Cây sắn Yên Bái có thể bị xóa sổ

Theo sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, bên cạnh các loại cây như quế, tre măng Bát Độ, chè..., thì sắn là một trong những cây trồng có diện tích, sản lượng và hiệu quả kinh tế khá cao nhờ đặc tính dễ trồng, không kén đất, vốn đầu tư thấp, phù hợp với nhiều vùng sinh thái và điều kiện kinh tế của đồng bào vùng cao.

Những năm qua, cây sắn được trồng tập trung chủ yếu tại các huyện: Văn Yên, Yên Bình, Văn Chấn... Theo số liệu thống kê năm 2014, toàn tỉnh có gần 16.500 ha sắn; đến năm 2024 chỉ còn gần 7.800 ha, sản lượng đạt khoảng 154.000 tấn. Các giống sắn được trồng chủ yếu là KM60 và KM94 - những giống chủ lực đã được canh tác trên địa bàn hơn 20 năm. Giống sắn cao sản chiếm hơn 85% diện tích; trong khi đó, các giống sắn bản địa chủ yếu được trồng tại các huyện miền núi và các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, với năng suất và sản lượng thường thấp hơn.

Hiện nay, toàn tỉnh có hai doanh nghiệp chế biến sắn với tổng công suất khoảng 150.000 tấn củ tươi/năm. Các nhà máy được xây dựng gắn với vùng nguyên liệu; dây chuyền sản xuất tinh bột sắn được nhập khẩu từ Trung Quốc và Hà Lan.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã An Bình, ông Nguyễn Ngọc Bắc chia sẻ: Cây sắn cao sản được đưa vào trồng tại địa phương từ hơn 20 năm trước, khi chưa có nhà máy chế biến. Thời điểm đó, người dân chủ yếu băm sắn phơi khô rồi bán sang Trung Quốc.

Từ khi có nhà máy chế biến tinh bột sắn xuất khẩu, giá thu mua hợp lý, nông dân chuyển sang bán sắn tươi và từng bước yên tâm gắn bó với loại cây trồng này. Niên vụ 2024, toàn xã có hơn 600 ha sắn, nhưng đến kỳ thu hoạch, người dân rơi vào cảnh mất mùa, giá bán lại rớt thê thảm.

Trước đây, cây sắn được trồng độc canh trên những vùng đất mới, giàu dinh dưỡng cho nên năng suất và hàm lượng tinh bột cao. Tuy nhiên, cùng với biến động thị trường và sự xuất hiện của một số loại nấm bệnh, hiệu quả kinh tế từ cây sắn ngày càng giảm.

Chị Lã Thị Bích Hợi, thôn Trung Tâm, xã An Bình cho hay, hiện nay thôn có hơn 200 hộ dân thì đã có 170 hộ dân trồng sắn với diện tích niên vụ 2024-2025 hơn 100 ha. Khoảng chục năm về trước, sắn được coi là cây trồng chủ lực trong thôn, năng suất đạt hơn 20 tấn/ha, giá mua ổn định, góp phần đem lại thu nhập khá cho các hộ dân.

Nhiều gia đình thu được hàng trăm triệu đồng mỗi năm, hàng chục ngôi nhà được xây dựng kiên cố, khang trang nhờ thu nhập từ các đồi sắn. Tuy nhiên, vừa qua thời tiết mưa nhiều, nấm bệnh phát triển cho nên củ sắn bị thối nhiều khiến cho năng suất thấp, chỉ đạt hơn 10 tấn/ha. Giá sắn tươi năm nay cũng xuống thấp, nhà máy thu mua với giá 1,5-1,6 triệu đồng/tấn.

Bí thư Đảng ủy xã Đông Cuông, ông Đoàn Mạnh Ninh cho biết: Những năm gần đây, năng suất cây sắn liên tục giảm, kéo theo diện tích trồng sắn trong xã cũng thu hẹp dần; từ chỗ có 400 ha, đến nay toàn xã chỉ còn hơn 150 ha, trung bình mỗi năm giảm khoảng 50 ha.Nguyên nhân chính là do đất bạc màu sau nhiều năm canh tác, cộng với dịch bệnh, nhất là nấm hại sắn ngày càng diễn biến phức tạp khiến năng suất sắn giảm rõ rệt. Trước thực trạng đó, người dân đã chủ động chuyển đổi sang các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn.

Theo báo cáo của huyện Văn Yên, năm 2024, diện tích trồng sắn chỉ còn 3.200 ha, giảm gần 2.000 ha so với năm 2019. Trong vụ sắn mới, lãnh đạo huyện chỉ đạo các địa phương tiếp tục thực hiện canh tác 1.000 ha sắn, trong đó 600 ha áp dụng các biện pháp canh tác bền vững lâu dài, 400 ha thực hiện biện pháp canh tác tạm thời.

Đồng thời, huyện tiếp tục vận động nông dân sử dụng các giống sắn chất lượng tốt như KM 21-12, BK, SA06, có thời gian sinh trưởng trung bình, cho năng suất cao, chống chịu tốt với sâu bệnh hại. Theo nhiều người dân và doanh nghiệp, nếu không có giải pháp kịp thời, vùng sắn Yên Bái, trong đó có “thủ phủ” sắn Văn Yên sẽ đứng trước nguy cơ bị xóa sổ.

Nguồn: https://nhandan.vn/cay-san-yen-bai-co-the-bi-xoa-so-post872727.html