Nhiều tín hiệu tích cực
Từ năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp cùng các đơn vị có liên quan và 5 địa phương vùng ĐBSCL thực hiện 7 mô hình thí điểm triển khai quy trình canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp với diện tích 50 ha/mô hình trong 2 vụ hè thu và thu đông 2024. Vụ hè thu 2025, tiếp tục triển khai 6 mô hình thí điểm (trừ mô hình lúa tôm) và mở rộng thêm 5 mô hình mới để tiếp tục thực hiện quy trình canh tác giảm phát thải. Đồng thời phối hợp với Viện Nghiên cứu lúa gạo Quốc tế (IRRI) và Ngân hàng Thế giới (WB) thí điểm quy trình đo đạc, báo cáo và thẩm định phát thải (MRV). Cùng với các mô hình thí điểm, từ vụ lúa đông xuân và hè thu năm 2025, các địa phương đã chủ động triển khai hơn 100 mô hình canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp, với tổng diện tích hơn 4.518ha.
Nông dân tham quan quy trình sản xuất phân bón hữu cơ từ rơm tại HTX Tiến Thuận ở xã Thạnh Quới, TP Cần Thơ.
Các mô hình đã cho thấy, nông dân đã giảm được nhiều chi phí sản xuất đầu vào, tăng lợi nhuận nhờ đẩy mạnh cơ giới và áp dụng động bộ các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới. Nông dân còn được doanh nghiệp bao tiêu lúa với giá cao hơn thị trường.
Theo ông Nguyễn Cao Khải, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Tiến Thuận, TP Cần Thơ, thời gian qua, nông dân tại HTX tham gia mô hình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp và được các cơ quan chức năng hỗ trợ, hướng dẫn áp dụng nhiều loại máy móc, công nghệ hiện đại vào cả quá trình canh tác. Nông dân tiết kiệm được nhiều thời gian và chi phí so với sản xuất theo truyền thống. Đặc biệt, HTX đã được hỗ trợ ứng dụng các máy móc, công nghệ để thu gom rơm phục vụ trồng nấm rơm và giá thể rơm thải ra tiếp tục ủ trộn bằng máy để làm phân bón hữu cơ phục vụ lại cho cây trồng. Qua đó, tăng thêm nguồn thu nhập và khắc phục được tình trạng đốt bỏ rơm gây lãng phí, tác động xấu đến môi trường.
Theo bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Cần Thơ, ĐBSCL là vùng trọng điểm sản xuất lúa của cả nước, đóng góp trên 50% sản lượng lúa và hơn 90% lượng gạo xuất khẩu. Trước những thách thức ngày càng lớn của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, chi phí sản xuất tăng cao, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính, ngành lúa gạo của chúng ta đang đòi hỏi một hướng đi mới, hiện đại hơn, xanh hơn và bền vững hơn.
Tích cực thúc đẩy ứng dụng công nghệ
Theo các báo cáo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, việc ứng dụng các máy móc, công nghệ hiện đại trong canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp là rất cần thiết. Do vậy, nông dân, doanh nghiệp tại các địa phương đã và đang quan tâm đẩy mạnh ứng dụng đồng bộ công nghệ và tiến bộ kỹ thuật vào cả quá trình sản xuất, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm từ chuỗi giá trị lúa gạo.
Ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông An Giang, cho rằng: “Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được ứng dụng vào quá trình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp đã mang lại lợi ích rất lớn cho nông dân trồng lúa. Tại An Giang, thời gian qua, nông dân nhiều HTX tham gia các mô hình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp đã được hướng dẫn áp dụng đồng bộ các giải pháp công nghệ từ quá trình làm đất, gieo sạ đến chăm sóc, thu hoạch lúa, xử lý rơm rạ".
Đặc biệt, ông Lê Văn Dũng cho biết, nhiều mô hình đã áp dụng công nghệ tưới ngập khô xen kẽ để giảm phát thải khí nhà kính và có sử dụng các thiết bị công nghệ tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để đo đạc tự động mực nước trên đồng ruộng và ghi nhận các chỉ số về lượng phát thải khí nhà kính. Đây là giải pháp rất tốt, giúp có nguồn dữ liệu rõ ràng, minh bạch và có thể xem trên điện thoại thông minh. Qua đó tiết kiệm được chi phí nhân công và giảm nhiều chi phí khác. Cần nhân rộng ứng dụng để thực hiện tốt Đề án 1 triệu héc-ta lúa.
TP Cần Thơ có diện tích vùng triển khai thực hiện Đề án 1 triệu héc-ta lúa đến năm 2030 là 170.000ha, trong đó diện tích được triển khai trong năm nay là 104.500ha. Từ năm 2024 đến nay, Cần Thơ đã triển khai 12 mô hình thí điểm theo tiêu chí Đề án 1 triệu héc-ta lúa, với quy mô 50ha/mô hình.
Theo bà Phạm Thị Minh Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN&MT TP Cần Thơ, nhờ áp dụng các công nghệ mới và máy móc cơ giới chính xác phục vụ gieo sạ, chăm sóc lúa mà nông dân có thể giảm 40-50% lượng giống sử dụng, giảm 20-30% lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật sử dụng, trong khi năng suất, chất lượng lúa lại tăng. Các công nghệ mới, nhất là công nghệ 4.0 đã giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất rõ nét.
Theo bà Huỳnh Kim Định, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Bộ NN&MT, nhiều công nghệ tiên tiến đã được áp dụng vào quá trình phát triển sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp tại vùng ĐBSCL, nhất là áp dụng công nghệ số và công nghệ cơ giới hóa chính xác. Đặc biệt, ứng dụng công nghệ số để theo dõi, đánh giá chỉ số giảm phát thải đã giúp nông dân thấy được các thành quả của mình trong nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực và giảm phát thải trên cánh đồng lúa. Các giải pháp công nghệ sinh học cũng được ứng dụng trong xử lý rơm rạ, quản lý và sử dụng các phụ phẩm nông nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn. Công nghệ số đã thực hiện thay cho công sức của con người rất lớn, giúp tiết kiệm nhiều thời gian và chi phí.
Tới đây, bà Huỳnh Kim Định cho biết, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tiếp tục triển khai nhiều chương trình, hoạt động nhằm thúc đẩy phổ biến, chuyển giao và ứng dụng công nghệ trong quản lý canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp. Nghiên cứu, đánh giá, theo dõi và đề xuất ứng dụng các mô hình, công nghệ hiệu quả và có chi phí hợp lý để giúp nông dân tăng lợi nhuận.
Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG
Nguồn: https://baocantho.com.vn/dua-cong-nghe-vao-quan-ly-canh-tac-lua-chat-luong-cao-va-phat-thai-thap-a192321.html
![[Ảnh] Sẵn sàng cho Hội chợ Mùa Thu 2025](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/10/14/1760456672454_ndo_br_chi-9796-jpg.webp)
Bình luận (0)