Bảo vệ bản quyền trong không gian số, ứng phó thách thức từ trí tuệ nhân tạo

Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại về tình trạng xâm phạm bản quyền tác giả trên các nền tảng số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang diễn ra phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của văn nghệ sĩ. Do đó, đề nghị bổ sung quy định cụ thể về tác phẩm do AI tạo sinh, tăng chế tài xử lý vi phạm, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát và gỡ bỏ nội dung vi phạm trên môi trường mạng.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch•08/11/2025

Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội thuộc Tổ 8 (gồm các đại biểu thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh và Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau) đã thảo luận, góp ý cho Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Bảo vệ bản quyền trong không gian số, ứng phó thách thức từ trí tuệ nhân tạo - Ảnh 1.

Các đại biểu thảo luận, góp ý cho Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Đại biểu Nguyễn Như So (Bắc Ninh) cho rằng Luật Sở hữu trí tuệ là "đạo luật nền tảng" của nền kinh tế tri thức, song nhiều quy định hiện hành đã lạc hậu so với thực tiễn chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Cụ thể, đại biểu đề nghị rút ngắn thời gian thẩm định, đơn giản hóa thủ tục, đồng thời hình thành thị trường giao dịch quyền sở hữu trí tuệ minh bạch, giúp doanh nghiệp tiếp cận và khai thác hiệu quả hơn.

Bảo vệ bản quyền trong không gian số, ứng phó thách thức từ trí tuệ nhân tạo - Ảnh 2.

Đại biểu Nguyễn Như So – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phát biểu

Cùng quan điểm, đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Ninh) đề nghị dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ tiếp tục rà soát để đồng bộ hóa Luật với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Khoa học – Công nghệ và Luật Doanh nghiệp, nhằm bảo đảm tính thống nhất, khả thi trong quá trình thực thi.

Nêu câu chuyện từ thực tế, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho biết, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam chưa coi tài sản trí tuệ là tài sản kinh doanh thực sự, do thiếu vốn và hiểu biết về khai thác, bảo hộ quyền SHTT. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định riêng về sở hữu trí tuệ trong hoạt động đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

Đồng thời, đại biểu kiến nghị thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng cho tài sản trí tuệ, cho phép doanh nghiệp dùng sáng chế, nhãn hiệu làm tài sản thế chấp; ngoài ra hình thành trung tâm thẩm định giá trị tài sản trí tuệ quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp định giá, chuyển giao công nghệ minh bạch.

Đại biểu cũng nhấn mạnh cần đưa kiến thức về SHTT vào chương trình giáo dục phổ thông và đại học, đặc biệt trong các ngành công nghệ và kinh tế, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng. Dẫn chứng trường hợp "nước mắm Phú Quốc" bị đăng ký thương hiệu ở nước ngoài, đại biểu cảnh báo thiếu hiểu biết về sở hữu trí tuệ có thể khiến sản phẩm Việt mất thương hiệu trên thị trường quốc tế, từ đó đề xuất luật cần có chính sách hỗ trợ vốn và hướng dẫn đăng ký bảo hộ cho người dân, doanh nghiệp nhỏ.

Bảo vệ bản quyền trong không gian số, ứng phó thách thức từ trí tuệ nhân tạo - Ảnh 3.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh – Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau

Liên quan đến vấn đề bản quyền, nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại về tình trạng xâm phạm bản quyền tác giả trên các nền tảng số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang diễn ra phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của văn nghệ sĩ. Do đó, đề nghị bổ sung quy định cụ thể về tác phẩm do AI tạo sinh, tăng chế tài xử lý vi phạm, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát và gỡ bỏ nội dung vi phạm trên môi trường mạng. Bên cạnh đó cần đặt nguyên tắc bảo vệ con người sáng tạo, bảo đảm AI không được công nhận quyền như con người, qua đó duy trì giá trị nhân văn trong hoạt động sáng tạo.

Về thương mại hóa tài sản trí tuệ, đại biểu Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) đề xuất cho phép sử dụng quyền sở hữu trí tuệ làm tài sản bảo đảm vay vốn, đồng thời xây dựng hệ thống định giá, đăng ký và giao dịch tài sản trí tuệ thống nhất, minh bạch, nhằm khơi thông dòng vốn cho hoạt động đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

Bảo vệ bản quyền trong không gian số, ứng phó thách thức từ trí tuệ nhân tạo - Ảnh 4.

Đại biểu Trần Thị Vân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phát biểu

Cùng quan điểm tăng hiệu quả thực thi, đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh) cũng nhấn mạnh cần nâng cao năng lực bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt trong thương mại điện tử và hoạt động xuất nhập khẩu, thông qua phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, lực lượng công an kinh tế và hải quan để kịp thời phát hiện, xử lý hành vi vi phạm.

Đa số các đại biểu đều thống nhất rằng việc sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ lần này là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ sáng tạo, thúc đẩy đổi mới và phát triển kinh tế tri thức, đồng thời ứng phó với thách thức của công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên số.

Bình luận (0)