Giáo dục tài chính - “tấm khiên” bảo vệ người dân trong kỷ nguyên số hóa

Trụ cột cho phát triển bền vững

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh, tài chính toàn diện là một trong những giải pháp then chốt giúp đất nước phát triển nhanh nhưng vẫn đảm bảo yếu tố bền vững. Chiến lược này không chỉ tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực tài chính cần thiết, mà còn đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tiết kiệm, đầu tư, giảm bất bình đẳng và củng cố an sinh xã hội.

Sau 5 năm triển khai, 5/9 chỉ tiêu đề ra trong Chiến lược đã có khả năng hoàn thành. Tỷ lệ người trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng tăng mạnh, giao dịch không dùng tiền mặt bùng nổ, số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận tín dụng cải thiện đáng kể. Những kết quả tích cực này phản ánh rõ nỗ lực đồng bộ từ Chính phủ đến các bộ ngành, địa phương và đặc biệt là hệ thống ngân hàng.

Không chỉ dừng lại ở việc mở rộng khả năng tiếp cận, một trong những bước đi quan trọng của tài chính toàn diện là nâng cao nhận thức, kỹ năng sử dụng dịch vụ tài chính một cách thông minh và an toàn cho người dân. Trong xu thế số hóa mạnh mẽ, việc trang bị kiến thức để tránh rơi vào bẫy tín dụng đen, bảo vệ thông tin cá nhân và quản lý tài chính cá nhân hiệu quả trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nhân viên Viettel Sơn La hướng dẫn các hộ kinh doanh chợ Chiềng Đen (thành phố Sơn La) sử dụng Viettel Money - Ảnh: L.N. Tuấn

Điển hình cho nỗ lực này là BIDV, một trong những ngân hàng tiên phong trong phổ cập giáo dục tài chính cho cộng đồng. Hàng loạt chương trình truyền thông như “Tiền khéo tiền khôn”, “Đồng tiền thông thái”, cuộc thi “Hiểu biết về tài chính”, hay chương trình hoạt hình “Tay hòm chìa khóa” đã mang kiến thức tài chính đến gần hơn với người dân, từ học sinh, sinh viên đến người lao động phổ thông.

Năm vừa qua, BIDV tiếp tục đồng hành cùng chương trình truyền hình thực tế “Vũ trụ đồng tiền – The Moneyverse”, do Thời báo VTV và Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp thực hiện. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, một chương trình giải trí được thiết kế riêng cho sinh viên, lồng ghép các tình huống thực tiễn về kiếm tiền, tiêu tiền, đầu tư và quản trị rủi ro. Hơn 15.000 sinh viên trên toàn quốc đã tham gia, không chỉ tranh tài mà còn học cách làm chủ tài chính cá nhân trong thời đại mới.

Chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực, Cố vấn chương trình, cho rằng: “Những cách làm sáng tạo như The Moneyverse có khả năng lan tỏa tri thức tài chính, góp phần hình thành thói quen tài chính bền vững, đặc biệt trong thế hệ trẻ.”

Nhiệm vụ trung tâm của chiến lược

Không để ai bị bỏ lại phía sau, đây là tư tưởng cốt lõi xuyên suốt Chiến lược tài chính toàn diện. Tuy nhiên, trong quá trình số hóa các dịch vụ tài chính, việc bảo vệ an toàn thông tin và quyền lợi người dùng càng trở nên quan trọng.

Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước tăng cường giám sát, đồng thời phối hợp với Bộ Công an trong việc kết nối, làm sạch dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây là bước quan trọng nhằm phòng ngừa gian lận tài chính, bảo vệ khách hàng khỏi các hình thức lừa đảo tinh vi qua không gian mạng.

Bên cạnh đó, các bộ ngành khác cũng có trách nhiệm rõ ràng. Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứu các sản phẩm bảo hiểm mới, cơ chế bảo lãnh tín dụng; Bộ Giáo dục & Đào tạo triển khai chương trình giáo dục tài chính trong trường học; Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đẩy mạnh chi trả không dùng tiền mặt… Tất cả đều hướng tới một hệ sinh thái tài chính an toàn, công bằng và bền vững.

Đa dạng hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ tài chính trên kênh số

Tận dụng công nghệ, lan tỏa tri thức

Tài chính toàn diện không thể thiếu công nghệ. Blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) không chỉ giúp giảm chi phí, tối ưu dịch vụ mà còn tạo ra nhiều sản phẩm mới phù hợp với từng nhóm dân cư. Việc ứng dụng công nghệ góp phần đảm bảo mọi người dân – từ vùng đồng bằng đến miền núi, hải đảo – đều có thể tiếp cận tài chính một cách thuận tiện và an toàn.

Tuy nhiên, công nghệ chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với tri thức. Đó là lý do vì sao truyền thông và giáo dục tài chính đóng vai trò cầu nối quan trọng. Các phương tiện truyền thông đại chúng, mạng xã hội, nền tảng kỹ thuật số sẽ tiếp tục là cánh tay nối dài giúp lan tỏa tri thức, định hướng hành vi tài chính tích cực trong cộng đồng.

Bảo vệ người dân khi tiếp cận các dịch vụ tài chính không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, đó là sự cam kết mang tính nhân văn và phát triển. Với những bước đi mạnh mẽ từ Chính phủ, sự đồng hành của các tổ chức tài chính và tinh thần học hỏi của người dân, Việt Nam đang tiến gần hơn đến một xã hội tài chính toàn diện - nơi mỗi cá nhân được trang bị đầy đủ kỹ năng để làm chủ đồng tiền và tương lai của chính mình.

Nguồn: https://thoibaonganhang.vn/giao-duc-tai-chinh-tam-khien-bao-ve-nguoi-dan-trong-ky-nguyen-so-hoa-162358.html