Ngày 1/8, Bộ GD&ĐT tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến dự thảo Đề án “Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao người dân tộc thiểu số (DTTS) trong các ngành/nhóm ngành/lĩnh vực trọng điểm giai đoạn 2025 – 2035, tầm nhìn đến năm 2045” (Đề án).
Bất cập cần sớm được khắc phục
Phát biểu đề dẫn, ông Nguyễn Anh Dũng – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) cho hay, Chính phủ giao Bộ GD&ĐT chủ trì xây dựng Đề án nhằm hiện thực hóa các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển vùng đồng bào DTTS.
Thời gian qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ đồng bào DTTS, tạo điều kiện để học sinh, sinh viên yên tâm học tập. Tuy nhiên, các phân tích dữ liệu cho thấy, vẫn còn tồn tại khoảng cách lớn giữa tiềm năng và mức độ đóng góp của đồng bào cho sự phát triển chung. Một bộ phận lớn người DTTS chưa có bằng cấp hoặc chưa tham gia thị trường lao động – đây là những bất cập cần sớm được khắc phục.
Ông Nguyễn Anh Dũng bày tỏ, Tọa đàm nhằm lắng nghe ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, nhà khoa học, các cơ sở giáo dục để Ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Đề án đảm bảo tính khả thi và sát thực tiễn. Trên cơ sở đó, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp thu, hoàn chỉnh và tham mưu Chính phủ sớm ban hành Đề án, góp phần phát triển bền vững, bảo đảm mọi người DTTS có cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng.
Gợi mở một số nội dung cần tiếp tục trao đổi để hoàn thiện Dự thảo Đề án, ông Nguyễn Anh Dũng mong muốn, các ý kiến góp ý xác định rõ phạm vi tiếp cận chính sách theo địa bàn hoặc theo đối tượng là người DTTS.
Ngoài ra, cần cân nhắc tập trung đào tạo sau đại học nhằm phát triển đội ngũ trí thức nòng cốt; làm rõ danh mục ngành, nhóm ngành đào tạo theo định hướng của Chính phủ; đồng thời hoàn thiện cơ chế hỗ trợ về học phí, sinh hoạt phí và điều kiện học tập cho người học DTTS.
Cần có giải pháp đồng bộ
Với sứ mệnh đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý thuộc khu vực trung du miền núi phía Bắc, ông Mai Xuân Trường – Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm (ĐH Thái Nguyên) khẳng định, nhà trường luôn chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là người DTTS, góp phần thiết thực vào phát triển giáo dục, kinh tế, xã hội và giữ tìn văn hóa bản địa của vùng đồng bào DTTS.
Ông Mai Xuân Trường viện dẫn, tỷ lệ sinh viên chính quy của trường là người DTTS chiếm 52%. Tỷ lệ này phần nào thể hiện vai trò trách nhiệm, tâm huyết của Trường ĐH Sư phạm (ĐH Thái Nguyên) trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực là người DTTS và miền núi.
Qua khảo sát, ông Phạm Ngọc Toàn – Giám đốc Trung tâm Phân tích, Dự báo Chiến lược (Bộ Nội vụ) cho hay, cả nước hiện có 11,5% lao động DTTS từ 15 tuổi trở lên có bằng cấp, chứng chỉ; 3,8% có trình độ đại học trở lên. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của người DTTS cao nhưng chất lượng việc làm còn thấp. Phần lớn lao động làm nghề giản đơn và trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản.
Chia sẻ về thực trạng đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học đào tạo người DTTS, ông Phạm Ngọc Toàn cho biết, số lượng sinh viên, học viên người DTTS có xu hướng tăng qua các năm ở cả trình độ đại học và sau đại học, thể hiện sự cải thiện trong tiếp cận giáo dục đại học.
Sinh viên DTTS được đào tạo theo đúng chương trình, hoàn thiện về kiến thức và kỹ năng. Khoảng 50% sinh viên DTTS đạt loại khá, giỏi. Phần lớn sinh viên dân tộc thiểu số sau khi tốt nghiệp đều có việc làm và đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Điều đó chứng tỏ tính hiệu quả của chương trình đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng.
Tuy nhiên, ông Phạm Ngọc Toàn nhận thấy, thị trường lao động trên địa bàn khu vực các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi quy mô nhỏ và không đa dạng; nhiều tỉnh chưa có khu công nghiệp, khu chế xuất để thu hút nhân lực; cơ hội tìm kiếm việc làm của sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường càng thấp.
Do đó, cần có giải pháp đồng bộ để phát triển thị trường lao động, tạo cơ hội việc làm cho sinh viên DTTS sau tốt nghiệp, đồng thời cải thiện chất lượng đào tạo để đáp ứng yêu cầu công việc.
