Dẫn đầu xu hướng sáng tạo sản phẩm truyền thông thế hệ mới

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, trí tuệ nhân tạo và truyền thông xã hội đã tạo nên những thách thức lớn nhưng cũng đầy thú vị đối với báo chí. Nâng cao chất lượng, đổi mới sáng tạo, tiếp cận xu hướng công nghệ tiên tiến là cách thức bền vững nhất để báo chí cách mạng phục vụ nhu cầu ngày một cao hơn của độc giả.

Báo Nhân dân•17/06/2025

Báo chí kết hợp công nghệ đang là mô hình phổ biến tại các tòa soạn trên thế giới trong kỷ nguyên số. Chuyển đổi số báo chí là đặt công nghệ ở trung tâm của chiến lược phát triển, sử dụng công nghệ để tạo ra những nội dung hấp dẫn, chinh phục các nhóm độc giả mới, phân phối nội dung hiệu quả hơn, tạo nguồn thu lớn hơn.

Chuyển đổi số bắt đầu từ giá trị cốt lõi của báo chí

Trên thế giới, The New York Times là một trong những tờ báo từng có lượng bản in khổng lồ xuất bản mỗi ngày. Mặc dù có hơn 2/3 doanh thu đến từ báo in, The New York Times vẫn quyết định chuyển đổi số là chiến lược phát triển quan trọng trong tương lai. Với thế mạnh nền tảng là kho tàng nội dung không giới hạn của tòa soạn kết hợp công nghệ hiện đại trong sản xuất, phân phối sản phẩm báo chí, The New York Times tiên phong chuyển đổi số bằng giá trị cốt lõi.

Tại Việt Nam, các cơ quan báo chí đã có những thay đổi mạnh mẽ trong lộ trình chuyển đổi số. Ngay cả các báo địa phương cũng có thay đổi đáng ghi nhận trong việc xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào hoạt động sản xuất nội dung, hệ thống quản trị, phân phối đa nền tảng.

Tại Báo Nhân Dân, những thử nghiệm và bước đầu “chạm đến” ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số đã được triển khai trong những năm đầu thế kỷ 21. Quãng thời gian này, với sự chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo báo, việc chuẩn bị nhân sự và tổ chức cải tiến nội dung, hình thức cho ấn phẩm Nhân Dân điện tử đã được thực hiện, cùng với sự ra đời của các cửa sổ điện tử Nhân Dân hằng tháng, Nhân Dân cuối tuần, Thời Nay. Các tác phẩm báo chí với sự tích hợp đa thể loại và tăng tính tương tác được đầu tư công phu, bài bản hơn, đã thu hút sự chú ý của bạn đọc, trở thành tiền đề tốt đẹp cho những đột phá sáng tạo sau này

Các đại biểu tham quan Tòa soạn hội tụ Nhân Dân điện tử.

Không khí làm việc sôi nổi tại tòa soạn hội tụ Báo Nhân Dân điện tử. Ảnh: Thành Đạt.

Năm 2021, Báo Nhân Dân đã xây dựng kế hoạch chuyển đổi số với lộ trình phát triển thành cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực. Báo Nhân Dân bản in ra hằng ngày đã và vẫn là sản phẩm quan trọng nhất của tòa soạn. Tuy nhiên, trước thế hệ digital ngày càng đông đảo, Báo Nhân Dân cũng có chiến lược tiếp cận mới mẻ nhằm bảo đảm công tác tuyên truyền chính sách và định hướng thông tin đạt hiệu quả trong xã hội. Theo đó, báo đẩy nhanh chiến lược multi-platform (đa nền tảng) và xu hướng digital-first. Thông tin được ưu tiên đưa lên báo điện tử, thông tin xuất hiện bất cứ nơi nào có độc giả và chủ động đưa tin đến với độc giả thay vì cách tiếp cận truyền thống là độc giả tìm đến với thông tin.

Báo Nhân Dân hợp tác với các đối tác phát triển công cụ đo lường, phân tích dữ liệu hành vi, nhu cầu độc giả, nhằm giúp tòa soạn cung cấp thông tin đúng nhu cầu của bạn đọc, tối ưu thời gian bạn đọc lưu lại trên báo (time on site) và lượng truy cập (pageviews); ứng dụng công nghệ, sử dụng các tools (công cụ) miễn phí như Flourish, Infogram... vào quy trình sản xuất các sản phẩm trực quan, dữ liệu.

