Công trình động lực, trọng điểm của Đà Nẵng: Động lực bứt phá trong kỷ nguyên mới - Kỳ 1: Khẳng định vị thế đô thị tiên phong

Nói đến công trình trọng điểm là nói đến công trình ý Đảng, lòng dân. Các công trình trọng điểm thường mang đậm dấu ấn nhiệm kỳ, góp phần quan trọng tạo nên diện mạo, sức sống vươn lên của thành phố Đà Nẵng. Đó là nhiệm vụ, bài toán lớn nhưng luôn được yêu cầu “giải” nhanh và chính xác, đòi hỏi cao về tiến độ, chất lượng, an toàn và hiệu quả.

Việc thành lập Khu thương mại tự do hứa hẹn mang đến nhiều cơ hội phát triển mới cho thành phố Đà Nẵng.

KỲ 1: KHẲNG ĐỊNH VỊ THẾ ĐÔ THỊ TIÊN PHONG

Mỗi công trình trọng điểm hoàn thành, đưa vào sử dụng là thành quả của quyết tâm chính trị, sự đồng thuận, trí tuệ và sức lực cả hệ thống chính trị, người dân.

Cơ hội từ các quyết sách xứng tầm

Với Đà Nẵng, các công trình trọng điểm hạ tầng kỹ thuật và xã hội trong hơn hai thập niên qua đã trở thành biểu tượng cho một thành phố trẻ, năng động, biết cách biến khát vọng thành hiện thực.

Bước vào giai đoạn mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, các công trình động lực, trọng điểm được khẩn trương triển khai và hoàn thành sẽ góp phần cho Đà Nẵng thực hiện tốt vai trò, sứ mệnh của mình: trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và thành phố biển đáng sống đẳng cấp khu vực châu Á, “trung tâm Sandbox quốc gia” cho những cơ chế đặc thù, cho những thử nghiệm công nghệ và mô hình quản trị mới. Các nghị quyết lớn của Trung ương đã mở ra cơ hội, điều kiện cho Đà Nẵng phát triển nhanh, bền vững.

Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định mục tiêu xây dựng và phát triển Đà Nẵng theo hướng hiện đại, bền vững.

Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, cho phép thành phố thí điểm khu thương mại tự do.

Chủ trương thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng từ năm 2025 (tại Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội) sẽ đưa thành phố vào bản đồ tài chính toàn cầu.

Cùng lúc, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được triển khai, trong đó Đà Nẵng là điểm nút chiến lược, kết nối Bắc - Trung - Nam.

Đặc biệt, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã đặt ra yêu cầu hoàn toàn mới.

Với Đà Nẵng, mọi công trình trọng điểm của thành phố trong giai đoạn tới phải được coi là công trình số, công trình thông minh, công trình hội nhập quốc tế. Nói cách khác, từ nay, cầu - cảng - sân bay - trung tâm dữ liệu - khu đô thị không chỉ được nhìn như hạ tầng vật chất, mà còn là “sandbox” để thử nghiệm thể chế, công nghệ, mô hình quản trị đô thị số.

Với ý nghĩa đó, việc nghiên cứu, đánh giá và đề xuất giải pháp cho các công trình động lực, trọng điểm của Đà Nẵng cần được đặt trong một tầm nhìn mới: thể chế đặc thù - công nghệ đổi mới - hội nhập quốc tế - đồng thuận xã hội. Chỉ khi hội tụ đủ bốn trụ cột ấy, Đà Nẵng mới có thể biến công trình trọng điểm thành động lực bứt phá, vừa đáp ứng kỳ vọng dân sinh, vừa khẳng định vị thế đô thị tiên phong trong kỷ nguyên số.

Lãnh đạo thành phố trao thông báo cho phép nghiên cứu đầu tư dự án cho 4 nhà đầu tư quan tâm trong khuôn khổ lễ công bố thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Ảnh: M.QUẾ

Mở ra giai đoạn mới

Lần đầu tiên, thành phố Đà Nẵng được trao cơ chế “vượt trội” để thử nghiệm mô hình phát triển mới, vừa mang tính địa phương, vừa gắn chặt với tầm nhìn quốc gia. Trước hết, Nghị quyết số 136/2024/QH15 đã xác lập vị thế đặc biệt cho Đà Nẵng: Cơ chế chính sách đặc thù và nhất là khu thương mại tự do, nơi được kỳ vọng sẽ vận hành như một “vùng thử nghiệm” cho cải cách thể chế, tài chính, thương mại và công nghệ.

Song song đó, Trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng, dự kiến thành lập trong năm 2025 là một cột mốc then chốt. Thành phố không chỉ muốn có thêm một công trình, mà muốn bước vào “sân chơi toàn cầu”, nơi Fintech, Blockchain, tài sản số và thương mại điện tử xuyên biên giới vận hành. Khi gắn kết với Khu thương mại tự do, Trung tâm tài chính quốc tế sẽ là biểu tượng hội nhập, đưa Đà Nẵng thành “điểm đến mới” của dòng vốn và công nghệ toàn cầu.

