Bước tiến vượt bậc của chứng khoán Việt Nam 25 năm phát triển

Ngày 28-7, Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HoSE) đã tổ chức kỷ niệm 25 năm hoạt động thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam và chính thức ra mắt hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX).

Chứng khoán Việt Nam 25 năm bùng nổ thanh khoản

Tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Việt Hà, Quyền Chủ tịch HoSE, đã điểm lại chặng đường từ những bước đi đầu tiên đầy khiêm tốn của TTCK. Vào năm 2000, thị trường chỉ vỏn vẹn 2 doanh nghiệp (DN) niêm yết với tổng vốn hóa 986 tỉ đồng, tương đương 0,28% GDP, trong bối cảnh cơ sở hạ tầng còn thô sơ.

25 năm sau, thị trường đã chuyển mình trở thành một trụ cột không thể thiếu của hệ thống tài chính quốc gia, với khung pháp lý ngày càng hoàn thiện, minh bạch và hệ thống công nghệ hiện đại. Vốn hóa thị trường hiện đạt khoảng 73,5% GDP, với hơn 1.600 DN niêm yết và đăng ký giao dịch trên cả HoSE, HNX và UPCoM.

Không chỉ mở rộng về quy mô, TTCK Việt Nam còn cho thấy sự bền bỉ trong thanh khoản. Giá trị giao dịch trung bình giai đoạn 2021-2025 đạt hơn 21.500 tỉ đồng/phiên, gấp 4,5 lần so với giai đoạn 2015-2020 và tăng hơn 390 lần so với những năm đầu hoạt động. Đặc biệt, những tháng đầu năm 2025, giá trị giao dịch tiếp tục bứt phá, lên tới 23.250 tỉ đồng/phiên, mức cao nhất trong khu vực ASEAN.

Song hành với sự phát triển đó là sự bùng nổ về số lượng nhà đầu tư. Từ chỉ 3.000 tài khoản giao dịch cách đây 25 năm, hiện nay thị trường đã thu hút hơn 10 triệu tài khoản, một minh chứng rõ nét cho sức hút ngày càng lớn của thị trường vốn.

Góp mặt tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cơ điện lạnh (REE), 1 trong 2 DN đầu tiên niêm yết trên TTCK Việt Nam, cho biết về hành trình phát triển gắn liền với TTCK. Sau hơn 30 năm kể từ khi cổ phần hóa với vốn điều lệ vỏn vẹn 16 tỉ đồng, REE hiện có vốn hóa lên đến 36.000 tỉ đồng.

Theo bà Thanh, chứng khoán không chỉ là nơi gọi vốn mà còn là bệ phóng cho DN vươn lên tầm cao mới. Bà cho biết trong giai đoạn tới, REE định hướng tiên phong trong lĩnh vực năng lượng, một phần trong chiến lược dài hạn mà DN này cam kết tập trung mọi nguồn lực để thực hiện thành công.

Từ góc nhìn nhà đầu tư tổ chức, ông Don Lam, Tổng Giám đốc và cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital, khẳng định vai trò thiết yếu của các quỹ đầu tư dài hạn trong việc đồng hành với DN Việt Nam. Theo đó, từ những ngày đầu tiên, Vina-Capital đã đồng hành chiến lược với nhiều DN lớn như Vinamilk, FPT, Hòa Phát... Những khoản đầu tư này không chỉ giúp củng cố nền tảng tài chính mà còn thúc đẩy các DN nội vươn ra thị trường quốc tế.

Ông Don Lam nhấn mạnh phát triển các quỹ đầu tư nội địa sẽ giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào vốn ngoại và hướng tới tự chủ tài chính quốc gia. Tuy nhiên, thị trường vẫn còn một số điểm nghẽn cần khắc phục, như thiếu vắng các thương vụ phát hành cổ phần lần đầu (IPO) nổi bật kể từ năm 2019, cơ cấu vốn hóa thị trường còn phụ thuộc nhiều vào nhóm ngành tài chính - bất động sản, trong khi các lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, tỉ lệ nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 85% tổng giao dịch cho thấy thị trường vẫn thiếu sự tham gia mạnh mẽ từ các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp.

Theo đó, ông đề xuất 5 mục tiêu mà thị trường cần đạt được trong 5 năm tới, gồm: nâng hạng TTCK Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi; tăng cường giáo dục tài chính cho nhà đầu tư; thúc đẩy sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức; phát triển thêm các sản phẩm tài chính mới như quỹ hưu trí, quỹ đầu tư hạ tầng... và hiện đại hóa toàn diện hạ tầng thị trường. "Tầm nhìn dài hạn là hội nhập sâu rộng với thị trường tài chính quốc tế, xây dựng hệ sinh thái tài chính số và hỗ trợ phát triển khu vực kinh tế tư nhân - động lực tăng trưởng bền vững của nền kinh tế" - ông Don Lam kỳ vọng.

