Australia và ASEAN: Đồng lòng ngăn ngừa xung đột

Hội nghị cấp cao ASEAN-Australia lần thứ 5 trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Malaysia, ngày 28/10. (Nguồn: TTXVN)

Đông Nam Á hiểu rất rõ cái giá thực sự của xung đột và giá trị của hòa bình. Bạo lực và bất ổn làm gián đoạn sinh kế, khiến cộng đồng phải di dời và làm suy yếu tăng trưởng kinh tế – đe dọa an ninh lương thực và năng lượng, đồng thời đặt sự phát triển và thịnh vượng lâu dài vào rủi ro.

Trong bối cảnh chiến lược ngày càng phức tạp, nhu cầu về sự lãnh đạo tập thể chưa bao giờ cấp thiết hơn. ASEAN là hình mẫu tiêu biểu – thúc đẩy niềm tin, duy trì hòa bình và ổn định, đồng thời cung cấp nền tảng cho đối thoại. Đó là lý do Australia, cùng với Việt Nam, đang hỗ trợ các nỗ lực củng cố các cơ chế do ASEAN dẫn dắt nhằm ngăn ngừa xung đột ngay từ đầu.

Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird. (Ảnh: Thu Hiền)

Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo ASEAN-Australia về Ngăn ngừa Xung đột và Quản lý Khủng hoảng trong Kiến trúc Khu vực do ASEAN dẫn dắt (ngày 28/10/2025) tái khẳng định nhận thức rằng hòa bình và ổn định trong khu vực là trách nhiệm chung. Tuyên bố này gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng: Trước những thách thức ngày càng gia tăng, chúng ta đoàn kết lựa chọn đối thoại thay vì đối đầu, hợp tác thay vì chia rẽ.

Xung đột không phải là điều tất yếu và một khi đã bắt đầu thì rất khó kiểm soát. Đối với Australia, ngăn ngừa xung đột nghĩa là xây dựng một khu vực nơi chủ quyền được tôn trọng, tranh chấp được giải quyết một cách hòa bình theo luật pháp quốc tế, và mọi quốc gia – dù lớn hay nhỏ – đều có thể phát triển. Điều này đòi hỏi sự tin tưởng, minh bạch và các công cụ thực tiễn để giảm căng thẳng. Tất cả chúng ta đều có vai trò trong việc đảm bảo hòa bình.

ASEAN và các cơ chế của mình, bao gồm Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), là trung tâm của nỗ lực này. Tiếng nói của ASEAN là độc đáo và có ảnh hưởng – định hình chuẩn mực, thiết lập kỳ vọng và ảnh hưởng đến hành vi trong toàn khu vực, được củng cố bởi cách tiếp cận thực tiễn trong quản lý căng thẳng và thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau.

Tuyên bố chung gần đây giữa Campuchia và Thái Lan cho thấy ASEAN có thể giải quyết những tranh chấp phức tạp bằng biện pháp hòa bình. Australia hoan nghênh vai trò lãnh đạo của Campuchia và Thái Lan, cùng với Thủ tướng Malaysia Anwar trong cương vị Chủ tịch ASEAN và Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong bước tiến quan trọng này nhằm giải quyết xung đột biên giới và củng cố hòa bình, ổn định khu vực. Cột mốc này phản ánh cam kết tập thể trong việc thúc đẩy các nỗ lực hòa bình do ASEAN dẫn dắt.

Cam kết của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và đối thoại từ lâu đã là trọng tâm trong tầm nhìn của Hiệp hội. Điều này được thể hiện trong Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, Hiến chương ASEAN, và Tầm nhìn ASEAN 2045 hướng tới tương lai. Tinh thần đó cũng được phản ánh trong Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), sẽ kỷ niệm 50 năm vào năm 2026.

Dựa trên nền tảng đó, Australia tập trung vào lãnh đạo tập thể mang tính thực tiễn, thể hiện qua các sáng kiến như Hội thảo Ngăn ngừa Xung đột với ASEAN. Những nỗ lực này không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn là khoản đầu tư trực tiếp nhằm củng cố kiến trúc do ASEAN dẫn dắt để ngăn ngừa xung đột và quản lý khủng hoảng trước khi chúng leo thang.

Australia sát cánh cùng Việt Nam và Đông Nam Á không chỉ về nguyên tắc mà còn bằng sự hỗ trợ cụ thể cho các quy tắc và chuẩn mực nền tảng của ổn định khu vực. Điều này bao gồm sự ủng hộ mạnh mẽ của chúng tôi đối với các khuôn khổ pháp lý quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Những khuôn khổ như UNCLOS rất quan trọng vì chúng giúp duy trì sự ổn định và an toàn ở Biển Đông – nơi có lượng hàng hóa trị giá 4 nghìn tỷ USD lưu thông mỗi năm.

Ngoài biên giới, chúng tôi hỗ trợ các hoạt động gìn giữ hòa bình quan trọng, bao gồm hợp tác với Việt Nam, nơi chúng tôi làm việc cùng các lực lượng triển khai đến Phái bộ Liên hợp quốc tại Nam Sudan – cung cấp vận tải chiến lược bằng đường không, đào tạo và thiết bị. Và thông qua nhiệm kỳ hiện tại tại Ủy ban Xây dựng Hòa bình của Liên hợp quốc, chúng tôi đang góp phần củng cố hệ thống đa phương và hỗ trợ các nỗ lực ngăn ngừa xung đột cả trong khu vực và trên toàn thế giới.

Tuyên bố của các nhà lãnh đạo là lời kêu gọi hành động. Xung đột không phải là điều tất yếu – nhưng việc ngăn ngừa nó đòi hỏi sự lãnh đạo tập thể, hợp tác và niềm tin. Tuyên bố phản ánh cam kết biến các nguyên tắc chung thành các biện pháp thực tiễn nhằm giảm rủi ro, tăng cường minh bạch và xây dựng khả năng chống chịu.

Australia quyết tâm đóng góp vai trò của mình vì chúng tôi hiểu rõ cái giá khủng khiếp của xung đột và giá trị to lớn của hòa bình. Bởi khi ngoại giao thất bại, không chỉ lý tưởng bị đánh mất – mà còn là sinh mạng, sinh kế và những cơ hội phát triển trong tương lai.

Nguồn: https://baoquocte.vn/australia-va-asean-dong-long-ngan-ngua-xung-dot-333523.html