Mỗi năm, Côn Đảo đón hàng trăm ngàn lượt du khách trong và ngoài nước. Điều này khiến nơi đây đang đối mặt với áp lực ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, đặc biệt là từ rác thải nhựa. Trước thách thức đó, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đang triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, trong đó có việc tận dụng công nghệ và mạng viễn thông để truyền đi thông điệp "nói không với nhựa dùng một lần".
Gánh nặng kéo dài
Du lịch bùng nổ trở thành động lực kinh tế quan trọng nhưng đồng thời cũng kéo theo hệ lụy môi trường, đặc biệt là lượng rác thải sinh hoạt và rác thải nhựa tăng vọt theo cấp số nhân. Theo số liệu mới nhất từ UBND huyện Côn Đảo, mỗi ngày địa phương này phát sinh từ 20 đến 25 tấn rác sinh hoạt. Tuy nhiên, nhà máy xử lý rác duy nhất trên đảo hiện chỉ có khả năng đốt thủ công khoảng 4 - 5 tấn/ngày. Phần lớn lượng rác còn lại buộc phải tồn đọng, khiến khối lượng rác chưa xử lý đã vượt mốc 100.000 tấn, trở thành gánh nặng môi trường kéo dài suốt nhiều năm.
Đáng lo ngại là rác thải nhựa chiếm tỉ lệ lớn trong tổng lượng rác, chủ yếu gồm túi, chai, lọ, bao bì đóng gói… và phần nhiều đến từ hoạt động du lịch. Tại các bãi biển, điểm tham quan, khu di tích, không ít vỏ chai, hộp xốp, ống hút bị bỏ lại sau mỗi đợt cao điểm. Với đặc tính khó phân hủy, những loại rác này nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ô nhiễm đất, nước và không khí, đồng thời tác động tiêu cực đến hệ sinh thái biển - tài nguyên sống còn của huyện đảo.
Với vị trí biệt lập giữa biển khơi nên việc vận chuyển rác vào đất liền trở thành bài toán khó khả thi vì chi phí quá cao. Trong khi đó, xử lý tại chỗ lại phụ thuộc vào công nghệ lạc hậu, gây phát thải độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Dù đã có nhiều nỗ lực khuyến khích thay thế bằng các vật liệu thân thiện với môi trường như túi vải, ly giấy, ống hút cỏ…, song việc thay đổi thói quen tiêu dùng vẫn còn chậm do rào cản về giá thành và sự tiện lợi.
Trong bối cảnh đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng được xem là giải pháp căn cơ và hiệu quả nhất. Khi từng người dân, du khách có ý thức hơn trong hành vi tiêu dùng - từ chối dùng nhựa một lần, mang theo bình nước cá nhân, tái sử dụng túi đựng - thì áp lực lên môi trường mới thật sự giảm thiểu. Nhiều địa phương trong cả nước đang chọn cách tiếp cận từ gốc, bắt đầu với truyền thông, vận động, áp dụng thí điểm từng khu vực trước khi nhân rộng. Huyện Côn Đảo với vị thế là một trong những địa bàn du lịch trọng điểm và mang tính biểu tượng cao đang đứng trước cơ hội đi đầu trong hành trình ấy.
Côn Đảo đang nỗ lực mỗi ngày để giảm lượng rác từ hoạt động du lịch
Côn Đảo phải đối mặt với núi rác khổng lồ, phần nhiều là rác nhựa
Cộng đồng trách nhiệm
Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về thúc đẩy mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa, đặc biệt là tiến tới loại bỏ hoàn toàn sản phẩm nhựa dùng một lần tại Côn Đảo, mới đây Sở Khoa học và Công nghệ đã có văn bản gửi các doanh nghiệp viễn thông đề nghị hỗ trợ truyền thông đến cộng đồng.
Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ đề xuất Viettel Bà Rịa - Vũng Tàu và Mobifone chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu hỗ trợ gửi tin nhắn SMS đến toàn bộ người dân và du khách khi đến Côn Đảo trong năm 2025. Nội dung tin nhắn kêu gọi mọi người chung tay hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, góp phần gìn giữ môi trường Côn Đảo xanh - sạch - đẹp, do UBND tỉnh đứng tên gửi tin, được thể hiện bằng tiếng Việt và tiếng Anh. Đây là một trong những giải pháp cụ thể trong khuôn khổ Đề án "Ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững huyện Côn Đảo" và là động thái thiết thực trong bối cảnh huyện đảo đang phải vật lộn với khối lượng rác khổng lồ tồn đọng từ hàng chục năm.
Việc vận động thông qua tin nhắn giúp mở rộng phạm vi tuyên truyền, tiếp cận được cả những đối tượng khó tiếp cận trực tiếp như khách du lịch ngắn ngày, đồng thời truyền tải thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với môi trường sống. "Cách làm này rất mới và dễ gây chú ý, tác động ngay vào ý thức của du khách, đồng thời giúp du khách chủ động hơn trong việc mang theo bình nước cá nhân, hạn chế dùng đồ nhựa khi ra đảo" - chị Nguyễn Hải Yến (du khách TP HCM) bày tỏ và cho đây là chiến dịch rất thiết thực, nhất là với những người lần đầu đặt chân đến Côn Đảo.
Cùng lúc đó, chính quyền địa phương và các tổ chức, đoàn thể đang đồng loạt triển khai những hoạt động truyền thông cộng đồng. Nổi bật là chiến dịch "Giỏ lễ xanh", kêu gọi người dân và du khách sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường khi dâng lễ tại các địa điểm tâm linh, thay thế hoàn toàn túi nhựa, mút xốp, vật dụng nhựa. Chiến dịch này hiện đã bước sang giai đoạn 4 và mở rộng trên toàn địa bàn, không chỉ góp phần giảm thiểu rác mà còn kết nối truyền thống tâm linh với lối sống xanh hiện đại. Lượng rác nhựa thải ra môi trường đã giảm so với cùng kỳ, nhất là ở các điểm du lịch tâm linh, nơi từng là "điểm nóng" của rác từ đồ lễ, hoa quả, nước uống đóng chai, túi ni-lông…
Tinh thần bảo vệ môi trường ở Côn Đảo cũng được tiếp sức bởi nhiều mô hình dân vận sáng tạo. Từ tháng 5-2022 đến nay, chương trình "Đổi rác lấy quà" do Huyện Đoàn phối hợp WWF Việt Nam và Six Senses Côn Đảo tổ chức, đã trở thành hoạt động thường kỳ. Người dân mang lon bia, chai nhựa, pin cũ, hộp sữa đến điểm đổi quà là những vật phẩm như túi vải, nến thơm, sách, đũa tre. Đến đầu năm 2025, chương trình đã thu gom hơn 2,2 tấn rác tái chế, trong đó riêng hộp sữa từ trường học chiếm hơn 1 tấn, minh chứng cho sự lan tỏa mạnh mẽ từ mô hình đến thế hệ trẻ.
UBND huyện Côn Đảo cho biết việc kiểm soát đồ nhựa du khách mang theo hoàn toàn khả thi, nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân; mục tiêu cuối cùng của chuỗi các hoạt động là tạo một cộng đồng sống xanh, nơi không chỉ chính quyền mà từng người dân, du khách đều chủ động tham gia giảm rác thải nhựa. Những giải pháp đồng bộ hiện nay tại Côn Đảo đang tạo hiệu ứng lan tỏa rõ rệt.
UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mới đây đã công bố kế hoạch kêu gọi đầu tư dự án nhà máy xử lý rác Côn Đảo. Theo đó, vị trí thực hiện dự án nằm ở khu vực Bến Đầm, với diện tích 1,92 ha; có công suất thiết kế 36 tấn rác/ngày (tiềm năng nâng công suất lên 66,23 tấn rác/ngày). Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu yêu cầu dự án phải ưu tiên áp dụng dây chuyền công nghệ có nguồn gốc, xuất xứ thuộc các nước phát triển như G7, EU; có cam kết hoặc xác nhận công nghệ của bên sở hữu công nghệ hoặc bên cung cấp chuyển giao công nghệ.
Nguồn: https://nld.com.vn/con-dao-no-luc-xanh-hoa-du-lich-196250601200828135.htm
Bình luận (0)