Đặc biệt, Báo Nhân Dân đã hợp tác với đối tác quốc tế đưa công cụ Shorthand vào hoạt động sản xuất các bài E-magazine, longform. Báo Nhân Dân cũng đẩy mạnh phát triển fanpage Báo Nhân Dân trên các mạng xã hội Facebook, YouTube, TikTok… Với tiêu chí nội dung chuẩn mực, tốc độ, câu chuyện hấp dẫn, cùng hình thức trình bày hiện đại, mỗi ngày fanpage Báo Nhân Dân phân phối hàng trăm sản phẩm chất lượng cao của các ấn phẩm Báo Nhân Dân… với các mẫu trình bày phù hợp từng nội dung. Fanpage Nhân Dân đang có chỉ số tiếp cận người đọc (reached) và tương tác (like, share, comment) khá cao so với các fanpage của nhiều cơ quan báo chí. Kênh YouTube của Báo Nhân Dân cập nhật thông tin liên tục và đang có hơn 3,5 triệu lượt đăng ký. Báo Nhân Dân xếp thứ 7 trong Tốp 10 cơ quan báo chí Trung ương chuyển đổi số xuất sắc năm 2024.

Các công cụ, ứng dụng công nghệ, các nền tảng phân phối nội dung được Báo Nhân Dân sử dụng

Mở rộng nền tảng đa phương tiện góp phần định hướng dư luận

Trong lộ trình nỗ lực chuyển đổi số, thời gian qua, Báo Nhân Dân đã xây dựng nhiều chuyên trang thông tin đặc biệt, kết hợp thông tin chính thống, tin cậy với công nghệ và các ý tưởng sáng tạo, nhằm tuyên truyền sinh động, hấp dẫn các chủ trương của Đảng, Nhà nước

Ngày 26/10/2021, lần đầu tiên Báo Nhân Dân ra mắt một chuyên trang thông tin đặc biệt được thực hiện công phu với sự kết hợp nhiều loại hình báo chí, nhằm phát triển lý luận về xây dựng Đảng. Trang Thông tin đặc biệt “Lý luận, thực tiễn và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” tại địa chỉ http://cnxh.nhandan.vn giúp lan tỏa rộng rãi trên môi trường internet những nội dung cốt lõi trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và những ý kiến tâm huyết của cán bộ, đảng viên, nhân dân cả nước, các học giả, bạn bè quốc tế. Trang thông tin này đã đoạt giải sản phẩm truyền thông sáng tạo tuyên truyền về Xây dựng Đảng của Giải Búa Liềm vàng năm 2021.

Trang Thông tin đặc biệt “Lý luận, thực tiễn và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”.

Trang thông tin đặc biệt Hồ Chí Minh và tư tưởng “lấy dân làm gốc”.

Nhân kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 19/5/2022, Báo Nhân Dân đã khai trương Trang thông tin đặc biệt Hồ Chí Minh và tư tưởng “lấy dân làm gốc”, tại địa chỉ http://hochiminh.nhandan.vn. Trên nền tảng công nghệ hiện đại, thiết kế trang trọng, trực quan, Trang thông tin đã số hóa kho tư liệu đặc biệt với hơn 1.000 bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên Báo Nhân Dân từ năm 1951 đến năm 1969; đồng thời giúp độc giả có thể trải nghiệm chân thực các bài báo có giá trị lịch sử từ hơn nửa thế kỷ trước. Trong năm 2023, Báo Nhân Dân tiếp tục ra mắt chuyên trang “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay”, đúng dịp 25 năm Ngày mất đồng chí Nguyễn Văn Linh (27/4/1998-27/4/2023). Trên nền tảng công nghệ hiện đại, thiết kế trang trọng, trực quan, Trang thông tin là tài liệu tra cứu, tham khảo quý giá trên nền tảng số cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân và các chuyên gia, bạn bè quốc tế về Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, đồng thời tạo hiệu ứng lan tỏa sức sống “Những việc cần làm ngay” trong giai đoạn hiện nay.

Chuyên trang “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay”.

