Dự án Luật Phòng bệnh: Y tế cơ sở thành tuyến đầu trong chăm sóc sức khỏe

Nhân viên y tế đang hướng dẫn người bệnh đo chức năng hô hấp

dự án Luật Phòng bệnh cụ thể hóa các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong bối cảnh già hóa dân số, diễn tiến bệnh tật phức tạp và yêu cầu phát triển bền vững.

PV Báo SGGP đã ghi nhận ý kiến của các chuyên gia xung quanh dự thảo luật này.

PGS-TS VŨ VĂN GIÁP, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai:

Sàng lọc sớm để phát hiện, điều trị kịp thời

PHÓNG VIÊN: Ông có thể chia sẻ thực tế điều trị các bệnh không lây nhiễm về phổi hiện nay?

PGS-TS VŨ VĂN GIÁP: Bệnh không lây nhiễm nói chung và bệnh không lây nhiễm ở lĩnh vực hô hấp nói riêng đang gánh nặng rất lớn cho các nước đã và đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

Trong lĩnh vực hô hấp có ung thư phổi, COPD, Hen… là những bệnh không lây nhiễm phát sinh do các yếu tố nguy cơ đã tiếp xúc trước đây như: hút thuốc lá, già hóa dân số, quá trình tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ trong môi trường... cùng với thời gian sẽ làm phát sinh các bệnh tật.

Chúng ta vẫn đang phải đối mặt với gánh nặng kép cả các bệnh không lây nhiễm và lây nhiễm. Đặc biệt, các bệnh không lây nhiễm đang là gánh nặng chính của các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Việc phát hiện sớm thông qua sàng lọc định kỳ mang lại lợi ích cụ thể nào cho người bệnh trong quá trình điều trị?

Nếu như cùng bị nhiễm bệnh ung thư phổi, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm thì hiệu quả điều trị và khả năng khỏi hoàn toàn. Ngược lại, bệnh nhân sẽ không được điều trị khỏi.

Sàng lọc nếu phát hiện tổn thương, bệnh nhân sẽ được hẹn kiểm tra định kỳ và khi tổn thương tiến triển sẽ được xử lý kịp thời và tiết kiệm chi phí rất nhiều cho ngân sách quốc gia, cho Quỹ Bảo hiểm y tế, cũng như cho toàn xã hội.

Sàng lọc sớm giúp bệnh nhân được điều trị sớm, sức khỏe hồi phục nhanh và không phải chịu đựng những biến chứng nếu để đến giai đoạn muộn.

Đó là kinh nghiệm thực tế lâm sàng, tôi cho là Luật Phòng bệnh cần đưa vào để có pháp lý, tăng cơ hội phát hiện sớm, điều trị sớm, giúp tiết kiệm ngân sách quốc gia.

Bác sĩ đang thăm khám phổi cho người bệnh

TS LÊ THÁI HÀ, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế):

Chuyển từ điều trị sang chủ động phòng bệnh

Sàng lọc và phát hiện sớm đóng vai trò gì trong chiến lược xây dựng dân số khỏe mạnh, đặc biệt với nhóm bệnh không lây nhiễm về bệnh phổi?

TS LÊ THÁI HÀ: Việc phát hiện sớm đi kèm đánh giá các yếu tố nguy cơ hết sức quan trọng. Công tác dự phòng và sàng lọc nguy cơ được Bộ Y tế triển khai hoàn toàn phù hợp với hướng dẫn của Tổ chức y tế Thế giới, hướng đến việc phát hiện sớm, dự phòng chủ động và can thiệp sớm cho các bệnh phổi mạn tính.

Quan điểm này cũng đã được đưa vào hoạt động của các cơ sở y tế, giúp đến gần hơn với người dân, nhằm giúp hệ thống y tế cơ sở chủ động hơn trong sàng lọc, quản lý nguy cơ và phát hiện bệnh sớm.

Khi y tế đến gần hơn với người dân, người dân sẽ được tư vấn, chăm sóc và chuẩn bị tốt hơn về sức khỏe, ngay cả khi họ đang sống trong môi trường có yếu tố nguy cơ.

Đây chính là cách tiếp cận của Cục Phòng bệnh trong quá trình xây dựng, thảo luận Luật phòng bệnh cũng như thực hiện Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Nghị quyết 72 đã nhấn mạnh việc chuyển trọng tâm từ điều trị sang phòng bệnh. Theo bà, tinh thần này nên được thể hiện như thế nào trong Luật Phòng bệnh sắp tới?

Quan điểm chỉ đạo của nghị quyết 72 là tư duy cực kỳ tích cực, thể hiện sự thay đổi trong chiến lược chăm sóc sức khỏe, từ tập trung điều trị sang chủ động phòng bệnh và phát hiện sớm.

Quan điểm này cũng đang được Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cụ thể hóa trong các chương trình hành động, dự thảo Luật Phòng bệnh, chương trình mục tiêu dân số quốc gia… Trong đó nêu rõ: tập trung đầu tư cho y tế cơ sở, với mục tiêu đến năm 2035 là 100% cơ sở y tế có khả năng sàng lọc, quản lý các bệnh không lây nhiễm thông thường và phổ biến tại Việt Nam, bao gồm các bệnh phổi mạn tính như COPD, hen.

Đây là bước tiến rất quan trọng, giúp y tế cơ sở trở thành tuyến đầu trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đưa dịch vụ y tế đến gần hơn với người dân, để họ được tiếp cận sớm, phát hiện sớm và được chăm sóc kịp thời.

Vậy nhiệm vụ chính của cơ sở y tế trong công tác phòng bệnh không lây nhiễm mà dự thảo luật hướng tới là gì?

Trong dự thảo luật, chúng tôi tập trung 3 nội dung: Thứ nhất, tăng cường thông tin truyền thông cho người dân cũng cần những thông tin chính xác nhất và cần thiết nhất. Thứ 2, tập trung đầu tư cho y tế cơ sở, làm sao để cơ sở khám sàng lọc, phát hiện yếu tố nguy cơ. Thứ 3, Nghị quyết 72 cũng đã nêu rất rõ, từ năm 2026, mỗi người dân đều được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc 1 lần 1 năm.

Bệnh không lây nhiễm là một nhóm bệnh rộng, gồm nhiều bệnh lý mạn tính khác nhau. Bộ Y tế đã xác định một số nhóm bệnh trọng điểm cần được ưu tiên kiểm soát, trong đó có bệnh phổi mạn tính, tim mạch, đái tháo đường, ung thư, đột quỵ, thận mạn… và đang xây dựng, cập nhật các hướng dẫn chuyên môn để chuẩn hóa việc sàng lọc, chẩn đoán và quản lý bệnh tại cộng đồng.

THÀNH AN - BẢO TRÂN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/du-an-luat-phong-benh-y-te-co-so-thanh-tuyen-dau-trong-cham-soc-suc-khoe-post819465.html