Giám sát chặt văn bản quy định chi tiết

Nhìn tổng thể, các dự luật trình Hội nghị lần này đã có sự thay đổi khá lớn, đặc biệt là đã rút gọn các điều khoản để bảo đảm đúng tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật: chỉ quy định những nội dung đúng thẩm quyền của Quốc hội, bám sát thực tiễn, bảo đảm tính khả thi, tăng cường phân cấp, phân quyền, không quy định trong luật những nội dung về thủ tục hành chính, trình tự, hồ sơ mà giao Chính phủ quy định theo thẩm quyền để linh hoạt, kịp thời sửa đổi, bổ sung khi cần thiết, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính. Có những dự luật đã giảm số lượng lớn các điều khoản so với bản dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám như: dự luật Hóa chất (sửa đổi) giảm 39 điều, dự luật Công nghiệp công nghệ số giảm 17 điều, 9 mục, dự luật Nhà giáo giảm 4 điều...

Hội nghị quán triệt, triển khai thi hành các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội Khóa XV

Việc rút gọn các điều khoản trong mỗi dự luật nhằm xây dựng một hệ thống luật thông thoáng hơn, nhưng ở chiều ngược lại, cũng phải thừa nhận rằng, khi Quốc hội ban hành các luật khung sẽ đặt ra thách thức lớn đối với việc đưa luật, nghị quyết vào cuộc sống bởi điều này còn phụ thuộc vào việc ban hành các văn bản quy định chi tiết.

Với sự đổi mới tư duy xây dựng pháp luật hiện nay, việc các đại biểu Quốc hội, thậm chí là các cơ quan chủ trì thẩm tra đang tập trung nhiều hơn vào việc rà soát, loại bỏ các quy định không đúng thẩm quyền của Quốc hội ra khỏi các dự luật là điều dễ hiểu. Nhưng dường như các đại biểu, thậm chí là các cơ quan của Quốc hội cũng chưa thực sự phát huy được vai trò trong giám sát, kiểm soát các văn bản quy định chi tiết cả về tiến độ ban hành lẫn chất lượng văn bản.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, trong đó nhấn mạnh tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được xử lý dứt điểm, công tác theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, đánh giá hiệu quả tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật còn hình thức… Ngày 18.3 vừa qua, trong Thông báo kết luận của Thủ tướng cũng yêu cầu các Bộ Tư pháp, Nội vụ, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Công Thương chủ trì triển khai thi hành kịp thời, quyết liệt và có hiệu quả các luật, nghị quyết theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Thông báo này cũng xác định rõ thời hạn trình Chính phủ ban hành trong tháng 3.2025 đối với 7 nghị định quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín. Chính phủ cũng đặc biệt yêu cầu tập trung nguồn lực, khẩn trương xây dựng, ban hành theo thẩm quyền và trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành trong tháng 3.2025, chậm nhất là tháng 4.2025 đối với 45 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết đã có hiệu lực, quyết tâm giải quyết dứt điểm tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết và đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành 108 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1.4 và trong thời gian tới.

Những con số văn bản quy định chi tiết còn chậm, còn nợ nêu trên cho thấy, Chính phủ và Quốc hội đã rất nỗ lực, làm ngày làm đêm để thông qua được các luật, nghị quyết, đặc biệt là các luật, nghị quyết “mở đường” cho các cơ chế, chính sách đột phá hay thí điểm những cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để xử lý các vấn đề thực tiễn phát sinh nhưng để các luật, nghị quyết đi ngay vào cuộc sống như yêu cầu đặt ra vẫn là câu chuyện nan giải.

Các nghị định, thông tư tạo “không gian" cho sự điều hành linh hoạt của Chính phủ, các bộ, ngành chủ động thích ứng với những thay đổi nhanh chóng, khó lường của đời sống thực tiễn. Với ý nghĩa như vậy, không có lý do nào cho sự chậm trễ ban hành các văn bản quy định chi tiết, vì thế đòi hỏi phải có giải pháp hữu hiệu hơn nữa từ phía Chính phủ để xử lý dứt điểm tình trạng này.

Về phía Quốc hội, các Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, các phiên họp thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý của các Ủy ban - nơi các đại biểu có thời gian, có điều kiện, có chuyên môn sâu và theo sát hơn các dự luật, bên cạnh việc quan tâm thảo luận kỹ lưỡng các chính sách, các điều luật “đúng tầm luật” thì cần đặc biệt quan tâm đến việc các điều luật ấy sẽ được cụ thể hóa trong các văn bản quy định chi tiết như thế nào, cơ quan nào được giao chủ trì ban hành văn bản quy định chi tiết và đã chuẩn bị đến đâu, có bảo đảm được tiến độ, nội dung để khi luật, nghị quyết có hiệu lực thì văn bản quy định chi tiết cũng phải được ban hành và có hiệu lực hay không...

Phải tăng cường tối đa và sử dụng hiệu quả "quyền lực" giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội đối với công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt là các văn bản quy định chi tiết. Càng trong điều kiện xây dựng luật khung thì Quốc hội càng phải giám sát thật chặt chẽ tiến độ, chất lượng các văn bản này. Có như vậy mới đẩy nhanh được tiến độ đưa luật, nghị quyết vào cuộc sống.

Nguyễn Bình

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/giam-sat-chat-van-ban-quy-dinh-chi-tiet-post408263.html