Góc khuất nghề biên kịch phim

KỊCH BẢN CÓ QUAN TRỌNG NHẤT ?

Có thể thấy thời gian gần đây phim Việt chiếu rạp tạo hiệu ứng bùng nổ về doanh thu nhưng chất lượng thì có thể nói vẫn "thượng vàng hạ cám" còn phim truyền hình cũng luôn trong tình trạng "xập xình" về chất lượng. Điều này do nhiều yếu tố nhưng phần lớn ý kiến đều cho rằng kịch bản kém.

Góc khuất nghề biên kịch phim - Ảnh 1. — Nhà biên kịch - nhà sản xuất phim Nguyễn Cao Tùng

Khi PV Thanh Niên đặt câu hỏi cho một nhà biên kịch (xin giấu tên) rằng: Có phải kịch bản là khâu quan trọng nhất trong một dự án phim hay không thì người này bức xúc chia sẻ: "Người ta hay nói như vậy, nhưng nếu coi kịch bản là quan trọng thì tại sao thù lao của biên kịch lại thấp? Có những phim, tôi chính là người nhận thù lao thấp nhất đoàn, thấp hơn cả các lao động mới vào nghề ở các khâu khác dù tôi đã là biên kịch "lão làng" rồi. Có phải không ai nhìn ra điều vô lý này? Họ nhìn thấy hết nhưng mặc kệ thôi. Vậy chừng nào thù lao trả cho biên kịch chưa cao thì đừng bao giờ nói kịch bản là quan trọng".

Nhà biên kịch này cũng cho rằng ở VN, vị trí của biên kịch trong một dự án rất thấp nên không quyết định được các vấn đề nội dung và câu cửa miệng "kịch bản là quan trọng nhất" chỉ để… quy trách nhiệm là chính.

"Tôi từng gặp những đạo diễn tuyên bố: "Chỉ gần gạch cho anh mấy cái gạch đầu dòng là xong", hay "chú ngoáy cho anh mấy chữ"… Với thái độ thiếu tôn trọng con chữ như vậy làm sao có thể nói "kịch bản là khâu quan trọng nhất?", vị này bức xúc.

Nhà biên kịch Vũ Liêm (Phó giám đốc Điện ảnh Công an Nhân dân) thì cho rằng kịch bản là khâu đầu tiên trong quá trình sản xuất một bộ phim. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nhà sản xuất tập trung vào các yếu tố thu hút khán giả như diễn viên nổi tiếng, hiệu ứng hình ảnh, hoặc quảng bá mà xem nhẹ việc đầu tư thời gian và nguồn lực cho khâu viết kịch bản. Hơn nữa quá trình phát triển một kịch bản chất lượng đòi hỏi sự nghiên cứu sâu sắc, sáng tạo và chỉnh sửa nhiều lần, nhưng điều này thường bị rút ngắn để chạy theo lịch trình sản xuất hoặc tiết kiệm chi phí. "Nếu quyết tâm coi kịch bản là "pháp lệnh" trên phim trường, là nền móng vững chắc để qua đó hạn chế sự chỉnh sửa và đừng thỏa hiệp nếu bản thân thấy bộ phim không đi theo ý đồ ban đầu của mình (rút tên khỏi dự án hoặc từ chối làm theo) thì dần dà tôi nghĩ biên kịch sẽ có vị thế. Tuy nhiên bộ phim là một sản phẩm sáng tạo tập thể, cá nhân các nhà biên kịch muốn là người dẫn dắt thì phải thuyết phục được tất cả theo ý tưởng của mình. Ở các nền điện ảnh phát triển biên kịch thường sẽ là nhà sản xuất luôn. Ở VN hiện nay tôi thấy bắt đầu cũng có sự gộp vai trò này trong một số dự án phim. Đây là tín hiệu tốt", ông Vũ Liêm nhận định.

THÙ LAO "RẺ BÈO"

Theo Nghị định 21/2015/NĐ-CP về nhuận bút thù lao tác phẩm điện ảnh, mỹ thuật… và các loại hình nghệ thuật khác thì mức thù lao cho biên kịch chiếm từ 2,25 - 2,75% trên tổng chi phí sản xuất của một tác phẩm phim truyện.

Góc khuất nghề biên kịch phim - Ảnh 2. — Nhà biên kịch Phạm Đình Hải đang dạy một lớp biên kịch

Theo tiết lộ của một số biên kịch thì hiện nay với một tập phim truyền hình 45 phút, biên kịch chỉ được trả từ 5 - 10 triệu đồng. "Nhiều biên kịch phải viết 3 - 4 dự án cùng lúc mới đủ sống, dẫn đến chất lượng giảm. Không có sự đầu tư đúng mức, thù lao trả không tương xứng thì khó đòi hỏi tâm huyết. Viết kịch bản là công việc tốn chất xám và thời gian, không thể làm theo sản lượng như một dây chuyền công nghiệp. Chưa nói, mỗi tập truyền hình có thể mất 4 - 7 ngày viết và chỉnh sửa. Nếu tính theo công sức, đây là mức chi trả rất thấp. Chỉ những ai thực sự đam mê và chấp nhận hy sinh mới theo đuổi lâu dài", nhà biên kịch kiêm sản xuất phim Nguyễn Cao Tùng chia sẻ.

Còn theo nhà biên kịch Phạm Đình Hải thì để trả thù lao tương xứng cho một biên kịch, nhà sản xuất phải hiểu biết đầy đủ về công việc biên kịch và tính toán dựa trên thời gian làm việc của biên kịch, rồi nhân với thu nhập hiện tại của bản thân biên kịch đó, cộng thêm phần trăm cho chi phí cơ hội, chi phí nghỉ ngơi tái tạo sức lao động…

Góc khuất nghề biên kịch phim - Ảnh 3. — Nhà biên kịch Vũ Liêm

"Lớp biên kịch tôi học có 20 người, có rất nhiều người giỏi vì họ được chọn lựa từ 400 thí sinh với điều kiện đầu vào là đã học đại học. Nhưng vì đủ lý do mà phần lớn là vì thu nhập "rẻ bèo" nên cuối cùng chỉ có tôi làm biên kịch còn 19 người kia có người làm sản xuất, có người làm đạo diễn, có người làm giảng viên, có người làm báo, có người làm biên tập sách... Họ chính là những nhân tài mà ngành biên kịch không giữ được", biên kịch Phạm Đình Hải kể.

Theo ông Nguyễn Cao Tùng, cần có mức đãi ngộ xứng đáng để biên kịch yên tâm sống với nghề, có không gian thử nghiệm và phản biện, có những vườn ươm, trại sáng tác để giao lưu, tìm hiểu, nghiên cứu ý tưởng kịch bản. Các biên kịch cũng phải chủ động liên kết với đạo diễn ngay từ đầu để viết đúng định hướng của đạo diễn và nhà sản xuất. Xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ biên kịch: đào tạo - kết nối phát triển dự án, bảo vệ bản quyền, tìm đầu ra ổn định cho nhà biên kịch. (còn tiếp)

Nguồn: https://thanhnien.vn/goc-khuat-nghe-bien-kich-phim-185250730225722226.htm