950.vnp
Bình luận (0)