Bước tiến vượt bậc của chứng khoán Việt Nam 25 năm phát triển - Ảnh 2. — Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và chúc mừng Sở Giao dịch chứng khoán TP HCM

Những nhiệm vụ trọng tâm

Cũng tại lễ Kỷ niệm 25 năm thành lập, TTCK Việt Nam chính thức ra mắt của hệ thống công nghệ thông tin mới do Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc (KRX) làm nhà thầu. Ông Lương Hải Sinh, Chủ tịch HĐTV Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX), nhận định việc ra hệ thống mới đánh dấu bước tiến mới trong hiện đại hóa TTCK Việt Nam, củng cố vị thế và vai trò của thị trường trong hệ thống tài chính quốc gia, cũng như sức ảnh hưởng đến quốc tế.

Theo ông Eunbo Jeong, Chủ tịch HĐTV KRX, quá trình xây dựng hệ thống mới gặp không ít khó khăn, trong đó có khủng hoảng kinh tế toàn cầu, đại dịch COVID-19... nhưng với nỗ lực rất lớn từ 2 phía, dự án này đã được triển khai thành công. Với nền tảng hạ tầng mới ổn định, ông tin thị trường vốn của Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ, nhiều sản phẩm phong phú, thu hút nhà đầu tư và thị trường sẽ gia tăng nguồn lực mạnh mẽ.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng bày tỏ một phần tư thế kỷ dù không quá dài nhưng là hành trình xây dựng, phát triển đầy bản lĩnh và bền bỉ của TTCK Việt Nam, từ sơ khai đến chuẩn mực của một thị trường bậc cao của nền kinh tế đất nước.

Theo ông, TTCK Việt Nam đã cho thấy vai trò, đóng góp hiệu quả trong từng chặng đường phát triển của kinh tế đất nước; từ đó đã khẳng định là kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng của nền kinh tế và DN. "Những thành quả đó là minh chứng rõ nét của chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà nước, là sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ, sự phối hợp có hiệu quả của các bộ, ban, ngành và địa phương, các tổ chức trong nước, quốc tế... cùng nỗ lực không ngừng nghỉ của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, người lao động lĩnh vực chứng khoán và thành viên thị trường" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Phát huy các kết quả đã đạt được, quyết tâm cao nhất hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ được Chính phủ giao, thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đề nghị toàn ngành chứng khoán triển khai quyết liệt một số nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế, bảo đảm tính ổn định, minh bạch và hiệu quả của thị trường.

Thứ hai, tổ chức vận hành thị trường một cách an toàn, ổn định, hiệu quả; cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường; nâng cao năng lực quản lý, chất lượng giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhằm nâng cao tính minh bạch và kỷ cương thị trường. Thứ ba, tiếp tục tái cơ cấu các trụ cột của thị trường hiệu quả, tăng cường nhà đầu tư tổ chức, nâng cao chất lượng hàng hóa, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ trên TTCK, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường và nhà đầu tư.

Thứ tư, thúc đẩy chuyển đổi số, hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin, vừa phục vụ hiệu quả công tác quản lý nhà nước, vừa đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường trong giai đoạn mới. Thứ năm, tăng cường thông tin tuyên truyền và đào tạo kiến thức cho nhà đầu tư; thúc đẩy hợp tác quốc tế toàn diện, có chiều sâu, nâng cao vị thế của TTCK Việt Nam, đặc biệt là triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để sớm nâng hạng TTCK Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi, qua đó thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước.

VN-Index lập đỉnh lịch sử

Ngay trong ngày kỷ niệm 25 năm hoạt động của TTCK Việt Nam, VN-Index chính thức lập đỉnh mới khi đạt 1.557 điểm, tăng hơn 26 điểm so với phiên trước. HNX-Index cũng tăng mạnh lên 263,79 điểm. Cùng với đó, thanh khoản toàn thị trường đạt hơn 49.600 tỉ đồng, cao nhất trong nhiều năm.

Hàng loạt cổ phiếu thuộc các nhóm ngành chủ chốt như chứng khoán, ngân hàng, thép đồng loạt tăng hết biên độ tạo nên hiệu ứng tích cực trên thị trường. Không khí sôi động lan tỏa mạnh mẽ trên các diễn đàn, nhiều nhà đầu tư mới và cả những người từng rời bỏ thị trường đang quay trở lại.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Giám đốc phân tích Công ty Chứng khoán Maybank, nhận định thị trường tăng mạnh nhưng chưa ở mức quá nóng. Mức định giá P/E của thị trường hiện chỉ nhỉnh hơn trung bình 5 năm, trong khi triển vọng tăng trưởng GDP và kỳ vọng nâng hạng thị trường vào tháng 9 là động lực chính.

Công ty Chứng khoán MBS cho biết thanh khoản trung bình toàn thị trường những ngày qua vượt 40.000 tỉ đồng/phiên, chỉ thấp hơn đỉnh cuối năm 2021 là diễn biến rất tích cực. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần quan sát kỹ nhóm cổ phiếu dẫn dắt như chứng khoán, bất động sản, Vingroup, thép, do đây là các chỉ báo sớm nếu xuất hiện dấu hiệu chốt lời hoặc suy yếu. "Thị trường đang trong giai đoạn hưng phấn nhưng cũng cần thận trọng để tránh rủi ro ngắn hạn" - chuyên gia của MBS nhận định.

Th.Phương

Nguồn: https://nld.com.vn/buoc-tien-vuot-bac-cua-chung-khoan-viet-nam-196250728203401855.htm