Chuyển đổi số: "cơ hội vàng" của Hợp tác xã

Trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh mẽ, chuyển đổi số (CĐS) đang mở ra cơ hội đột phá cho khu vực kinh tế tập thể, đặc biệt là các hợp tác xã (HTX). Không chỉ giúp vượt qua hạn chế về quy mô nhỏ lẻ, quản trị thủ công hay khó tiếp cận thị trường, CĐS đã trở thành "chìa khóa vàng" để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản Việt. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay lại nằm ở yếu tố con người: nhiều cán bộ và thành viên HTX còn thiếu kỹ năng, tư duy và kiến thức nền tảng để ứng dụng công nghệ.

Nhận diện điểm nghẽn này, thời gian qua, nhiều chương trình đào tạo chuyên sâu về CĐS đã được triển khai rộng rãi, giúp HTX tiếp cận kiến thức từ cơ bản đến nâng cao.

Nổi bật là hoạt động của Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư – Liên minh HTX Việt Nam (VCA). VCA phối hợp với các bộ, ngành, doanh nghiệp công nghệ và sàn thương mại điện tử để tổ chức tập huấn quy mô lớn. Các khóa đào tạo cùng TikTok Việt Nam, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam… đã mang đến kỹ năng ứng dụng công nghệ thực tiễn, đặc biệt qua các phiên livestream bán hàng – kênh tiêu thụ đang mở ra nhiều cơ hội cho nông sản vùng sâu, vùng xa.

Nhiều nông dân, thành viên HTX đã nâng cao kỹ năng số nhờ tham gia các lớp tập huấn, đào tạo.

Hệ thống đào tạo CĐS hiện được thiết kế theo ba trụ cột chính:

Thứ nhất, Chuyển đổi tư duy lãnh đạo số: Các khóa học như "Lãnh đạo số và chiến lược CĐS HTX 4.0" giúp cán bộ quản lý hiểu rõ vai trò của dữ liệu, xây dựng lộ trình CĐS phù hợp và đưa ra quyết định dựa trên phân tích thay vì kinh nghiệm. Đây được coi là bước nền quan trọng trong đổi mới quản trị HTX.

Thứ hai, Ứng dụng phần mềm số hóa quản lý nội bộ: Nhiều HTX được hướng dẫn triển khai phần mềm quản lý nông nghiệp, mã QR, Blockchain truy xuất nguồn gốc, phần mềm kế toán và văn phòng số.

Đáng chú ý, sự hợp tác giữa Liên minh HTX Việt Nam và Công ty TNHH Sorimachi Việt Nam trong đào tạo phần mềm kế toán WACA và Nhật ký sản xuất Facefarm đã mang lại hiệu quả rõ rệt. WACA hỗ trợ đầy đủ nghiệp vụ kế toán đặc thù của HTX, tự động hóa tính lãi, quản lý vốn góp, lập báo cáo tài chính… giúp thay thế hình thức ghi chép thủ công, tăng tính minh bạch. Các khóa tập huấn được tổ chức xuyên ba miền, thu hút hàng trăm học viên tham gia thực hành.

Thứ ba, Nâng cao năng lực tiếp thị và thương mại điện tử: Khóa "Kỹ năng bán hàng đa kênh và xây dựng thương hiệu số" trang bị kỹ năng vận hành gian hàng trên Shopee, Lazada, Alibaba và quảng bá trên TikTok, Facebook, Reels. Việc mở rộng kênh tiêu thụ qua TMĐT đang giúp nông sản Việt tiếp cận thị trường trong và ngoài nước nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Hàng loạt HTX đã chứng minh chuyển đổi số mang lại giá trị thiết thực. Tại Gia Lai, HTX Nam Yang sau khóa đào tạo và áp dụng quản lý chuỗi cung ứng số đã giảm 15% chi phí quản lý, đồng thời tăng 30% giá bán bình quân nhờ bán trực tiếp qua kênh TMĐT quốc tế.

HTX Lục Ngạn Xanh (Bắc Ninh) bứt phá nhờ kỹ năng livestream và đóng gói theo chuẩn TMĐT. Chỉ qua các buổi phát trực tiếp, HTX đã bán hàng trăm tấn vải thiều, doanh thu tăng gần 2,5 lần so với phương thức truyền thống.

Trong quản trị nội bộ, HTX nông nghiệp Rạch Lọp (Vĩnh Long) là điển hình của số hóa thành công. Việc triển khai WACA và các công cụ liên quan giúp minh bạch sổ sách, tối ưu quản lý tài chính. Nhờ đó, HTX xây dựng được 3 sản phẩm OCOP 4 sao và doanh thu vượt 9 tỷ đồng trong các năm gần đây.

Các sự kiện quy mô lớn như phiên livestream "Nông sản về Phố 2025" do VCA phối hợp TikTok và Bưu điện Việt Nam tổ chức tiếp tục mở ra kênh tiêu thụ hiệu quả cho HTX, đặc biệt với nông sản vùng khó khăn.

Ông Nông Văn Thạch, Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp tổng hợp Ba Đình (Cà Mau), cho biết việc ứng dụng công nghệ và kỹ thuật số vào sản xuất – từ số hóa nhật ký lúa–tôm, quản lý mùa vụ, đến mã QR minh bạch sản phẩm – đã giúp HTX giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất và tăng thu nhập cho thành viên. Đồng thời, HTX chủ động tham gia các lớp tập huấn để nâng cao năng lực đội ngũ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, đặc biệt thị trường xuất khẩu.

Thực tế cho thấy, CĐS không chỉ là xu thế mà là con đường tất yếu để HTX phát triển bền vững. Các khóa đào tạo chuyên sâu, sự đồng hành của các cơ quan quản lý và doanh nghiệp công nghệ đang tạo động lực mạnh mẽ giúp HTX Việt Nam rút ngắn khoảng cách số, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định giá trị nông sản Việt trên thị trường toàn cầu.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/chuyen-doi-so-co-hoi-vang-cua-hop-tac-xa-197251119005645903.htm