Đây là sự tiếp nối và phát triển từ Đại hội XII, XIII của Đảng nhưng đã tiến xa hơn về nhận thức lý luận, phù hợp với xu thế quốc tế về vai trò doanh nghiệp tư nhân trong phát triển bền vững, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở ra bước phát triển mới trong tư duy của Đảng về mô hình tăng trưởng kinh tế.
Trong thực tiễn Việt Nam, khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm hơn 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp khoảng 50% GDP, tạo ra trên 60% việc làm mới, là lực lượng năng động nhất trong quá trình chuyển đổi mô hình kinh tế. Tuy nhiên, khu vực này vẫn gặp nhiều rào cản thể chế, hạn chế về nguồn lực, khó khăn trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và tiếp cận tài chính xanh.
Đây cũng là lý do cần phải tiếp tục hoàn thiện thể chế - tài chính - nhân lực - hạ tầng để khu vực tư nhân phát huy vai trò động lực chủ đạo của nền kinh tế trong thời kỳ mới.
Trong bối cảnh thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, xu thế chuyển đổi số toàn diện, chuyển đổi xanh và kinh tế carbon thấp, đổi mới sáng tạo dựa trên khoa học - công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, vật liệu mới... đang tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu, phân bổ lại nguồn vốn, lao động và thị trường. Cạnh tranh giữa các quốc gia không còn chỉ dựa vào quy mô thị trường hay chi phí lao động mà dựa vào năng lực công nghệ, tài nguyên số, chất lượng quản trị và năng lực sáng tạo của doanh nghiệp.
Đối với Việt Nam, nếu không tạo điều kiện về thể chế để khu vực tư nhân chủ động, tiên phong trong các lĩnh vực mới, nền kinh tế sẽ khó đạt mục tiêu độc lập - tự chủ - bền vững. Nhận thức được tầm quan trọng mang tính thời điểm quyết định, dự thảo văn kiện đã đưa ra nhiều điểm mới, tiến bộ, khẳng định tư nhân là động lực quan trọng nhất (đột phá nhận thức); gắn tư nhân với ba trụ cột chiến lược: Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh.
Đề cao thể chế thị trường hiện đại: Bảo vệ quyền tài sản, cạnh tranh bình đẳng. Tăng cường liên kết chính sách liên ngành: Tài chính - khoa học công nghệ - môi trường - giáo dục. Tất cả những định hướng này sẽ đặt nền tảng cơ bản cho phát triển doanh nghiệp tư nhân trong các ngành kinh tế tương lai.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp tư nhân quy mô nhỏ và vừa vẫn mong muốn dự thảo văn kiện làm rõ hơn, định hướng nguyên tắc cụ thể hơn về:
(i) Hoàn thiện thể chế và bảo vệ quyền tài sản: Bảo vệ quyền sở hữu hợp pháp; cơ chế giải quyết tranh chấp nhanh và minh bạch; pháp luật về kinh tế được thể chế theo hướng tái cấu trúc, hỗ trợ khởi nghiệp thất bại quay lại thị trường.
(ii) Cải cách mạnh mẽ chính sách thuế thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Khấu trừ toàn bộ chi phí nghiên cứu và phát triển; ưu đãi thuế cho dự án xanh, năng lượng sạch, AI, chuyển đổi số; miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
(iii) Hoàn thiện cơ chế huy động vốn tư nhân và tài chính xanh: Khuyến khích mạnh mẽ phát triển thị trường vốn tư nhân, quỹ đầu tư mạo hiểm; xây dựng thị trường carbon; thiết lập Quỹ bảo lãnh tín dụng Nhà nước theo nguyên tắc Nhà nước bảo lãnh rủi ro có điều kiện, thị trường định giá rủi ro; phát triển trái phiếu xanh theo chuẩn quốc tế.
(iv) Hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia: Liên kết Nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường; trung tâm đào tạo kỹ năng số - năng lượng xanh - tự động hóa; hỗ trợ doanh nghiệp tham gia mạng lưới nghiên cứu quốc tế.
(v) Vai trò Nhà nước trong thực thi chính sách: Nhà nước không chỉ “kiến tạo” mà cần “đồng hành - thúc đẩy - giám sát công bằng”; hoàn thiện khung pháp lý PPP trong đổi mới sáng tạo; cơ chế sandbox cho mô hình kinh doanh mới (AI, fintech, kinh tế tuần hoàn).
(vi) Liên kết vùng và phát triển cụm đổi mới sáng tạo: Mỗi vùng kinh tế phải có một trung tâm đổi mới sáng tạo tư nhân, liên kết doanh nghiệp với hạ tầng số, tài chính xanh và đào tạo nhân lực.
(vii) Đề cao vai trò của các hiệp hội doanh nghiệp thông qua cơ chế đưa vào quy trình xây dựng chính sách quốc gia: Cơ chế đặt hàng phản biện chính sách; tham gia xây dựng báo cáo độc lập về môi trường kinh doanh; nâng cao năng lực dữ liệu, dự báo, phân tích tác động.
Trong bức tranh chung đó, Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, với vai trò là hai trung tâm kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội lớn nhất cả nước, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây cũng là nơi hội tụ doanh nghiệp, nguồn nhân lực chất lượng cao, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và năng lực hấp thụ công nghệ mạnh mẽ nhất cả nước.
Những chuyển động chính sách tại hai đô thị đặc biệt này luôn có độ lan tỏa nhanh và rộng, tác động mạnh mẽ đến toàn bộ khu vực doanh nghiệp tư nhân trong cả nước. Từ góc nhìn đó, cần nhấn mạnh rằng, việc phát triển kinh tế tư nhân là định hướng mang tính toàn quốc, áp dụng đồng đều cho mọi địa phương, mọi thành phần doanh nghiệp. Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cần nhấn mạnh, làm rõ vai trò đầu tàu, mà không làm giảm đi tính tổng thể và phổ quát của chính sách.
Cũng từ góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa trên phạm vi cả nước, chúng tôi hoàn toàn tin tưởng văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng sau khi lấy ý kiến, sẽ được tiếp thu, chắt lọc bổ sung để nhận thức chính trị được chuyển hóa thành thể chế minh bạch - cơ chế tài chính hiện đại - môi trường cạnh tranh bình đẳng, là nền tảng cơ bản quan trọng để khu vực tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của tăng trưởng quốc gia, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
Tiến sĩ Tô Hoài Nam
Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME)
Nguồn: https://hanoimoi.vn/buoc-phat-trien-moi-trong-tu-duy-cua-dang-ve-mo-hinh-tang-truong-kinh-te-723563.html
Bình luận (0)