Yêu cầu cấp thiết
Theo dự thảo Tờ trình của Bộ GD&ĐT gửi Thủ tướng Chính phủ, cả nước có 53 dân tộc thiểu số với trên 14 triệu người, chiếm khoảng 14,7% dân số của cả nước. Đảng và Nhà nước đã xây dựng hệ thống các chính sách bao trùm trên tất cả các lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng dành cho đồng bào DTTS trong đó có chính sách giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, vẫn chưa có chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao người DTTS để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo nhóm nhân lực mũi nhọn tham gia vào nền kinh tế, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của vùng DTTS và miền núi cũng như của cả nước.
Từ thực tiễn đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực DTTS, xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao người DTTS trong các nhóm ngành, lĩnh vực trọng điểm nhằm tạo ra cơ hội, nâng cao chất lượng sống, cải thiện điều kiện làm việc và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng đồng bào DTTS.
Chính sách cử tuyển, dự bị đại học dân tộc trong những năm qua đã góp phần bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao cho vùng DTTS và miền núi. Hiện có 53/53 dân tộc thiểu số có học sinh cử tuyển, một số DTTS có nhiều học sinh cử tuyển, như: Thái, Khmer, Mông, Dao…
Tuy nhiên, nguồn nhân lực là người DTTS còn nhiều hạn chế, bất cập, còn có khoảng cách khá xa so với mặt bằng chung của cả nước và chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển; đặc biệt đối với một số nhóm DTTS rất ít người, cư trú ở vùng khó khăn…
Trong khi đó hệ thống các chương trình, đề án, dự án, chính sách phát triển nguồn nhân lực DTTS tuy đã được ban hành và tổ chức thực hiện trong thời gian qua nhưng chưa tạo ra sức mạnh tổng thể, toàn diện, mang tính đột phá để đẩy nhanh nguồn nhân lực DTTS phát triển, hòa nhập vào sự phát triển chung của đất nước.
Từ những lý do trên, việc xây dựng Đề án “Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao người DTTS trong một số ngành, lĩnh vực trọng điểm giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2045” là yêu cầu cấp thiết nhằm phân tích, đánh giá khách quan thực trạng và nhu cầu.
Từ đó xác định rõ quan điểm, mục tiêu, các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để thúc đẩy hợp tác, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao người DTTS trong một số ngành, lĩnh vực trọng điểm, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi trước kỷ nguyên mới của đất nước.
Mục tiêu của Đề án là đào tạo được nguồn nhân lực người dân DTTS trong một số ngành, lĩnh vực trọng điểm như: công nghệ thông tin, nông nghiệp, tài chính - ngân hàng, sức khỏe (ưu tiên y khoa và dược học), đào tạo giáo viên, du lịch, công tác xã hội...
Trong gia đoạn 2025 – 2035, phát triển ít nhất 30 chương trình đào tạo chất lượng cao, ưu tiên tại các trường đại học trọng điểm, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đạt chuẩn và có khả năng liên kết chặt chẽ với thị trường lao động. Hàng năm đào tạo ít nhất 3.000 người DTTS ở các trình độ đào tạo thuộc các nhóm ngành, lĩnh vực trọng điểm nêu trên.
Với mục tiêu hướng tới phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là người DTTS trong các ngành/nhóm ngành/lĩnh vực trọng điểm, gồm: Y khoa và Dược học; Công nghệ thông tin; Nông nghiệp; Tài chính – Ngân hàng và đào tạo giáo viên; Đề án không chỉ nâng cao trình độ cho người DTTS, mà còn là chiến lược dài hạn về bình đẳng, phát triển và hội nhập của đồng bào DTTS vào dòng chảy phát triển chung của đất nước.
Tại Tọa đàm, đại diện các cơ sở giáo dục đại học tập trung phân tích thực trạng và nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là người DTTS trong các nhóm ngành trọng điểm. Nhiều ý kiến cho rằng chính sách hiện hành còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Từ thực tiễn triển khai đào tạo, các trường đề xuất cần có cơ chế, chính sách ưu tiên và đột phá hơn, không chỉ trong hỗ trợ tuyển sinh mà còn ở khâu sử dụng nhân lực sau tốt nghiệp. Một số đại biểu nêu rõ chính sách hỗ trợ người học dân tộc thiểu số hiện chưa đủ mạnh để thu hút và giữ chân người học đến từ vùng khó khăn, đồng thời còn thiếu sự liên kết giữa đào tạo và giải quyết việc làm.
Các ý kiến cũng nhấn mạnh việc đổi mới phương thức đào tạo theo hướng linh hoạt, kết hợp với các mô hình liên kết giữa nhà trường – địa phương – doanh nghiệp. Qua đó, phát huy vai trò các cơ sở giáo dục đại học trong đào tạo theo năng lực, ứng dụng chuyển đổi số và bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng cho người học dân tộc thiểu số.
Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/cap-thiet-xay-dung-de-an-dao-tao-nhan-luc-chat-luong-cao-nguoi-dan-toc-thieu-so-post742356.html
Bình luận (0)