Chống tội phạm mạng xuyên biên giới: Trách nhiệm và cơ hội

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an thành phố Đà Nẵng đấu tranh tội phạm trên không gian mạng.

Chúng tận dụng các công nghệ mạng phân tán, điện toán đám mây, từ tấn công mã độc tống tiền (ransomware), khai thác lỗ hổng zero-day, đến các chiến dịch tấn công có chủ đích sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (machine learning), gây thiệt hại lớn, không chỉ với từng cá nhân, doanh nghiệp mà còn đối với sự ổn định của quốc gia.

Việc Việt Nam đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về Chống tội phạm mạng là bước quan trọng triển khai Nghị quyết 59-NQ/ TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, khẳng định Việt Nam sẵn sàng tham gia khởi xướng các sáng kiến, đóng góp vào việc xử lý các vấn đề, quan tâm chung của quốc tế, trong đó có các thách thức toàn cầu như an ninh mạng; tiếp tục khẳng định và triển khai chủ trương nâng tầm ngoại giao đa phương.

Sự kiện Lễ mở ký với chủ đề “Chống tội phạm mạng-Chia sẻ trách nhiệm-Hướng tới tương lai” dự kiến diễn ra vào hai ngày 25 và 26/10/2025 tại Thủ đô Hà Nội là dấu mốc lịch sử trong đối ngoại đa phương của Việt Nam và quan hệ đối tác Việt Nam-Liên hợp quốc. Đây là lần đầu tiên một địa danh Việt Nam được gắn với điều ước đa phương toàn cầu thể hiện sự ghi nhận cao của cộng đồng quốc tế đối với vai trò và cam kết của Việt Nam trong hợp tác đa phương về an ninh mạng.

Không chỉ tham gia quá trình đàm phán Công ước từ sớm, Việt Nam đã thể hiện sự chủ động trong việc chuẩn bị các chính sách và công cụ để đáp ứng yêu cầu hội nhập, khẳng định vị thế quốc tế.

Theo báo cáo “Chỉ số An toàn thông tin mạng toàn cầu (GCI) 2024” của Liên minh viễn thông quốc tế (ITU), Việt Nam đạt tổng điểm 99,74/100, thuộc nhóm các quốc gia bậc 1 gồm 46 quốc gia “hình mẫu lý tưởng” với cam kết mạnh mẽ về an ninh mạng. Việt Nam đạt điểm tuyệt đối 20/20 ở bốn trụ cột: Luật pháp, Kỹ thuật, Tổ chức quản lý và Hợp tác quốc tế. Trụ cột Phát triển năng lực đạt điểm cao 19,74/20. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đứng thứ 3, sau Singapore và Indonesia.

Việt Nam xác định ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật trong nước để bảo đảm phù hợp các quy định của Công ước. Mới đây nhất là dự án Luật An ninh mạng năm 2025 (xây dựng trên cơ sở sửa đổi toàn diện Luật An ninh mạng năm 2018 và sửa đổi toàn diện Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 thành 1 luật) dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10.

Một trong những hướng đi đang được Việt Nam chú trọng là từng bước đẩy mạnh thực hiện định danh các hoạt động truy cập internet dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung. Đây là nỗ lực giúp bảo vệ cộng đồng khỏi các hành vi lợi dụng không gian mạng để lừa đảo, tấn công hay phát tán thông tin độc hại.

Việc tham gia Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng mở ra cơ hội cho Việt Nam tăng cường hợp tác với các quốc gia trên thế giới, từ đó tiếp cận những công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm quản lý hiện đại. Quan trọng hơn cả, tạo nền tảng để từng bước hình thành một môi trường mạng an toàn, minh bạch hơn cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Song hành với cơ hội là không ít thách thức. Bài toán lớn nhất nằm ở việc làm sao cân bằng giữa kiểm soát tội phạm mạng và bảo vệ quyền riêng tư cá nhân - vấn đề được cả thế giới quan tâm. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cho hạ tầng, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là không hề nhỏ. Đặc biệt, tính chất phức tạp và xuyên biên giới của tội phạm mạng đòi hỏi sự hợp tác thực chất, vượt lên trên những cam kết mang tính hình thức, để có thể đem lại hiệu quả bảo vệ rõ rệt.

Trên chặng đường ấy, trách nhiệm sẽ không chỉ thuộc về chính phủ hay các cơ quan chức năng mà doanh nghiệp, tổ chức, và từng người dùng internet đều phải ý thức được vai trò của mình. Một môi trường internet an toàn bắt đầu từ việc mỗi cá nhân, tổ chức biết tự bảo vệ dữ liệu, cảnh giác trước lừa đảo, và sử dụng công nghệ có đạo đức.

THUẬN PHAN

Nguồn: https://nhandan.vn/chong-toi-pham-mang-xuyen-bien-gioi-trach-nhiem-va-co-hoi-post913633.html