Giải quyết bằng được điểm nghẽn thể chế

Khắc phục tình trạng đầu tư manh mún, dàn trải

Hầu hết các ĐB đều đánh giá cao những kết quả nổi bật của giai đoạn 2021-2025 cũng như năm 2025, Chính phủ đã chỉ đạo, điều hành quyết liệt, hiệu quả. Chúng ta đã có những đột phá đáng ghi nhận như vốn đầu tư công tăng mạnh, tỷ lệ giải ngân đầu tư công cũng cao. Chính phủ cũng đã cơ cấu lại số dự án đầu tư công hợp lý, giảm 50%, chỉ còn 5.000 dự án, đã khắc phục được tình trạng đầu tư manh mún, dàn trải.

Hạ tầng giao thông được đầu tư vượt bậc, đó là con số rất ấn tượng. Đến hết năm 2025, dự kiến hoàn thành 3.245km đường bộ cao tốc (vượt mục tiêu là 3.000km) và 1.711km đường ven biển. ĐB Vũ Trọng Kim (Ninh Bình) đánh giá cao Quốc hội đã quyết định mở cửa sớm để phục hồi nền kinh tế sau đại dịch Covid-19. Khi đối mặt căng thẳng thuế quan với Hoa Kỳ, chúng ta cũng đã bình tình giải quyết, đó là những dấu ấn trong công tác chỉ đạo.

Tuy vậy, các ĐB cũng chỉ ra nhiều hạn chế, bất cập cần được chú trọng giải quyết trong thời gian tới, cần thẳng thẳn nhìn nhận chất lượng tăng trưởng chưa bền vững, còn phụ thuộc vào nước ngoài nhiều.

ĐB Trần Văn Khải (Ninh Bình) chỉ ra 3 hạn chế chính: vướng mắc về thể chế chính sách; sự thiếu phối hợp đồng bộ giữa bộ, ngành và địa phương; tâm lý né tránh trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức.

Theo ĐB Trần Văn Khải, điểm nghẽn về thể chế cũng là nguyên nhân khiến nhiều địa phương đòi cơ chế chính sách đặc thù, trong khi hệ thống chính sách lẽ ra phải đồng bộ, thống nhất trong cả nước. Mặt khác, gần đây phát sinh “1 luật sửa nhiều luật”, cho thấy việc xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế có vấn đề, trong khi luật cần ổn định. Do đó, ĐB Trần Văn Khải và nhiều ĐB đều cho rằng, điểm nghẽn về thể chế là điều phải giải quyết bằng được trong thời gian tới.

Trần Văn Khải.jpg — ĐB Trần Văn Khải (Ninh Bình) phát biểu

Cùng với đó, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, trên - dưới phải được coi trọng. Theo ĐB, không phối hợp, kết nối mà có tâm lý chờ nhau, đùn đẩy trách nhiệm, làm việc riêng rẽ nên mới có những tuyến đường kéo dài 4-5 nhiệm kỳ Quốc hội. Do đó, rất cần loại bỏ hiện tượng cán bộ né tránh, tâm lý sợ sai, làm việc cầm chừng. Cần có đủ cơ chế, chính sách để khuyến khích, khích lệ cán bộ công chức dám nghĩ, dám làm vì mục tiêu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đánh giá cao Chính phủ rất tích cực hoàn thiện thể chế nhiệm kỳ cao, làm với cường độ cao. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo lắng với tỷ lệ luật được xây dựng, thông qua tại 1 kỳ họp, ảnh hưởng đến chất lượng làm luật, nhất là việc lấy ý kiến người dân, nhiều dự thảo lấy ý kiến trong thời gian gấp khiến doanh nghiệp, người dân không kịp trở tay; nhiều văn bản có hiệu lực ngay trong ngày ký ban hành. "Không thể cắt quyền góp ý của người dân, doanh nghiệp trong việc xây dựng luật pháp", ông nói.

Đầu tư phải “ra tấm ra món”

Một điểm mà nhiều ĐB quan tâm, đó là đề nghị giai đoạn 2025 - 2030, dồn lực cho các dự án trọng điểm, xoay chuyển, không đầu tư tràn lan với các dự án nhỏ lẻ, “phải đầu tư ra tấm ra món thì mới tạo dấu ấn được cho đất nước”.

hà Sỹ Đồng.jpg — ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) phát biểu

ĐB đề nghị Chính phủ kiên quyết bố trí vốn ngân sách Trung ương tập trung, trọng tâm, trọng điểm, tổng số dự án sử dụng vốn ngân sách Trung ương không quá 3.000 dự án. Ngân sách Trung ương chỉ tập trung bố trí cho các dự án hạ tầng chiến lược, có tính chất xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái; đối với các dự án dự kiến khởi công mới, ưu tiên bố trí cho các dự án đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao, đường sắt kết nối quốc tế, đường sắt đô thị, dự án trọng điểm, liên vùng, liên quốc gia, quốc tế, các dự án có tính chất đột phá.

Tuy nhiên, theo ĐB Hà Sỹ Đồng, công tác đầu tư còn hạn chế, từ công tác chuẩn bị đầu tư, đây là điểm yếu đã nói nhiều nhưng chưa khắc phục được, khiến có vốn rồi mà không làm được, nguyên nhân là do quá nhiều thủ tục. Những hạn chế này cần được nhìn nhận nghiêm khắc hơn và chấn chỉnh.

ĐB Vũ Trọng Kim (Ninh Bình) cũng đồng tình với các ý kiến là cần giải bài toán đầu tư công: phải giải ngân nhanh; tập trung phải trọng điểm, phải bảo đảm mang tính xoay chuyển.

Tô Ái Vang.JPG — ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) phát biểu

ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) kiến nghị Chính phủ tiếp tục cân đối tình hình thu ngân sách nhà nước năm 2026 và xem xét, trình Quốc hội tiếp tục quyết định các chính sách miễn giảm thuế - phí trong năm 2026 và các năm tiếp theo.

Theo ĐB Tô Ái Vang, Chính phủ đã chỉ đạo nhiều giải pháp, các địa phương cũng đã tăng cường các giải pháp nhằm phấn đấu thu ngân sách địa phương kịp thời trong những tháng cuối năm 2025. Nhưng nếu trường hợp sau khi thực hiện các giải pháp tăng thu của địa phương vẫn chưa đạt, thì để thực hiện các nhiệm vụ chi, liên quan đến con người, đảm bảo an sinh xã hội, Chính phủ cần xem xét phương án xử lý phù hợp theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.

PHAN THẢO - ĐỖ TRUNG

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/giai-quyet-bang-duoc-diem-nghen-the-che-post819130.html