Với slogan “Mọi câu hỏi đều có lời giải”, Tri thức chuyên sâu là sản phẩm đặc biệt của Báo Nhân Dân đón đầu xu hướng báo chí dữ liệu nhằm cung cấp kiến thức tổng quan, thông tin chính thống, chuyên sâu với cách trình bày công phu, đa phương tiện, hấp dẫn. Báo Nhân Dân đã xây dựng hơn 200 nội dung Tri thức chuyên sâu phân loại theo 5 nhóm gồm: sự kiện, vấn đề, nhân vật, địa danh, tổ chức. Tri thức chuyên sâu đang là sản phẩm được bạn đọc và đồng nghiệp đánh giá rất tích cực trên các kênh tương tác của Báo Nhân Dân và mạng xã hội.

Tri thức chuyên sâu.

Năm 2022, Bộ Chính trị ban hành sáu Nghị quyết mới về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh sáu vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nhằm triển khai việc tuyên truyền hiệu quả và sớm đưa Nghị quyết của Bộ Chính trị vào cuộc sống, Báo Nhân Dân là cơ quan báo chí đầu tiên trên cả nước tiên phong xuất bản các phụ trương chuyên trang, chuyên đề riêng biệt về 6 vùng kinh tế-xã hội. Trên Báo Nhân Dân điện tử có các chuyên trang Trung du và miền núi Bắc Bộ; Đồng bằng sông Cửu Long; Tây Nguyên; Đông Nam Bộ; Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ và Đồng bằng sông Hồng được xây dựng đa phương tiện, ứng dụng khoa học công nghệ để thuận lợi cho việc tra cứu. Việc ra mắt các phụ trương chuyên trang, chuyên mục riêng biệt về sáu vùng kinh tế-xã hội được xem là một bước đi mạnh dạn, thể hiện rõ tính định hướng dẫn đầu của cơ quan ngôn luận của Đảng.

Hiệu ứng đặc biệt từ truyền thông các sự kiện chính trị trọng đại

Nhận thức được trách nhiệm của tờ báo Đảng hàng đầu của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong công tác tuyên truyền về những sự kiện chính trị trọng đại của đất nước, Báo Nhân Dân tiếp tục sáng tạo nhiều sản phẩm báo chí truyền thông mới có sức lan tỏa mạnh mẽ, gắn kết báo in truyền thống với nền tảng công nghệ nhằm tạo ra trải nghiệm mới mẻ, phục vụ và thu hút đông đảo bạn đọc, nhất là đối tượng bạn đọc ưa thích các nền tảng công nghệ số.

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), Báo Nhân Dân đã tổ chức Đợt thông tin đặc biệt, mở đầu bằng việc ra mắt chuyên trang điện tử Chiến dịch Điện Biên Phủ. Đây là lần đầu tiên Chiến dịch Điện Biên Phủ được thể hiện dưới góc nhìn Nhật ký chiến dịch một cách toàn diện, dễ hiểu và sinh động. Điểm nhấn trong Đợt thông tin đặc biệt về chiến thắng Điện Biên Phủ là phụ san số Báo Nhân Dân hằng ngày 7/5/2024 gồm 4 trang tóm tắt diễn tiến 56 ngày đêm chiến dịch dưới dạng nhật ký bằng tiếng Việt và tiếng Anh và 4 trang in toàn bộ bức tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ” với hơn 4.500 nhân vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Bạn đọc có thể cắt các trang báo, ghép thành bức tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ” dài tới 3,21m - một kỷ lục đối với sản phẩm báo in - rồi treo trong phòng khách, nơi công cộng hoặc chụp ảnh check-in trên mạng xã hội cùng các hashtag #chienthangdienbienphu #dienbienphu.

Chuyên trang đặc biệt " Chiến dịch Điện Biên Phủ"

Cùng với các sản phẩm báo chí đặc biệt, Báo Nhân Dân cũng tổ chức Triển lãm tương tác tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ”. Triển lãm khai mạc vào ngày 6/5/2024 đồng thời tại hai địa điểm: Trụ sở Báo Nhân Dân - 71 Hàng Trống, Hà Nội và Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biện. Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng bức tranh panorama bao quanh hình tròn đường kính 5,5 mét, chiều cao hơn 3 mét và trải nghiệm công nghệ thực tế tăng cường với mô hình tranh panorama 360 độ. Nhiều trường đã sử dụng phụ san panorama của Báo Nhân Dân như một tư liệu để học môn lịch sử...

Triển lãm tương tác tranh Panorama kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ.

