Hoàn thiện Luật Chuyển giao công nghệ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Sáng 31/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Toàn cảnh phiên họp toàn thể ở Hội trường sáng 31/10. (Ảnh: quochoi.vn)

Hoàn thiện luật, khơi luồng công nghệ

Trình bày Tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, việc sửa đổi luật nhằm hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ (CGCN) hiệu quả, đồng bộ, phù hợp yêu cầu thực tiễn và chủ trương phát triển kinh tế - xã hội, bắt kịp xu thế thế giới trong CGCN.

Luật hướng tới tăng cường phân cấp, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao công tác thông tin, thống kê phục vụ quản lý Nhà nước. Cùng với đó, dự án luật cũng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khơi luồng công nghệ giữa các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở nghiên cứu và giáo dục.

Bộ trưởng nhấn mạnh, dự án luật thể chế hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Cụ thể, các sửa đổi nhằm mục tiêu coi doanh nghiệp là trung tâm của ứng dụng và đổi mới công nghệ, ngăn chặn nhập khẩu công nghệ lạc hậu, đồng thời tiếp thu, làm chủ công nghệ tiên tiến phù hợp điều kiện Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật. (Ảnh: quochoi.vn)

Dự thảo tập trung sửa đổi, bổ sung theo 6 nhóm chính sách. Cụ thể: Mở rộng phạm vi công nghệ cao; bổ sung công nghệ chiến lược và đối tượng ưu tiên chuyển giao; quy định thẩm định công nghệ không chỉ trong dự án đầu tư mà còn theo đề nghị của tổ chức, cá nhân.

Luật hỗ trợ thúc đẩy CGCN nội sinh, thương mại hóa kết quả nghiên cứu; quy định rõ quyền sở hữu, quyền sử dụng công nghệ và góp vốn bằng công nghệ.

Nhà nước giao quyền sở hữu công nghệ cho tổ chức tạo ra công nghệ có sử dụng ngân sách, đồng thời có thể mua, phổ biến công nghệ phục vụ mục tiêu công ích; quy định các trường hợp bắt buộc chuyển giao công nghệ phù hợp pháp luật quốc tế.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung chính sách phát triển thị trường khoa học - công nghệ, dành ngân sách phát triển mạng lưới tổ chức trung gian, khuyến khích hợp tác công - tư để thu hút nguồn lực xã hội.

Làm rõ quyền sở hữu và định giá

Báo cáo thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho biết Ủy ban cơ bản tán thành với việc mở rộng phạm vi đối tượng CGCN, nhất là công nghệ xanh, công nghệ sạch.

Tuy nhiên, việc mở rộng thẩm định công nghệ ngoài phạm vi dự án đầu tư cần được rà soát để bảo đảm tính khả thi và đồng bộ với pháp luật liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày báo cáo thẩm tra. (Ảnh: quochoi.vn)

Về chính sách của Nhà nước đối với hoạt động CGCN, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo bám sát Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Cụ thể, cần bổ sung chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong hoạt động nghiên cứu, tiếp nhận, đổi mới và ứng dụng công nghệ.

Đồng thời, cần có cơ chế khuyến khích hiệu quả để lan tỏa công nghệ từ doanh nghiệp FDI sang doanh nghiệp trong nước.

Liên quan đến quyền chuyển giao công nghệ, bà Nguyễn Thanh Hải đề nghị bổ sung cơ chế chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với các công nghệ không được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ như bí quyết kỹ thuật, công thức pha chế, quy trình sản xuất, bản vẽ, thiết kế đặc thù... nhằm bảo đảm tính khả thi khi thực hiện.

Về góp vốn bằng công nghệ, Ủy ban tán thành với định hướng sửa đổi để khơi thông kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ đang bị “đóng băng”. Tuy nhiên, việc cho phép tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn có thể dẫn tới nguy cơ “thổi phồng” giá trị, tạo “vốn ảo” hoặc chuyển giá nhằm trốn thuế. Vì vậy, cần có cơ chế kiểm soát, chế tài chặt chẽ và biện pháp xử lý mang tính răn đe.

Đối với việc Nhà nước mua và phổ biến công nghệ, Ủy ban nhất trí với chủ trương nhưng đề nghị làm rõ nguồn kinh phí, cơ chế giám sát, mối quan hệ giữa việc “mua công nghệ để phổ biến” và “bắt buộc chuyển giao” theo Luật Sở hữu trí tuệ. Đồng thời, cần làm rõ tiêu chí chọn, định giá công nghệ và cơ chế bảo mật.

Ngoài ra, cần quy định rõ thẩm quyền, khái niệm “trường hợp cấp thiết” và tiêu chí riêng với công nghệ quốc phòng, an ninh.

Ủy ban cũng đề nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định về trách nhiệm quản lý Nhà nước, giải thích từ ngữ, hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật khi Luật được ban hành.

Đăng Dương

Nguồn: https://vtcnews.vn/hoan-thien-luat-chuyen-giao-cong-nghe-de-thuc-day-doi-moi-sang-tao-ar984341.html