Ở tầm quốc gia, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, với tổng vốn khổng lồ và tầm vóc chiến lược. Đà Nẵng là “điểm nút trung chuyển” ở miền Trung. Công tác giải phóng mặt bằng tại đây sẽ là thước đo năng lực quản trị và sự đồng thuận xã hội. Thành công không chỉ phục vụ hạ tầng, mà còn khẳng định vị thế của Đà Nẵng trên bản đồ logistics quốc gia.

Đặc biệt, bối cảnh mới còn được định hình bởi 5 nghị quyết lớn của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 06-NQ/TW (năm 2022) về phát triển đô thị bền vững, xanh, thông minh. Nghị quyết số 57-NQ/TW (năm 2024) về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số - “trục xương sống” cho mọi công trình trọng điểm trong tương lai. Nghị quyết số 59-NQ/TW (năm 2025) về hội nhập quốc tế toàn diện, đặt đô thị Việt Nam vào dòng chảy khu vực và toàn cầu.

Nghị quyết số 66-NQ/TW (năm 2025) về đổi mới xây dựng và thực thi pháp luật, tạo nền móng thể chế cho các cơ chế đặc thù. Nghị quyết số 68-NQ/TW (năm 2025) về phát triển kinh tế tư nhân, khẳng định tư nhân là một trong những động lực chính của tăng trưởng.

Tất cả tạo nên một “trường lực” mới: Công trình trọng điểm không còn được đo đếm đơn thuần bằng bê tông, thép và tiến độ, mà bằng khả năng thực hiện nghị quyết, thử nghiệm thể chế, tích hợp công nghệ và tạo dựng niềm tin xã hội.

Mệnh lệnh phát triển

Trong bối cảnh mới, khi Đà Nẵng đã mở rộng không gian phát triển sau hợp nhất với Quảng Nam, đồng thời được trao cơ chế đặc thù và trở thành điểm nút của nhiều dự án quốc gia, các công trình trọng điểm không còn là lựa chọn mà là mệnh lệnh phát triển.

Trước hết, các công trình trọng điểm của Đà Nẵng phải được đặt trong tầm nhìn quốc gia. Điều này có nghĩa là mọi cây cầu, cảng biển, sân bay, tuyến đường hay khu đô thị phải tính đến sự kết nối của cả miền Trung, thậm chí cả quốc gia.

Như công trình đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam qua Đà Nẵng là hạ tầng chiến lược kết nối ba miền. Trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng không chỉ đạt đẳng cấp khu vực mà phải đạt chuẩn, đẳng cấp quốc tế.

Thứ hai, công trình trọng điểm cần được xây dựng bằng công nghệ số, quản trị số và tư duy đổi mới sáng tạo. Điều này xuất phát trực tiếp từ tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW: Mọi dự án mới phải áp dụng BIM, GIS, DIGITAL TWIN, AI trong toàn bộ vòng đời; phải số hóa dữ liệu để quản lý minh bạch, giám sát theo thời gian thực; phải coi công trình vừa là sản phẩm, vừa là nền tảng dữ liệu cho quản lý đô thị thông minh.

Thứ ba, công trình trọng điểm phải gắn chặt với yêu cầu phát triển đô thị xanh, thông minh, hội nhập quốc tế. Sau hợp nhất với Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng có lợi thế về đất đai, rừng, biển, di sản, du lịch, công nghiệp, nghĩa là mỗi công trình phải được thiết kế trong thế cân bằng: vừa bảo tồn, vừa phát triển; vừa phục vụ dân sinh, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Thứ tư, quản trị công trình trọng điểm phải dựa trên KPI minh bạch và sự giám sát xã hội. Không còn chỗ cho “làm đến đâu hay đến đó”, mà cần có bảng điều khiển số (dashboard) để theo dõi tiến độ, chất lượng, chi phí, giải phóng mặt bằng. Tất cả phải được công khai để người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng theo dõi.

Thứ năm, việc triển khai công trình phải dựa vào nguồn lực đa dạng và cách huy động mới. Ngân sách nhà nước chỉ đóng vai trò dẫn dắt, còn lại phải khuyến khích mạnh mẽ PPP, vốn tư nhân, FDI, ODA. Với cơ chế đặc thù, Đà Nẵng hoàn toàn có thể thu hút tập đoàn quốc tế cùng đầu tư, vừa để giảm gánh nặng ngân sách, vừa nâng cao chuẩn công nghệ và quản trị.

Cuối cùng, yêu cầu quan trọng nhất là sự đồng thuận của người dân. Khi người dân được tham gia góp ý, được thấy quy hoạch bằng mô hình 3D, được cam kết về môi trường sống mới tốt hơn, họ sẽ trở thành đối tác đồng hành, góp phần quan trọng vào tiến trình của các công trình trọng điểm, động lực.

------------
Kỳ cuối: Biến khát vọng thành hiện thực

Nguồn: https://baodanang.vn/cong-trinh-dong-luc-trong-diem-cua-da-nang-dong-luc-but-pha-trong-ky-nguyen-moi-ky-1-khang-dinh-vi-the-do-thi-tien-phong-3303150.html