5 tháng sau khi tạo cơn sốt trong nước, ngày 8/10/2024, tại Vienna (Áo), phụ san panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ” của Báo Nhân Dân đã được vinh danh tại Giải thưởng Đổi mới và Phát triển Báo in bền vững ở hạng mục Sản phẩm xuất sắc nhất dành cho độc giả trẻ. Ban Giám khảo đánh giá sự độc đáo và sáng tạo của phụ san panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ” là “thí dụ về đổi mới báo in tầm cỡ thế giới”. Tháng 11/2024, Chiến dịch tuyên truyền 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ của Báo Nhân Dân được trao giải Vàng, hạng mục Truyền thông Báo in xuất sắc (Best in Newspaper Marketing) trong khuôn khổ Giải thưởng Truyền thông châu Á (Asian Media Awards) năm 2024 do WAN-IFRA tổ chức.

Tổng Biên tập Lê Quốc Minh, đại diện Báo Nhân Dân nhận cúp lưu niệm tại buổi lễ trao giải. Ảnh: WAN-IFRA

Truyền tải lịch sử bằng một cách mới mẻ và sáng tạo, kết nối thế hệ trẻ với lịch sử đất nước, Báo Nhân Dân tiếp tục có những trang thông tin và sản phẩm phụ san độc đáo như “Cột cờ Hà Nội” nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024), phụ san “Những trận đánh nổi tiếng, những vị tướng tài danh” nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024)...

Cột cờ Hà Nội.

Những ngày tháng tư năm nay, Trụ sở tòa soạn Báo Nhân Dân, 71 Hàng Trống, Hà Nội diễn ra cảnh tượng chưa từng thấy khi hàng nghìn bạn đọc xếp hàng dài nhiều km để tham quan Triển lãm tương tác kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) và nhận phụ san đặc biệt 8 trang, được thiết kế hấp dẫn, một mặt là những dấu mốc quan trọng của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, một mặt là sa bàn chiến dịch. Độc giả quét mã QR để có những trải nghiệm trực quan, ấn tượng. Hơn 500.000 bản phụ san từ nguồn xã hội hóa đã đến tay bạn đọc tại 63 tỉnh thành trên toàn quốc, tạo nên làn sóng “săn lùng” phụ san Báo Nhân Dân trên mạng xã hội.

Đây cũng là lần đầu tiên một triển lãm quy mô được tổ chức tại tòa soạn Báo Nhân Dân, hướng quay ra Hồ Hoàn Kiếm, nhằm tạo điều kiện để đông đảo người dân và du khách dễ dàng tiếp cận những sản phẩm đặc biệt của Báo Nhân Dân. Nhiều bạn trẻ rất hào hứng khi được vào mô hình lều dã chiến để xem trình chiếu hình ảnh 3D tái hiện thời khắc lịch sử của dân tộc 50 năm trước trên sa bàn chính là các trang phụ san. Đã có khoảng 160.000 người tới với triển lãm tương tác, lan truyền cảm hứng yêu nước, niềm tự hào dân tộc.

Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025), Báo Nhân Dân triển khai đợt thông tin tuyên truyền đặc biệt trên các ấn phẩm và nền tảng số, với điểm nhấn là ấn phẩm Nhân Dân cuối tuần đặc biệt mang số 1890. Báo dành tặng bạn đọc hai trang phụ san đặc biệt có hình ảnh Bác Hồ đọc Báo Nhân Dân và những câu nói bất hủ của Người, kèm theo đó có các mã QR kết nối tới các bài hát hay nhất, xúc động nhất về Bác, các trang thông tin sâu sắc, sinh động về cuộc đời và tư tưởng Hồ Chí Minh trên các nền tảng của Báo Nhân Dân. Đồng thời, báo tổ chức Triển lãm đặc biệt “Rạng rỡ tên Người” trong đó các tính năng, ưu thế của công nghệ và trí tuệ nhân tạo được khai thác tối đa để thu hút công chúng trẻ tuổi...

Muốn thu hút độc giả trong kỷ nguyên số hiện nay, phải duy trì nội dung chất lượng cao, phong cách chuyên nghiệp, sự khác biệt của tờ báo trong cả biển thông tin. Và để khác biệt thì chẳng có cách nào khác là liên tục đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ. Mạnh dạn dám nghĩ dám làm sẽ có đột phá, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của bạn đọc, nâng cao hiệu quả truyền thông, định hướng dư luận.

Cách bạn đọc tiếp nhận, tương tác với tin tức đang thay đổi. Theo đó, ranh giới các thể loại báo chí đang bị xóa nhòa, thay thế bởi các sản phẩm, dự án báo chí truyền thông mới.